Behandelfase Eerste Kamer: subsidiariteitstoets.

nationaal

Op 5 november 2018 heeft het kabinet het Besluit van de Raad tot wijziging van de Kieswet van de Europese Unie stilzwijgend goedgekeurd (35.076, A).

Europees

Op 29 maart 2019 stuurde de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties een afschrift van een brief aan de Tweede Kamer over de inwerkingtreding van de Kiesakte. In de brief wordt aangegeven dat De Raad van de Europese Unie op 13 juli 2018 heeft besloten de Kiesakte te wijzigen en Nederland eind 2018 dit heeft goedgekeurd. Echter hebben enkele lidstaten de wijziging van de Kiesakte niet tijdig goedgekeurd, waardoor de Kiesakte ook niet voor de komende verkiezing van het Europees Parlement in werking treden. Dat is inmiddels ook per brief aan het Europees Parlement bericht (zie).

document Europese Commissie

P8_TA-PROV(2015)0395, d.d. 11 november 2015

rechtsgrondslag

Artikel 223 VWEU

commissie Eerste Kamer

beleidsterrein

Op 17 mei 2016 ging de commissie BiZa/AZ met Tweede Kamerrapporteur Taverne in gesprek inzake de hervorming van de Europese kieswet.

Op 19 april 2016 heeft de commissie BiZa/AZ de brief van de voorzitter van het Europees Parlement besproken en besloot niet in nader schriftelijk overleg te treden met de voorzitter. De commissie wordt graag op de hoogte gehouden van de verrichtingen van de rapporteur van de Tweede Kamer, het lid Taverne (VVD) en wenst t.z.t. een gesprek met hem te houden. De staf gaat na wat precies besproken wordt tijdens de Conferentie van de voorzitters van de parlementen van de EU van 22-24 mei 2016.

Op 8 april 2016 stuurde de Voorzitter van het Europees Parlement, Martin Schulz, een antwoord op het subsidiariteitsbezwaar van de Eerste Kamer op de Europese kiesakte dat op 9 februari 2016 is verstuurd naar het Europees Parlement (zie 34.361,B).

Op 17 maart 2016 stuurde de Eerste Vice-Voorzitter van de Europese Commissie, Frans Timmermans, een antwoord op het subsidiariteitsbezwaar dat de Eerste Kamer op 9 februari 2016 naar het Europees Parlement heeft gestuurd.

Op 9 februari 2016 is de brief met enige wijzigingen plenair vastgesteld en verstuurd naar de voorzitter van het Europees Parlement (zie 34.361,B).

Op 4 februari 2016 is de brief met advies van de commissie BiZa/AZ naar de Voorzitter van de Eerste Kamer gestuurd. Op 9 februari zal er plenair besloten worden of de brief wordt aangenomen.

Op 3 februari 2016 stuurde de voorzitter van het Europees Parlement een antwoord op de brief die op initiatief van de Tweede Kamer door onder andere de Eerste Kamer is verstuurd.

Op 2 februari 2016 besloot de commissie BiZa/AZ een voorstel te doen aan de plenaire vergadering om een subsidiariteitsbezwaar richting de Europese instellingen kenbaar te maken. Een meerderheid van de commissie sluit zich aan bij de bezwaren van de Tweede Kamer.

Op 26 januari 2016 heeft een ruime meerderheid van de commissie BiZa/AZ besloten zich aan te sluiten bij de Tweede Kamer brief aan het Europees Parlement waarin wordt aangegeven dat het voorstel tot herziening van de Kiesakte niet conform de Protocollen 1 en 2 bij het Verdrag van Lissabon aan de Kamer is aangeboden.

Op 29 maart 2019 stuurde de minister van BZK een brief (EK, 14) over de inwerkingtreding van de wijziging van de kiesakte.

Op 3 april 2018 stuurde de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties een brief (EK, 13) naar de Kamer over de voortgang van de besprekingen in de Raad inzake de Kiesakte.

Op 8 februari 2018 stuurde de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties een brief (EK, 12) naar de Kamer over de voortgang van de besprekingen in de Raad inzake de Kiesakte.

Op 11 mei 2017 heeft de vaste commissie voor Binnenlandse Zaken besloten opnieuw een rapporteur over het voorstel voor herziening van de EuropeseKiesakte aan te wijzen. Het lid Koopmans (VVD) zal het rapporteurschap op zich nemen en heeft daartoe aan mandaat aan de commissie voorgesteld.

Op 9 december 2016 stuurde de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties antwoord op Kamervragen van het lid Taverne (VVD) over de voortgang van de besprekingen inzake de Kiesakte, die op 23 november 2016 waren ingezonden.

De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft op 6 oktober 2016 een brief gestuurd aan de Tweede Kamer over de voortgang van de besprekingen inzake de Kiesakte.

Op 26 mei 2016 stuurde de voorzitter van de Europese Scrutiny Committee van de House of Commons een brief aan de Tweede Kamer rapporteur Taverne inzake zijn rapport over de Europese Kiesakte. De European Scrutiny Committee steunt grotendeels de bezwaren van Taverne over dit onderwerp.

Op 18 mei 2016 hebben de commissies voor Europese Zaken en voor Buitenlandse Zaken algemeen overleg gevoerd met de minister van Buitenlandse Zaken over de Raad Algemene Zaken van 24 mei 2016. De Europese kiewswet kwam hier ook ter sprake.

De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft op 28 april 2016 een brief aan de Tweede Kamer gestuurd over de voortgang van de besprekingen inzake de kiesakte.

Op 30 maart 2016 heeft de rapporteur Taverne een concept-position paper gepubliceerd, die op 7 april 2016 tijdens de procedurevergadering van de commissie voor Binnenlandse Zaken is goedgekeurd. Dit position paper is bedoeld als basis voor de gesprekken die de rapporteur kiesakte zal voeren met stakeholders uit het Europese krachtenveld.

Op 18 februari 2016 stuurde de Tweede Kamer een brief naar de voorzitter van het Europees Parlement met het verzoek om wetgevende resoluties apart te verzenden, met een duidelijke verzenddatum. Ook wordt het Parlement verzocht om een antwoord te sturen op de subsidiariteitsbezwaar inzake de Europese Kiesakte.

Op 9 februari 2016 stemde de Tweede Kamer plenair in met de brief aan de voorzitter van het Europees Parlement met het subsidiariteitsbezwaar inzake de herziening van de Europese Kiesakte. Op dezelfde dag werd de brief naar het Europees Parlement verstuurd.

Op 28 januari 2016 heeft de commissie Binnenlandse Zaken in een algemeen overleg met de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en de minister van Buitenlandse Zaken het kabinetsstandpunt inzake de hervorming van de Kieswet van de EU en het verslag van schriftelijk overleg hierover besproken.

Op 28 januari 2016 stelde de Tweede Kamer het Lid Taverne als rapporteur aan op het dossier Europese Kiesakte. De rapporteur zal een position paper opstellen waarin de positie van de Tweede Kamer ten aanzien van de huidige Europese voorstellen betreffende de Europese kiesakte wordt weergegeven.

Op 14 januari 2016 besluit de commissie voor Binnenlandse Zaken de Voorzitter van het Europees Parlement middels een brief te verzoeken om nadere uitleg. Er zal protest worden aangetekend met een brief en worden opgemerkt dat de nationale parlementen 'buiten spel' dreigen te worden gezet o.a. door de onduidelijke informatievoorziening vanuit het EP. De commissie besluit deze brief zoveel mogelijk gezamenlijk met andere nationale parlementen te sturen. Ook besluit de commissie een subsidiariteitstoets uit te voeren.

Op 14 december 2015 stuurde de Minister van Binnenlandse Zaken antwoord op de vragen van de Tweede Kamer over de Europese Kiesakte.

Op 10 december 2015 stuurde de voorzitter van de commissie EUZA een brief naar de Tweede Kamervoorzitter met het advies van de commissie Binnenlandse Zaken om een behandelvoorbehoud te plaatsen op dit voorstel van het Europees Parlement.

Op 3 december 2015 heeft de vaste commissie voor Binnenlandse Zaken een brief gestuurd naar de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties met vragen over de Europese Kiesakte.

Op 5 november 2018 heeft het kabinet het Besluit van de Raad tot de wijziging van de Kieswet van de Europese Unie stilzwijgend goedgekeurd (35.076, A).

Op 3 december 2015 stuurde de minister van Binnenlandse zaken en Koninkrijksrelaties een brief naar de Tweede Kamer met de kabinetsappreciatie inzake de Kiesakte en de daarin opgenomen voorstellen van het Europees Parlement.

Het bevoegdheidsoordeel van het kabinet is positief. Artikel 223 van het EU-Werkingsverdrag schrijft voor dat op Europees niveau bepalingen kunnen worden vastgesteld voor de verkiezingen van het Europees Parlement die eenvormig zijn voor alle lidstaten of gebaseerd zijn op beginselen die alle lidstaten gemeen hebben. Het Europees Parlement heeft het initiatiefrecht. Vanuit deze bevoegdheid worden in het ontwerp wijzigingen voorgesteld tot verdere harmonisering van het Europese verkiezingsproces. Ook het subsidiariteitsoordeel is in algemene zin positief.

Verkiezingen voor het Europees Parlement vergen vanzelfsprekend regels op Europees niveau. In de beoordeling van de afzonderlijke voorstellen moet echter worden bepaald welke onderdelen ter regeling aan de lidstaten kunnen worden overgelaten en welke Europese regeling behoeven. Zoals het Europees Parlement zelf al in zijn overwegingen opmerkt, is eenvormigheid geen doel op zich. Voor een deel van de voorstellen twijfelt het kabinet aan de proportionaliteit. Daarop zal hieronder nader worden ingegaan. In de kabinetsappreciatie gaat het kabinet in op elk afzonderlijk voorstel.

Dit voorstel van het Europees Parlement op basis van artikel 223 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie betreft een hervorming van de zogenaamde Kiesakte uit 1976, waarin de rechtstreekse verkiezing van de leden van het Europees Parlement wordt geregeld. Het Europees Parlement wil de Kiesakte aanpassen om de democratische dimensie van de Europese verkiezingen te versterken en de betrokkenheid van de kiezers te vergroten. De resolutie waaruit dit voorstel voortvloeit, is aangenomen met 315 tegen 234 stemmen, met 55 onthoudingen.

Het Europees Parlement stelt diverse wijzigingen voor. Zo moet expliciet worden vastgelegd dat de Europarlementariërs vertegenwoordigers van de burgers van de Unie zijn en zou er een kiesdrempel moeten worden ingevoerd voor lidstaten die meer dan 26 zetels in het Europees Parlement hebben. Politieke partijen die deelnemen aan de verkiezingen voor het Europees Parlement moeten democratische procedures en transparantie in acht nemen bij het selecteren van kandidaten en de kandidatenlijsten moeten gendergelijkheid waarborgen. Andere onderdelen van het voorstel hebben onder meer betrekking op termijnen voor de vaststelling van kandidatenlijsten, namen en logo's van de Europese politieke partijen op de stembiljetten, elektronisch stemmen en internetstemmen en het eindigen van de verkiezingen in alle lidstaten op zondag op dezelfde tijd. Exit polls vóór die tijd worden verboden. Ook wordt aanbevolen na te denken over manieren om te komen tot een minimumleeftijd van 16 jaar voor het actief kiesrecht.

Op 29 maart 2019 stuurde de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties een afschrift van een brief aan de Tweede Kamer over de inwerkingtreding van de Kiesakte. In de brief wordt aangegeven dat de Raad van de EU op 13 juli 2018 heeft besloten de Kiesakte te wijzigen en Nederland eind 2018 dit heeft goedgekeurd. Echter hebben enkele lidstaten de wijziging van de Kiesakte niet tijdig goedgekeurd, waardoor de Kiesakte ook niet voor de komende verkiezing van het Europees Parlement in werking treden. Dat is inmiddels ook per brief aan het Europees Parlement bericht (zie).

Tijdens de Raad Algemene Zaken op 17 april 2018 lagen de door het Bulgaars Voorzitterschap geformuleerde tekstvoorstellen inzake de wijziging van de Europese Kiesakte ter besluitvorming voor. Tijdens de bespreking is gebleken dat een meerderheid van de lidstaten kan instemmen met de voorliggende tekst.

In de databank EUR-Lex wordt de laatste stand van zaken in de Europese behandeling van het voorstel weergegeven.

Op 4 juli 2018 nam het Europees Parlement een tijdens een plenaire zitting een wetgevingsresolutie aan over het ontwerp van besluit van de Raad tot wijziging van de Akte betreffende de verkiezing van de leden van het Europees Parlement door middel van rechtstreekse algemene verkiezingen.

Op 29 november 2016 hield de commissie voor Constitutionele Zaken een bijeenkomst waarin de Kiesakte ook werd besproken.

Op 11 november 2015 heeft het Europees Parlement ingestemd met een resolutie inzake wijziging van de Akte uit 1976 (Kiesakte) betreffende de verkiezing van de leden van het EP met 315 voor en 234 stemmen tegen, met 55 onthoudingen.

De volgende parlementen hebben een subsidiariteitsbezwaar ingediend inzake deze resolutie: de Tweede Kamer, het Ierse parlement, Luxemburgs parlement, Zweedse parlement en de Britse House of Lords en House of Commons.

Het Poolse Parlement en Senaat, Tsjechisch Parlement en Senaat, Hongaarse Parlement, Roemeense Parlement, Finse Parlement en Litouwse Parlement hebben een politieke dialoog gestuurd.

Het Franse parlement heeft op 22 maart 2016 een resolutie aangenomen over de Europese kiesakte.

In de databank IPEX wordt de behandeling van het voorstel in de diverse (kandidaat) lidstaatparlementen weergegeven.

De deadline voor eventele subsidiariteitsbezwaren is waarschijnlijk 9 februari 2016.