Eerste Kamervoorzitter Ankie Broekers-Knol heeft zaterdag 4 mei gesproken tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van Perscentrum Nieuwspoort in Den Haag ter herdenking van hen die in de bezettingstijd het leven lieten voor de vrijheid van meningsuiting.
In haar rede brak Broekers-Knol aan de hand van het thema 'In vrijheid kiezen' dat door Comité 4 en 5 mei is gekozen voor 2019 onder meer een lans voor vrije nieuwsgaring: "Het lijkt zo simpel, 'in vrijheid kiezen', maar om in vrijheid te kunnen kiezen is het nodig dat je in vrijheid een keuze kunt maken op basis van vrije nieuwsgaring, van vrije informatievoorziening, op basis van een vrije pers."
"In sommige landen, ook in de Europese Unie, worden redacties bedreigd overgenomen, vervangen of zelfs gesloten. Daarmee wordt de vrije pers stelselmatig verder ingeperkt en dus de ruimte voor tegenwicht en tegenspraak steeds kleiner. In vrijheid kiezen wordt in deze landen wel met de mond beleden, maar in de praktijk is daarvan echter nauwelijks sprake."
Volgens Broekers-Knol zijn juist tegenwicht en tegenspraak van groot maatschappelijk belang: "Een vrije samenleving is een samenleving waarin ruimte is voor álle geluiden. Een samenleving waarin ruimte is voor debat, een samenleving waarin tegenwicht en tegenspraak wordt geboden."
Als voorbeeld van iemand die in de oorlogsjaren tegenwicht had geboden, noemde zij oud-Eerste Kamerlid Herman Wiardi Beckman. Hij was in 1937 hoofdredacteur van alle kranten van de Arbeiderspers geworden. In hetzelfde jaar werd hij lid van de Eerste Kamer voor de SDAP. Om in het Nederlandse leger te kunnen dienen zegde Wiardi Beckman op 9 mei 1940 zijn lidmaatschap van de Eerste Kamer op. In de bezettingstijd was hij tot aan zijn arrestatie in januari 1942 nauw betrokken bij de illegale krant Het Parool. Herman Wiardi Beckman overleed in concentratiekamp Dachau op 15 maart 1945.
In een door de bezetter verboden toespraak van 14 september 1940 refereerde Wiardi Beckman aan de manier waarop propaganda ervoor gezorgd had dat de nationaalsocialisten van Hitler begin jaren dertig in Duitsland aan de macht konden komen na democratische verkiezingen.
Ankie Broekers-Knol: "Propaganda en desinformatie - 'leuze of bewering' in de woorden van Wiardi Beckman - vormen een waarschuwing aan ons allen - pers, politicus, kiezer - dat we niets zonder meer voor waar moeten aannemen, dat we ons moeten blijven informeren, dat we vragen moeten blijven stellen. Voor een vrije keuze, om in vrijheid te kunnen kiezen."
Aansluitend werden door de Nederlandse Vereniging van Journalisten, de Parlementaire Persvereniging en Internationaal Perscentrum Nieuwspoort bloemen gelegd bij het monument aan de gevel van Nieuwspoort, ter nagedachtenis aan de gevallen publicisten in de Tweede Wereldoorlog.
Voorafgaand aan de bijeenkomst in Nieuwspoort vond een herdenkingsbijeenkomst van de Staten-Generaal plaats in de Tweede Kamer, bij de Erelijst van Gevallenen waarop 18.000 namen van militairen en verzetsmensen staan die in de oorlog zijn omgekomen.
Deel dit item: