Behandelfase Eerste Kamer: behandeling in Eerste Kamer afgerond.

Nationaal

De commissie voor Immigratie en Asiel heeft op 7 december 2011 de minister van Veiligheid en Justitie een korte brief gestuurd waarin de leden hem verzoeken de Eerste Kamer actief te informeren zodra concrete informatie over een Europees TFTS beschikbaar is. De minister heeft op 9 januari 2012 gereageerd dat de verwachting is dat de Europese Commissie op zijn vroegst kort voor de zomer een concreet voorstel zal doen. De brief van de minister V&J is op 17 januari 2012 voor kennisgeving aangenomen.

Op 22 november 2011 hebben de commissies voor I&A/JBZ en V&J de reactie van de minister van Veiligheid en Justitie van 16 november 2011 over de cumultatie van antiterrorismemaatregelen voor kennisgeving aangenomen.

Europees

Tijdens de JBZ-Raad van 27-28 oktober 2011 is een oriënterend debat gehouden op basis van een notitie van het Voorzitterschap. Na de bijdragen van lidstaten, de EU anti-terrorisme coördinator en Europol gehoord te hebben, heeft de Raad de Europese Commissie verzocht om deze bijdragen mee te nemen in de voortang van het dossier. De ministers benadrukten de noodzaak van een impact assessment om een uitgebreid beeld te krijgen van de praktische, financiële en juridische aspecten van een mogelijk wetgevingsvoorstel voor een Europees programma voor het traceren van terrorismefinanciering en de meerwaarde hiervan.

document Europese Commissie

COM(2011)429, d.d. 13 juli 2011

commissie Eerste Kamer

beleidsterreinen

verwant dossier

De brief van de minister V&J is op 17 januari 2012 voor kennisgeving aangenomen. 

De minister heeft op 9 januari 2012 gereageerd dat de verwachting is dat de Europese Commissie op zijn vroegst kort voor de zomer een concreet voorstel zal doen. Mochten er zich voor die tijd relevante ontwikkelingen in dit verband voordoen dan zal hij de Kamer op de hoogte stellen.

De commissie voor Immigratie en Asiel heeft op 6 december 2011 gesproken over de brief van de minister van V&J d.d. 30 november 2011. De commissie besloot om de minister een korte brief te sturen waarin de leden hem verzoeken de Eerste Kamer actief te informeren zodra concrete informatie beschikbaar is.

De minister van Veiligheid en Justitie heeft op 30 november 2011 gereageerd op de brief met vragen van de leden van de fractie van D66, waar de leden van de fracties van de PvdA, GroenLinks en de SP zich bij hebben aangesloten. Uit de brief blijkt onder andere dat in de optiek van de minister de Europese Commissie met deze mededeling uitvoering tracht te geven aan het verzoek van de Raad binnen een jaar na de inwerkingtreding van de TFTP-overeenkomst een "juridisch en technisch kader voor het extraheren van gegevens op het EU-grondgebied" voor te leggen aan het Europees Parlement en de Raad. Daarnaast geeft de minister aan dat hij niet alle vragen kan beantwoorden zonder een nadere uitwerking van de mededeling, met inbegrip van een impact assessment .

Op 22 november 2011 hebben de commissies voor I&A/JBZ en V&J de reactie van de minister van Veiligheid en Justitie van 16 november 2011 over de cumultatie van antiterrorismemaatregelen voor kennisgeving aangenomen.

Op 16 november 2011 heeft de Eerste Kamer een reactie van de minister van Veiligheid en Justitie ontvangen op de brief van 27 september 2011 over de cumultatie van antiterrorismemaatregelen. De minister geeft aan zich in de brief vooral te concentreren op de vraag van de commissies over de samenhang en de verschillen tussen de verschillende maatregelen (richtlijn voor een Europees PNR (E110005), de PNR-overeenkomst tussen de EU en Australië (E110026) en de mededeling over het traceren van terrorismefinanciering).

Tijdens de vergadering van de commissie voor I&A/JBZ op 1 november 2011 hebben de leden van de fracties van de PvdA, GroenLinks en de SP zich aangesloten bij de inbreng van de fractie van D66 voor een brief aan de regering. In deze brief d.d. 2 november 2011 wordt de minister onder andere gevraagd naar zijn mening over de toegevoegde waarde van een Europees programma voor het traceren van terrorismefinanciering ten opzichte van een technische aanpassing in de software die het mogelijk maakt om financiële data op Europees grondgebied te analyseren.

Op 25 oktober 2011 heeft de fractie van D66 aangegeven inbreng te leveren voor schriftelijk overleg met de regering. De inbreng zal worden rondgestuurd, zodat andere fracties kunnen bepalen of zij zich daarbij willen aansluiten.

De commissie heeft op 27 september 2011 een brief verstuurd aan de minister van Veiligheid en Justitie waarin de commissie vraagt om de visie van de regering op het 'stapelen' van Europese antiterrorismemaatregelen waarbij persoonsgegevens van burgers worden gebruikt. De commissie vraagt of daarbij aandacht kan worden besteed aan:

• - 

  de noodzaak van steeds weer nieuwe maatregelen,
• - 

  de proportionaliteit van deze maatregelen,
• - 

  de effectiviteit van zowel nieuwe als bestaande maatregelen,
• - 

  de bescherming van persoonsgegevens,
• - 

  de rechtsbescherming van de burger en
• - 

  de samenhang tussen de verschillende maatregelen.

Tijdens de vergadering van 13 september 2011 besloot de commissie voor I&A/JBZ om de mededeling in behandeling te nemen. Inbreng voor schriftelijk overleg kan worden geleverd op 25 oktober 2011 . Ook neemt de commissie de mededeling mee in haar brief over het 'stapelen' van antiterrorismemaatregelen waarbij persoonsgegevens van burgers worden gebruikt (zie E110005).  

Op 26 oktober 2011 hebben de commissies voor V&J, Europese Zaken, BZK en I&A een algemeen overleg (AO) gevoerd met de minister voor Immigratie en Asiel en de staatssecretaris van Veiligheid en Justitie. Het traceren van terrorismefinanciering kwam opnieuw aan bod tijdens het AO. Verschillende Tweede Kamerleden vroegen de minister naar de meerwaarde van het TFTS. Het verslag van het AO is vastgesteld op 29 november 2011.

De commissie voor Veiligheid en Justitie heeft op 5 oktober 2011 een algemeen overleg gevoerd met de minister voor Justitie over terrorismebestrijding. De mededeling inzake een Europees programma voor het traceren van terrorismefinanciering is hierbij besproken. De minister gaf onder meer aan dat de Nederlandse regering behoefte heeft aan een nadere onderbouwing van de noodzaak en de proportionaliteit van een dergelijk systeem. De EC zou daarvoor een impact assessment moeten aandragen.

Tijdens een algemeen overleg over de JBZ-Raad van 22 en 23 september 2011 op 15 september 2011 is er gesproken over het traceren van terrorismefinanciering.

De staatssecretaris van Buitenlandse Zaken stelt in het BNC-fiche dat Nederland het belang van het verkennen van de mogelijkheden voor een Europees systeem voor het traceren van terrorismefinanciering onderschrijft. Ten eerste is dat omdat de Commissie hiermee tegemoet komt aan het verzoek dat de Raad aan haar deed bij de totstandkoming van de EU-VS TFTP-overeenkomst en dit daarnaast in overeenstemming is met de strekking van artikel 11 van die overeenkomst. Ten tweede geeft zij met de onderhavige mededeling gehoor aan de beleidsplannen die geformuleerd staan in de EU Interne Veiligheidsstrategie in actie. De belangrijkste reden is echter de onder meer uit verschillende recente Europese evaluaties gebleken meerwaarde van een programma voor het traceren van terrorismefinanciering.

Nederland heeft op dit moment nog geen sterke voorkeur voor een van de in de mededeling beschreven opties, met dien verstande dat Nederland van mening is dat een eventueel EU TFTS een Europees karakter zal moeten dragen en niet zonder meer alle uitvoeringslasten bij een of meer individuele lidstaten zal mogen neerleggen. Continuering van enigerlei rol voor Europol binnen het TFTS-mechanisme, in het verlengde van de rol van Europol onder de bestaande TFTP-overeenkomst, ligt daarbij wat Nederland betreft wel in de rede.

Tevens zullen alle vraagstukken die de bescherming van grondrechten raken en in het bijzonder die met betrekking tot de noodzaak en proportionaliteit van een EU TFTS, uitvoerig en overtuigend door de Commissie moeten worden uitgewerkt in de aanloop tot het uiteindelijke wetgevende voorstel. Tot slot is de financiële uitwerking en onderbouwing van het voorstel een zeer belangrijk aandachtspunt voor Nederland. 

Op 1 augustus 2010 trad de TFTP- of SWIFT-overeenkomst in werking, een overeenkomst tussen de Europese Unie en de Verenigde Staten inzake de doorgifte van banktransactiegegevens ten behoeve van het zogenaamde Terrorist Finance Tracking Program van het Amerikaanse Ministerie van Financiën. Toen de Raad instemde met de sluiting van deze overeenkomst verzocht hij de Commissie tevens uiterlijk een jaar na de inwerkingtreding ervan "een juridisch en technisch kader voor het extraheren van gegevens op het EU-grondgebied" voor te leggen aan het Europees Parlement en de Raad. Verder dient de Europese Commissie op grond van artikel 11 van de TFTP-overeenkomst een studie uit te voeren naar de invoering van een Europees systeem voor het traceren van terrorismefinanciering (TFTS), dat een meer gerichte doorgifte van gegevens mogelijk zou maken. Met deze mededeling reageert de Europese Commissie op het verzoek van de Raad. Zij wil hiermee opties op tafel leggen voor een Europees TFTS en een discussie op gang brengen, op basis waarvan zij in de toekomst een concreet voorstel zal indienen.

Lees meer: uitgebreide samenvatting

JBZ-Raad 27 en 28 oktober 2011 (agendapunt 17)

Tijdens de Raad is een oriënterend debat gehouden op basis van een notitie van het Voorzitterschap. Na de bijdragen van lidstaten, de EU anti-terrorisme coördinator en Europol gehoord te hebben, heeft de Raad de Europese Commissie verzocht om deze bijdragen mee te nemen in de voortang van het dossier. De ministers benadrukten de noodzaak van een impact assessment om een uitgebreid beeld te krijgen van de praktische, financiële en juridische aspecten van een mogelijk wetgevingsvoorstel voor een Europees programma voor het traceren van terrorismefinanciering en de meerwaarde hiervan.

De staatssecretaris van Veiligheid en Justitie gaf aan dat de mededeling een nuttige eerste verkenning is. Hij benadrukte dat Nederland nog geen definitief standpunt over de wenselijkheid van een Europees systeem heeft, maar dat, indien er toe zou worden overgegaan, een Europese aanpak nodig is en een rol van Europol daarbij voor de hand ligt. De autonomie van de veiligheidsdiensten van de lidstaten moet eveneens gewaarborgd zijn. De staatssecretaris gaf aan dat Nederland zorgen heeft over het kennelijke verschil in beleving over de meest geëigende vervolg op de TFTP-overeenkomst tussen de Commissie en het Europees Parlement.

JBZ-Raad 22 en 23 september 2011 (agendapunt 13)

Doel van de bespreking in de Raad is een presentatie van de mededeling en een eerste discussie over een Europees TFTP. Het voorstel houdt drie opties in voor de opzet en werking van een EU-systeem voor het traceren van terrorismefinanciering. Deze opties worden momenteel door de Commissie onderzocht in het kader van de nog lopende effectbeoordeling. De resultaten van de effectbeoordeling zijn eind 2011 beschikbaar. Los van de keuze tussen de verschillende opties wordt een aantal vragen over de reikwijdte van een dergelijk systeem aangestipt in de mededeling.

Het gaat hierbij in het bijzonder om de vraag of een EU-TFTP ook zou moeten kunnen worden gebruikt voor de bestrijding van zware (georganiseerde) criminaliteit, of er meer aanbieders van financiële diensten onder de werkingssfeer zouden moeten vallen dan thans onder de TFTP-overeenkomst tussen de EU en de Verenigde Staten het geval is, of ook zuiver nationaal betalingsverkeer eronder moet worden gebracht en om welke vormen van het financiële berichtenverkeer het precies gaat. De Commissie is voornemens in de eerste helft van 2012 een wetgevend voorstel te presenteren. Inhoud en vorm zullen mede afhankelijk zijn van de uitkomst van de discussie in de Raad en het Europees Parlement over de onderhavige mededeling en verder van de uitkomsten van de nog lopende effectbeoordeling.

Het regeringsstandpunt hierover is zoals gebruikelijk neergelegd in een BNC-fiche, dat inmiddels aan de Kamers is toegezonden. Nederland onderschrijft het belang van het verkennen van de mogelijkheden voor een Europees systeem voor het traceren van terrorismefinanciering (zie Nederlandse regering voor het BNC-fiche). 

Op 15 september 2011 heeft het Voorzitterschap een document naar de Raad gestuurd over het oriënterende debat dat in een raadswerkgroep heeft plaatsgevonden op 5-6 september 2011 over het TFTP.

Statewatch heeft een Raadsdocument met de visie van de Franse delegatie op een Europees TFTP gepubliceerd. Het document is van 2 september 2011.  

In de databank EUR-Lex wordt de laatste stand van zaken in de Europese behandeling van het voorstel weergegeven.

In de databank IPEX wordt de behandeling van het voorstel in de diverse (kandidaat) lidstaatparlementen weergegeven.

De Article 29 Dataprotection Working Party heeft op 29 september 2011 een brief gestuurd aan de Eurocommissaris voor Binnenlandse Zaken over het voorstel voor een Europees Terrorist Finance Tracking System. De werkgroep is in de brief kritisch over de noodzakelijkheid, proportionaliteit en rechtmatigheid van een dergelijk systeem.

De Article 29 Dataprotection Working Party heeft op 13 juni 2011 een advies aangenomen met 44 aanbevelingen over privacy- en dataprotectie in relatie tot het witwassen van geld en het financieren van terrorisme. De aanbevelingen dienen praktische begeleiding te geven aan wetgevers, toezichthouders en andere stakeholders die de beginselen en regelgeving van privacy en gegevensbescherming moeten toepassen op de voorkoming van het witwassen van geld en financiering van terrorisme op EU- en nationaal niveau.