Video is niet meer beschikbaar


De Eerste Kamer stelt zich voor is een film over het werk van de Kamer en over de Eerste Kamerleden.

Vanuit het perspectief van de Kamerleden als deeltijdpolitici en als burgers met een eigen beroep, wordt verteld over het oordeel dat de Kamer velt over de wetsvoorstellen. Kwaliteit van wetgeving is hierbij altijd het uitgangspunt.


Uitgeschreven tekst:

Eerste Kamer

Dit is het Binnenhof, het politieke hart van Nederland.

Dat is het al zo'n vier eeuwen lang.

Ministers, stadhouders en kamerleden hebben hier de stenen glad gelopen.

De gouden koets komt hier elk jaar koninklijk bezoek afleveren.

Als je alle bewindslieden die hier ooit werkten, naast elkaar zou zetten... zouden ze het plein drie keer vullen.

En dit hier is de Tweede Kamer. Om de vier jaar wordt die gekozen.

De Ridderzaal. Op Prinsjesdag, de derde dinsdag in september... leest de Koningin hier de troonrede voor.

De Eerste- en Tweede-Kamerleden zijn aanwezig in een verenigde vergadering. Samen vormen ze de Staten-Generaal.

Aan het einde van het plein is het torentje van de premier.

Ho, beste mensen. Hier kunt u echt niet verder.

En hier... Hier is de Eerste Kamer.

Met 75 leden vergadert de Eerste Kamer hier ÈÈn keer per week.

Op dinsdag, zoals vandaag. De rest van de week zijn ze in het land.

Zuchten...

Ai, dat klinkt niet helemaal goed. Rook je eigenlijk ook?

We lopen naar het Academiegebouw. Gelukkig is deze promotie in Utrecht.

In de dagelijkse praktijk zie ik... wat de effecten zijn van wetgeving in het leven van mensen zoals u en ik.

Voor m'n beroep behartig ik de belangen van ondernemers...

in geschillen met toeleveranciers, afnemers en werknemers.

Ik adviseer hoe ze problemen moeten voorkomen.

Dit is de ambtsketen. Een van de mooiste van Nederland, vind ik. Die doe ik om bij officiële gelegenheden.

Het Eerste-Kamerlidmaatschap is een parttime functie.

Het zijn mensen met een brede maatschappelijke ervaring.

Ik denk dat dat het belangrijkste is: dat die verscheidenheid in de Eerste Kamer nadrukkelijk vertegenwoordigd is.

Roel Kuiper, filosoof,

Erasmus Universiteit Rotterdam.

Rein Willems,

oud-directeur Shell Nederland.

Niko Koffeman, reclamemaker en

zorgverzekeraar voor vegetariÎrs.

Tof Thissen, voorzitter van de vereniging

van directeuren van sociale diensten.

Siebe Schaap, dijkgraaf.

De Eerste-Kamerleden staan door de week 'met de voeten in de modder'.

Ik heb ervaren dat je datgene wat je in je werk meemaakt...

goed kunt gebruiken om je standpunten te onderbouwen.

Ik heb het niet van horen zeggen, maar heb zelf de ervaring.

Loek Hermans,

voorzitter MKB Nederland.

Hans Engels, hoogleraar staatsrecht.

Han Noten, voorzitter vereniging

voor thuiszorg en verpleeghuizen.

Anja Meulenbelt. Ik werk in de Gaza-

strook voor gehandicapten.

René van der Linden,

econoom en ondernemer.

Kim Putters, universitair

hoofddocent bestuurskunde.

Ik open de vergadering. Ingekomen berichten van verhindering van leden wegens verblijf buitenslands...

De Eerste Kamer is indirect gekozen via de Provinciale Staten.

Onze taak ligt vooral in het bewaken van de kwaliteit van de wetgeving.

De toegevoegde waarde van de Eerste Kamer zit vooral in het feit...

dat er nog een laatste toets over de wetgeving gaat...

voordat de wetgeving in praktijk komt.

-Uiteraard zijn wij niet zonder kritiek.

De Eerste Kamer is niet gebonden aan het regeerakkoord.

De fracties hebben daar een grotere vrijheid.

Ook minder tijd om de zaak te bekijken, en minder bevoegdheden.

De Eerste Kamer kan een wet eigenlijk alleen maar verwerpen of aannemen.

Daardoor kijkt men meer naar de grote lijnen, en naar de vraag:

wat betekent dit in de samenleving als je het breder bekijkt?

Werkt dit of niet? En als het werkt, wat heeft het dan voor effecten?

Je ziet wel eens dat er oorspronkelijk een goed wetsvoorstel ligt...

maar dat er door allerlei wijzigingen mogelijk tegenstrijdigheden in zitten.

Voor m'n werk in de Eerste Kamer vind ik het een pre dat ik jurist ben.

Je weet hoe de wetsgeschiedenis in elkaar zit en waar je op moet letten.

We zijn hier vandaag voor Maarten. Maarten is uw zoon en is 15 jaar.

Ik begrijp uit het dossier, en daar zal ik straks zeker meer van horen...

dat er grote problemen zijn met Maarten.

Wat ik zelf een leuk aspect vind van het werk in het familierecht... is dat je kunt proberen om nog iets te bereiken.

Er is een situatie waarin de verhoudingen verstoord zijn.

Je ziet dat kinderen daarvan heel vaak de dupe worden.

Het is in het belang van het kind dat de ouders fatsoenlijk met elkaar omgaan.

Omdat je ziet dat het kind eronder lijdt.

Want dat houdt evenveel van de vader als van de moeder.

Waarom stelt u niet de principiële vraag 'wat hoort de overheid daaraan te doen'.

We moeten die molen toch in beweging zetten.

Dat is wat anders dan de constatering dat het één met het ander samenhangt.

Neemt u dan hier verantwoordelijkheid

voor die kafkaiaanse...

De wetsvoorstellen komen allemaal uit de Tweede Kamer.

Volgens de grondwet... dient de regering een wetsvoorstel in na advies van de Raad van State.

Als de Tweede Kamer het wetsvoorstel heeft aanvaard, stuurt de voorzitter het...

'zoals het daar ligt', zoals de Grondwet zegt... aan de Eerste Kamer om het finaal te beoordelen.

Wij moeten kijken of die wet nog voldoet aan de oorspronkelijke bedoeling.

Ten eerste moet je de wet beoordelen op z'n juridische kwaliteiten.

Grondwet, internationale verdragen... Ten tweede op de uitvoerbaarheid.

Kunnen mensen er ook in de praktijk mee werken?

Ten derde op de handhaafbaarheid: is de regel in de praktijk te handhaven... desnoods met de politie.

Begrijp ik dat goed, of kunt u dat specifieker maken?

Het gaat dan om dwingende bepalingen die gedragseisen aan mensen stellen.

Dan rijst de vraag, hoe controleer je of ze zich ook zo gedragen...

en zo niet, welke sancties heb je om de regel te handhaven.

Is een wet niet uitvoerbaar...

omdat een ambtenaar niet goed weet hoe hij een voorschrift moet uitleggen...

dan is hij niet te handhaven en zegt de rechter, hier kan ik niks mee.

Want de bepaling is onvoldoende duidelijk.

Wat ons onderscheidt van de dieren, is ons ethisch besef... en ons vermogen om vooruit te denken.

En juist die twee eigenschappen...

Regels maken is een lastig proces, omdat je samenhang van wetten hebt.

Wat je regelt, moet in andere wetten vaak aangepast worden.

De ambtenaren beheersen dat proces.  Maar de vraag blijft, als je de regel technisch gezien helemaal goed hebt...

en hij klopt met andere wetten, is hij dan nog uitvoerbaar?

Het wetsvoorstel kan logisch in elkaar zitten...

maar er is onvoldoende nagedacht over de praktische uitvoering ervan.

Dan is het handig dat de Eerste Kamer nog eens kritisch kijkt...

wat zo'n wetsvoorstel met de mensen in de dorpen en de steden doet.

Ze wordt 92 in mei... en ze woont samen met haar vriend.

Is het niet te zwaar in de maag? -Nee, ik vind het wel lekker.

Het is wel goed, twee keer per dag?

Je hebt geen proppen, dus dat betekent dat er iets met het inwendige gehoor is.

Voor oude mensen zijn veranderingen natuurlijk altijd heel lastig.

Dus ik heb heel vaak van die directe koppelingen:

die oude mevrouw die slecht ziet... en weer een ander systeem krijgt dat te maken heeft met de voorzieningen.

Verder heeft die mevrouw thuiszorg.

Sinds een jaar is er de WMO. Ze kreeg eerst een brief dat het zou veranderen.

Ik moest acuut komen omdat ze bezorgd was dat ze de thuiszorg zou kwijtraken.

Je merkt dat dat onrust geeft. Als je dan een discussie erover in de Kamer hebt...

kun je ook vanuit de praktijk vertellen hoe dat gaat.

...aan het collectief, en in ruil krijg je kansen en veiligheid.

Dat is naar ons idee het fundament onder elke beschaafde samenleving.

Neemt u dat nou terug. -Nee, want ik hoor niet anders... dan dat dit een goed besluit is.

En ik pleit ervoor dat dit kabinet er toch verder over doordenkt.

Want minder bureaucratie zou wel eens wonderen kunnen verrichten.

Als je een promovendus begeleid hebt, is er aan het eind van de rit de promotie.

De promovendus moet z'n boek verdedigen.

Dat gebeurt in een academische zitting voor een groep hoogleraren in het vak.

Die stellen kritische vragen en beoordelen na precies 45 minuten...

of hij 't boek voldoende verdedigd heeft en of hij de doctorstitel mag krijgen.

Dat mag met enig ritueel gevierd worden dus dat academische ritueel is erg mooi.

Je merkt ook dat hoogleraren het graag doen.

Dat is toch altijd wel een beetje een feestje.

Hora est.

Ik heb van u ook wel eens andere geluiden gehoord.

Wat zit u nu precies dwars...

en waar vindt u dat dit kabinet over de schreef gaat?

Het uiteindelijke machtsmiddel van de Eerste Kamer is de verwerping.

Zover hoeft het niet te komen, want als er specifieke punten zijn...

die je kunt oplossen door de wet te wijzigen...

kan de regering aan de Eerste Kamer laten weten: akkoord...

we zien dat er wat moet gebeuren om te voorkomen dat de wet wordt verworpen.

We zullen de wet alsnog veranderen. Dat heet dan bij ons een novelle.

Wij mogen de wet niet wijzigen... maar de regering mag wel een wijziging bij de Tweede Kamer indienen...

om tegemoet te komen aan het bezwaar van de Eerste Kamer.

Je moet met goede argumenten een minister van zijn ongelijk overtuigen.

Er zijn ook genoeg wetsvoorstellen die we aannemen, maar waar we dan... in de randvoorwaarden kleine opmerkingen bij hebben.

Dan probeer je soms samen tot een oplossing te komen.

In zo'n geval speelt die politieke tegenstelling ook niet.

Het gaat mij ook om het mobiliseren van steun bij de burgers...

die zich te vaak in de steek gelaten voelen als ze voor zichzelf opkomen.

Docenten, verplegers, hulpverleners, ondernemers, onderzoekers...

politieagenten en vele andere beroepsbeoefenaren...

De burgers, dat zijn wij ook. Hier in deze Kamer, leden van de Staten-Generaal...

en u tegenover mij, leden van de regering.

De wetten zijn zo belangrijk dat we de kwaliteit extra bewaken... door het in stappen te doen.

Vaak moet je een aantal stappen zetten om tot een goed product te komen...

en zelfs nog een extra stap zetten om te denken: zo kan het ermee door.

Dat geldt ook voor wetgeving.

De Eerste Kamer is dus de laatste toets voor de wetten uit de Tweede Kamer.

Het juridische, dat kan ik verzorgen. Maar de uitleg over wat er bedoeld is...

wat er misgaat en wat de gevolgen zijn, die krijg ik van m'n klanten.

Doordat ik zoveel verschillende klanten heb...

kom ik ook met allerlei bedrijven en problemen in aanraking.

En dat is heel boeiend.

De kern van het burgemeesterschap

in deze tijd...

is die combinatie van bestuurlijk manager...

maar ook dat burgervader- of burgermoederschap.

Ik ga naar een vergadering van het bestuur van de veiligheidsregio.

Die regio is een samenwerking tussen 26 gemeenten... politie, brandweer en andere hulp- verleningsdiensten zoals ambulance.

Martin, hoe gaan we daar naar binnen?

-Je moet omlopen.

Geef m'n jas dan maar even als je wilt.

Eerste-Kamerleden worden dagelijks geconfronteerd... met uitwerkingen van bepaalde wetgeving.

En vooral ik als burgemeester word daarmee geconfronteerd.

Dat betekent dat veel wetten lokaal of provinciaal moeten worden uitgevoerd.

Dan kijk je toch met een bepaalde antenne daarnaar.

Rechtsstatelijke principes zijn er juist voor... om de verscheidenheid van de vrije en open samenleving te bewaren.

Ze kunnen daarom ten principale niet samenvallen...

met de culturele voorkeuren van de meerderheid.