Behandelfase Eerste Kamer: gepubliceerd in Europees publicatieblad.

Europees

Verordening (EG) nr. 219/2007 werd op 27 februari 2007 aangenomen en gepubliceerd in Pb EU L64 d.d. 2 maart 2007.

document Europese Commissie

COM(2005)602, d.d. 25 november 2005

rechtsgrondslag

artikel 171 van het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap

commissie Eerste Kamer

beleidsterrein

De commissie voor Europese Samenwerkingsorganisaties heeft tijdens de vergadering d.d. 5 september 2006 besloten de onderhavige mededeling onder de aandacht te brengen van de commissie voor Verkeer & Waterstaat.

De commissie Verkeer & Waterstaat heeft op 17 oktober 2006 besloten het onderhavige dossier ter kennisgeving aan te nemen.

De Nederlandse regering geeft in fiche negen een uitgebreide analyse van de plannen van de Europese Commissie. Over de doelstellingen van de mededeling en de verordening, die niet los van elkaar kunnen worden gezien, is de regering ronduit positief. Het is belangrijk dat er een degelijk en modern luchtverkeersbeveiligingssysteem komt, dat rekening houdt met de grensoverschrijdende luchtruimvakken binnen het gezamenlijke Europese luchtruim. De regering acht het welslagen van het project bovendien van groot belang, gezien het complexe en zeer intensief gebruikte Nederlandse luchtruim.

De regering blijkt echter wel op een aantal punten meer helderheid te willen van de Commissie, zoals bijvoorbeeld over de taken van de gemeenschappelijke onderneming en de verdeling van het stemrecht. Bovendien maakt zij zich zorgen over het gebrek aan politieke controle, nu de lidstaten niet rechtstreeks betrokken zijn bij het bestuur van de gemeenschappelijke onderneming. De regering zou zich kunnen voorstellen dat vooraf een aantal momenten wordt vastgelegd waarop de Raad een go/no go-beslissing zou moeten nemen. Tevens zou de Commissie kunnen worden verplicht met de lidstaten te overleggen over de standpunten die worden ingenomen binnen de gemeenschappelijke onderneming. Tenslotte baart ook de financiële zijde van de plannen de regering zorgen. Er worden onvoldoende garanties gegeven voor het commitment van de industrie voor het SESAR-project. Het is daarnaast de vraag of de geboden voordelen voor het bedrijfsleven een voldoende prikkel bieden om te investeren.

De Europese Unie speelt een belangrijke rol bij de ontwikkeling van één Europees luchtruim. In maart 2004 is een aantal verordeningen vastgesteld met betrekking tot het Europese luchtruim, waarin onder meer wordt bepaald dat het luchtruim wordt ingedeeld in verschillende grensoverschrijdende luchtruimblokken (Verordeningen (EG) nrs. 549/2004, 551/2004 en 552/2004). Deze blokken worden ingedeeld aan de hand van de operationele realiteit van het luchtverkeer. Een probleem daarbij blijkt te zijn dat de huidige luchtverkeersleidingssystemen gebaseerd zijn op verouderde technologie en onvoldoende interoperabel zijn. Deze systemen zijn namelijk ingericht op de lokale situatie in de afzonderlijke lidstaten.

Om het probleem met de luchtverkeersleidingssystemen op te lossen komt de Europese Commissie daarom met het plan gezamenlijk een nieuw luchtverkeersbeveiligingssysteem te laten ontwikkelen. De realisering hiervan zou in handen moeten komen van de op te richten gezamenlijke onderneming SESAR. COM(2005)602 bevat zowel een mededeling als een ontwerpverordening met betrekking tot dit project.

MEDEDELING

In de mededeling geeft de Commissie een analyse van de bestaande luchtverkeersbeveiligingssystemen, waarbij wordt geconcludeerd dat de infrastructuur verouderd is en een technologische hervorming noodzakelijk is. De huidige systemen kunnen niet zo worden aangepast dat zij voldoen aan de eisen van deze tijd en gebruik kunnen maken van de modernste technieken. De ontwikkeling van een nieuw systeem wordt daardoor onvermijdelijk.

Het nieuwe systeem SESAR zal volgens de Commissie in staat moeten zijn om optimaal gebruik te maken van het luchtruim en de infrastructuur op de grond (luchthavens; start- en landingsbanen) om zo de verwachte groei van het vliegverkeer te kunnen opvangen. Bovendien zal de veiligheid in het luchtverkeer binnen de Europese Unie sterk toenemen en wordt een flinke stimulans gegeven aan de sector, die hiermee tot de meest moderne en performante ter wereld zou gaan behoren. Tenslotte wijst de Commissie op het positieve milieueffect, dat SESAR met zich meebrengt. Door gebruikmaking van het satellietnavigatiesysteem Galileo kunnen de vliegroutes worden geoptimaliseerd.

Om de industrie ten volle te kunnen betrekken bij dit project wil de Commissie een gemeenschappelijke onderneming opzetten om SESAR te ontwikkelen. Dit heeft bovendien tot voordeel dat ook derde landen die een luchtvaartovereenkomst met de Gemeenschap hebben gesloten kunnen worden betrokken bij het project. Bovendien wordt door de gezamenlijke ontwikkeling een aanzienlijk kostenvoordeel behaald. Luchtverkeersbeveiligingssystemen zijn immers niet 'readymade' beschikbaar en moeten aan de hand van lokale omstandigheden worden ingericht.

De uitvoering van het project valt uiteen in drie fasen:

• - 

  Definitiefase (2005 - 2007): Hierin wordt het plan van modernisering van de luchtverkeersbeveiligingssystemen opgesteld.
• - 

  Ontwikkelingsfase (2008 - 2013): In deze fase wordt de technische basis van het systeem ontwikkeld, waarop de nieuwe systemen worden gebaseerd.
• - 

  Ontplooiingsfase (2014 - 2020): Tenslotte worden de nieuwe systemen uitgerold onder de actoren (zowel de luchtverkeersleidingen als de luchtvaartmaatschappijen).

De kosten van de ontwikkeling van SESAR (ca. €300 miljoen per jaar) zullen worden gedragen door de Europese Gemeenschap, Eurocontrol en de industrie. De Commissie gaat uit van een evenredige verdeling, waardoor de jaarlijkse lasten voor de Gemeenschap komen op €100 miljoen. In de ontplooiingsfase zullen de kosten volledig worden gedragen door de industrie, aangezien de gemeenschappelijke onderneming volgens plan na de ontwikkelingsfase ophoudt te bestaan.

VERORDENING

De verordening vormt de basis voor de oprichting van de gemeenschappelijke onderneming. Zij gaat gepaard met een impact assessment, waaruit blijkt dat de voorgestelde optie de best beschikbare is, onder meer door de aanzienlijke mogelijkheden voor de industrie om aan het project deel te nemen. Bovendien kan zo ook het financiële risico met de industrie worden gedeeld.

De Commissie stelt dat het voorstel voldoet aan het subsidiariteitsbeginsel. Het heeft immers betrekking op grensoverschrijdende luchtruimblokken, waardoor de luchtverkeersleidingssystemen niet beperkt kunnen blijven tot een nationale dimensie. Daarnaast blijkt een gelijkschakeling van de verschillende systemen in de lidstaten noodzakelijk. Ook het te bereiken schaalvoordeel wordt genoemd als argument om te kiezen voor de ontwikkeling van een nieuw systeem op Europees niveau.

In de verordening wordt voorts bepaald dat de gemeenschappelijke onderneming wordt gevestigd in Brussel en zal beschikken over rechtspersoonlijkheid. Daarnaast wordt het in de bijlage bij de verordening opgenomen statuut vastgesteld. Hieruit blijkt onder meer dat de onderneming zal beschikken over twee organen: een Raad van Bestuur en een uitvoerend directeur.

In de databank EUR-Lex wordt de laatste stand van zaken in de Europese behandeling van het voorstel weergegeven.

In de databank OEIL van het Europees Parlement wordt de laatste stand van zaken in de behandeling van het voorstel weergegeven.

In de databank IPEX wordt de behandeling van het voorstel in de diverse (kandidaat) lidstaatparlementen weergegeven.