Van 25 tot en met 28 januari 2021 hield de parlementaire assemblee van de Raad van Europa (PACE) de eerste van haar vier jaarlijkse plenaire zittingen. De vergadering vond ditmaal vanwege de coronamaatregelen hybride plaats, met deelnemers die online deelnamen en deelnemers die fysiek in Straatsburg aanwezig waren. Namens de Staten-Generaal deden de Eerste Kamerleden Petra Stienen (delegatieleider, D66), Reina de Bruijn-Wezeman (VVD), Margreet de Boer (GroenLinks), Ria Oomen-Ruijten (CDA) en Bob van Pareren (fractie-Van Pareren) online mee; Tiny Kox (SP) nam fysiek aan de vergadering in Straatsburg deel. Vanuit de Tweede Kamer volgde Pieter Omtzigt (CDA) de vergadering online.
Arrestatie Alexei Navalny
Veel aandacht trok het debat over de arrestatie van de Russische oppositieleider Alexei Navalny, na zijn terugkeer in Rusland op 17 januari 2021 nadat hij hersteld was van een aanslag op zijn leven. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens heeft de veroordeling van Navalny bekritiseerd. Het debat werd ingeleid door de Franse rapporteur Maire, die voor de assemblee een rapport voorbereid over de zaak-Navalny.
Tiny Kox wees er in het debat op dat maar weinigen in de assemblee Navalny persoonlijk kennen en dat sommige van zijn standpunten - zoals over de Krim en de omgang met illegale immigranten - op weinig instemming in de assemblee zullen kunnen rekenen. Maar voor de steun aan Navalny zijn niet zozeer zijn politieke opvattingen van belang, als wel het feit dat hij een politiek activist is. Wat in de zaak Navalny op het spel staat, is het recht van een politicus om te zeggen wat hij of zij wil. Politici horen niet in de gevangenis, maar in het parlement, aldus senator Kox. Hij riep dan ook op, in lijn met de uitspraak van het Europees Hof, tot de vrijlating van Alexei Navalny.
Russische geloofsbrieven
Net als vorig jaar werden ook ditmaal de geloofsbrieven van de Russische delegatie ter discussie gesteld door assembleeleden, die daarbij wezen op de illegale bezetting door Rusland van gebieden in Georgië en Oekraïne. Na een plenair debat op donderdag 28 januari besloot de assemblee met overgrote meerderheid om de Russische delegatie ook dit jaar weer toe te laten. Tiny Kox wees er in dat debat op dat de assemblee sinds kort een ander middel had om schendingen van de verplichtingen in het kader van de Raad van Europa aan de orde te stellen.
Mede op zijn voorstel beschikt de assemblee tegenwoordig over een joint complimentary procedure , waarbij gezamenlijk met de secretaris-generaal en het comité van ministers kan worden opgetreden tegen lidstaten, die de conventies van de organisatie schenden. Bovendien heeft de assemblee twee rapporteurs aangesteld, onder wie Ria Oomen-Ruijten, met de opdracht om een volledige analyse te schrijven van de situatie in Rusland. Deze rapporteurs zouden hun werk moeten kunnen doen, zodat er vervolgens een volwaardig debat over hun bevindingen kan plaatsvinden. De heer Kox gaf dan ook geen steun aan het bezwaar tegen de Russische geloofsbrieven.
Etnisch profileren in Europa
Petra Stienen sprak in een debat over een etnisch profileren in Europa. Zij merkte daarin op dat in het rapport van de Letse afgevaardigde Cilevics geen aandacht werd besteed aan factoren als leeftijd, gender en seksuele oriëntatie. Ook vroeg zij aandacht voor het fenomeen dat de politie experimenteert met data en algoritmes ter preventie van criminaliteit. Met name mensenrechtenorganisatie zijn bezorgd over de ongewenste effecten die dit kan hebben.
Onafhankelijkheid van rechters in Polen en Moldavië
Margreet de Boer wees in een debat over de onafhankelijkheid van de rechtspraak in Polen en Moldavië op het belang hiervan voor een goed functionerende rechtsstaat. Het is één van de hoofdindicatoren van de Venetië Commissie om te bepalen of een lidstaat de rechtsstatelijkheidsverplichtingen respecteert. In Polen en Moldavië kan volgens senator De Boer eigenlijk al niet meer van een onafhankelijke rechtspraak gesproken worden, los van de prijzenswaardige pogingen van individuele rechters in die landen om wel zo serieus en autonoom mogelijk hun werk te doen in zeer lastige omstandigheden. Ook vond zij dat er onderscheid gemaakt moest worden tussen Moldavië, waar hard gewerkt wordt om de corruptie te verminderen en de rechtspraak te verbeteren, en Polen, waar de regering de situatie bewust verslechterd, niet allen voor rechters, maar ook voor vrouwen, minderheden en veel andere mensen.
Overige activiteiten en aangenomen teksten
De leden waren voorts actief in de diverse vakcommissies van de assemblee ter voorbereiding op rapporten, die in de volgende plenaire sessie later dit jaar gepresenteerd zullen worden. Margreet de Boer werd in de Equality Committee benoemd tot rapporteur voor het thema huwelijkse gevangenschap. Verder deden zij mee aan verschillende stemmingen over posities in de Raad van Europa, zoals de verkiezing van een Griekse en een Zwitserse rechter in het Europees Hof voor de Rechten van de Mens en van de plaatsvervangend secretaris-generaal van de organisatie. De parlementaire assemblee zelf, tot slot, koos ook een nieuwe secretaris-generaal, de Griekse Despina Chatzivassiliou-Tsovilis, de eerste vrouw die deze functie zal vervullen.
Hier vindt u een overzicht van de tijdens deze sessie aangenomen rapporten, resoluties en aanbevelingen van de assemblee.
Deel dit item: