Behandelfase Eerste Kamer: behandeling in commissie Eerste Kamer.

nationaal

Op 23 april 2024 besloot de commissie het antwoord van de staatssecretaris van J&V voor kennisgeving aan te nemen.

Europees

Op 14 mei 2024 stemden de lidstaten in met het Asiel- en Migratiepact.

volledige titel

Commissiemededeling voor een migratie- en asielpact

document Europese Commissie

COM(2020)609, d.d. 23 september 2020

commissie Eerste Kamer

verwante dossiers

Op 23 april 2024 besloot de commissie het antwoord van de staatssecretaris van J&V voor kennisgeving aan te nemen.

Op 12 april 2024 stuurde de staatssecretaris van J&V een antwoord op de brief met vragen van 15 maart 2024. Op 19 april 2024 werd het verslag van een schriftelijk overleg (EK, J) vastgesteld.

Op 15 maart 2024 is een brief met vragen verzonden aan de staatssecretaris van J&V, gebaseerd op inbreng van de leden van de fracties van GroenLinks-PvdA, D66, de PVV, de ChristenUnie en Volt.

Op 22 december 2023 heeft de staatssecretaris van J&V de Kamer geïnformeerd over het bereikte akkoord op hoofdlijnen over het Europees Asiel- en Migratiepact (EK, I). De commissie besloot op 23 januari 2024 om op 27 februari 2024 gelegenheid te bieden voor het leveren van inbreng voor schriftelijk overleg met de staatssecretaris van J&V.

Op 12 september 2023 nam de commissie de brieven van de staatssecretaris van J&V van 16 augustus 2023 (21.501-02, FL) en 23 augustus 2023 (21.501-02, FK) voor kennisgeving aan. Ook besloot de commissie de brief van de voorzitter van de Europese Commissie alsnog voor kennisgeving aan te nemen.

In haar brieven van 20 maart 2023 en 25 juni 2023 ging de voorzitter van de Europese Commissie in op de voortgang in de onderhandelingen op het migratie- en asielpact en de daarmee verband houdende operationele maatregelen. Naar aanleiding van de brief van 20 maart 2023 werd op 11 juli 2023 inbreng geleverd voor schriftelijk overleg met de staatssecretaris van J&V. Ook besloot de commissie naar aanleiding van de brief van 25 juni 2023 schriftelijk overleg te voeren met de staatssecretaris van J&V over de gevolgen van het migratie- en asielpact voor Nederlandse wetgeving. Tot slot besloot de commissie naar aanleiding van de brief van 25 juni op 12 september 2023 gelegenheid te bieden voor het leveren van inbreng voor schriftelijk overleg.

Op 16 augustus 2022 stuurde de staatssecretaris een antwoord op de brief van 28 juni 2022. Op 6 september 2022 werd het verslag van een schriftelijk overleg vastgesteld (32.317, NH). Op 13 september 2022 nam de commissie de beantwoording voor kennisgeving aan.

Op 21 juni 2022 leverde de fractie van de PVV inbreng voor schriftelijk overleg over de geannoteerde agenda voor de JBZ-Raad van 9-10 juni 2022 (EK, NC) en de brief van de staatssecretaris van J&V inzake de voortgang op het Europees asiel- en migratiepact (EK, ND). Op 28 juni 2022 is de brief met vragen verstuurd aan de staatssecretaris van J&V.

Op 29 maart 2022 voerde de commissie een mondeling overleg met de staatssecretaris van J&V over het asiel- en migratiepact (35.612 / 32.317, G).

Op 15 maart 2022 beantwoordden de minister en de staatssecretaris van J&V het verzoek van de commissies I&A/JBZ en J&V van 18 februari 2022 om toezending van het discussiestuk over het Europees migratie- en asielpact. Op 29 maart 2022 namen de commissies het verslag van een schriftelijk overleg (32.317, MY) voor kennisgeving aan.

Op 18 februari 2022 verzochten de commissies I&A/JBZ en J&V de staatssecretaris van J&V per brief het discussiestuk over het Europees migratie- en asielpact dat was aangekondigd in de geannoteerde agenda informele JBZ-Raad van 3-4 februari 2022 (32.317, MR) toe te zenden.

Op 28 september 2021 besloot de commissie het verslag schriftelijk overleg voor kennisgeving aan te nemen.

Op 13 juli 2021 besloot de commissie het antwoord van de staatssecretaris op 28 september 2021 opnieuw te agenderen voor bespreking.

Op 8 juli 2021 stuurde de staatssecretaris van J&V een antwoord op de brief met vragen van 12 mei 2021 over de deskundigenbijeenkomsten van 2 en 23 maart 2021 en het verslag van een schriftelijk overleg van 25 maart 2021. Op 9 juli 2021 werd het verslag schriftelijk overleg (EK, F) vastgesteld. De commissie besprak dit op 13 juli 2021.

Op 6 juli 2021 besloot de commissie naar aanleiding van de tot op heden uitgebleven beantwoording een rappelbrief te sturen naar de staatssecretaris van J&V. Op 8 juli 2021 is de brief verzonden.

Op 12 mei 2021 is de brief met vragen en opmerkingen naar aanleiding van de deskundigenbijenkomsten en het verslag schriftelijk overleg over het BNC-fiche aan de staatssecretaris van J&V verstuurd.

Op 20 april 2021 leverden de leden Adriaansens (VVD), Karimi (GroenLinks) en Vos (PvdA) gezamenlijk, Stienen (D66), Van Hattem (PVV) en Talsma (ChristenUnie) inbreng voor schriftelijk overleg met de regering naar aanleiding van de deskundigenbijeenkomsten die hebben plaatsgevonden op 2 maart 2021 (EK, C) en 23 maart 2021 (EK, E) en het verslag van een schriftelijk overleg met de staatssecretaris van J&V inzake het BNC-fiche over het Europese Migratie- en Asielpact (EK, D).

Op 30 maart 2021 blikte de commissie terug op de twee deskundigenbijeenkomsten inzake het nieuwe migratie- en asielpact die hebben plaatsgevonden op 2 maart 2021 (EK, C) en 23 maart 2021 (EK, E). De commissie besloot inbreng voor schriftelijk overleg over dit onderwerp te agenderen twee weken nadat het concept verslag van voormelde deskundigenbijeenkomst van 23 maart 2021 is geleverd.

Op 24 maart 2021 stuurde de staatssecretaris van J&V een antwoord (EK, D) op de vragen van de PVV-fractie.

Op 2 maart 2021 en en 23 maart 2021 vonden deskundigenbijeenkomsten (EK, C) plaats over de voorstellen uit het Europese migratie- en asielpact. Naar aanleiding van de bijeenkomsten zijn position papers ingestuurd. Van beide deskundigenbijeenkomsten is een videoverslag beschikbaar. De papers en de (video)verslagen zijn beschikbaar via deze link.

Op 12 februari 2021 werd een brief met vragen en opmerkingen over het BNC-fiche inzake het Europese Migratie- en Asielpact aan de staatssecretaris van J&V verstuurd.

Op 9 februari 2021 werd inbreng voor schriftelijk overleg geleverd door het lid Van Hattem (PVV) met betrekking tot de voorstellen uit het migratie- en asielpact. De conceptbrief wordt per e-mail aan de leden van de commissie voorgelegd. Inbreng voor schriftelijk overleg wordt opnieuw geagendeerd na de deskundigenbijeenkomsten inzake het Europees migratie- en asielpact, die plaatsvinden op 2 maart en 23 maart 2021.

Op 26 januari 2021 stelde de commissie een lijst op met deskundigen en organisaties om uit te nodigen voor twee deskundigenbijeenkomsten inzake de Europese voorstellen in het Migratie- en Asielpact. De commissie verzoekt de staf deze bijeenkomsten op 2 en 23 maart 2021 te organiseren.

Op 12 januari 2021 besloot de commissie om op 9 februari 2021 inbreng te leveren voor schriftelijk overleg met betrekking tot het Europees Migratie- en Asielpact. Tevens besloot de commissie dit onderwerp opnieuw te agenderen op 19 januari 2021 om te spreken over de mogelijkheid één of enkele deskundigenbijeenkomsten over dit dossier te organiseren. Op 19 januari 2021 inventariseerde de commissie welke deskundigen zij wil uitnodigen voor een deskundigenbijeenkomst aangaande de Europese voorstellen inzake migratie en asiel.

Op 16 december 2020 is een brief aan de staatssecretaris van J&V verstuurd met het verzoek om informatie-afspraken met betrekking tot het Europese Migratie- en Asielpact. Op 18 december 2020 heeft de staatssecretaris geantwoord. Op 12 januari 2021 besprak de commissie I&A/JBZ het verslag van een schriftelijk overleg (35.612, A), en benadrukt de wens om ten aanzien van dit dossier tijdig en uitvoerig te worden geïnformeerd.

De commissie I&A/JBZ besprak op 8 december 2020 hoe ze de voorstellen uit het migratie- en asielpact wilt behandelen en besloot de griffie te verzoeken een brief op te stellen, gericht aan de staatssecretaris van J&V, over de te maken informatie-afspraken met betrekking tot het Europees Migratie- en Asielpact, en deze ter vaststelling op 15 december 2020 te agenderen. Verder besloot de commissie het Europees Migratie-en asielpact opnieuw ter bespreking te agenderen op 12 januari 2021.

Op 1 december 2020 hield de commissie I&A/JBZ een mondeling overleg met de staatssecretaris van J&V over het Europese Migratie- en Asielpact. Zie het videoverslag om het overleg terug te kijken of lees hier het schriftelijke verslag van een mondeling overleg.

Op 24 november 2020 vond een technische briefing plaats van de Europese Commissie over het migratie- en asielpact.

Op 10 november 2020 besloot de commissie I&A/JBZ alle voorstellen uit het pakket voor een migratie- en asielpact in behandeling te nemen (zie E-dossiers E200018 t/m E200023. Daarbij besloot de commissie dat, in ieder geval voor de JBZ-Raad van 3-4 december 2020, een mondeling overleg met de staatssecretaris van J&V en een technische briefing met de Europese Commissie over dit onderwerp moet plaatsvinden. De commissie heeft het voornemen om op de langere termijn een deskundigenbijeenkomst over dit asiel- en migratiepact te organiseren. Een schriftelijk overleg wordt ingepland na het mondeling overleg met de staatssecretaris van J&V.

Tijdens het tweeminutendebat over de JBZ-Raad van 8 en 9 juni 2023 zijn er verschillende moties over het migratie- en asielpact ingediend. De moties-Brekelmans/Van den Brink (32.317, 835), -Van der Staaij/Bisschop (32.317, 836), -Eerdmans (32.317, 838), -Van den Brink/Ceder (32.317, 839), en -Ceder (32.317, 840) zijn aangenomen.

In de commissiedebatten op 24 januari 2023 (32.317, 818) op 8 maart (32.317, 828) werd onder meer het migratie- en asielpact behandeld. Ook bij de debatten over de buitengewone Europese Raad van 9 en 10 februari 2023 (21.501-20, 50, 8) en de Staat van de Unie kwam het pact ter sprake.

Op 5 december 2022 stelde de commissie J&V vragen over o.a. de JBZ-Raad van 8 en 9 december 2022, waarbij de voortgang van het asiel- en migratiepact één van de thema's was. Deze vragen zijn op 5 december 2022 beantwoord en op 14 februari 2023 werd een verslag van een schriftelijk overleg vastgesteld (32.317, 821).

Naar aanleiding van de JBZ-Raad van 25 november 2022 stelde de commissie J&V op 23 november 2022 vragen over het asiel- en migratiepact. De vragen zijn op 24 november 2022 beantwoord en op 25 november 2022 werd het verslag van een schriftelijk overleg vastgesteld (32.317, 789).

Het lid Ceder diende tijdens het Wetgevingsoverleg over de vaststelling van de begrotingsstaten van het ministerie van J&V op 14 november 2022 een motie in over het migratie- en asielpact (36200 VI, 33). Deze motie is aangenomen.

Tijdens het commissiedebat op 12 oktober 2022 over onder andere de JBZ-Raad van 13 en 14 oktober 2022 kwam ook de voortgang van het migratie- en asielpact ter sprake (32.317, 784). Prioriteiten in het pact zijn voor de staatssecretaris Dublin, registratie, secundaire migratie en het versterken van de buitengrenzen.

Op 4 juli 2022 stelde de commissie J&V vragen over het asiel- en migratiepact naar aanleiding van de informele JBZ-Raad die plaatsvond op 11-12 juli 2022. De vragen zijn op 5 juli 2022 beantwoord en op 7 juli 2022 werd het verslag van een schriftelijk overleg (32.317, 769) vastgesteld. De commissie besprak dit op 14 september 2022.

Op 1 februari 2022 stelde de commissie J&V vragen aan de ministers van J&V en van BuZa en de staatssecretaris van J&V naar aanleiding van onder meer de JBZ-Raad van 3-4 februari 2022. De commissie stelde onder meer vragen over het asiel- en migratiepact en de aanpak van het Franse Voorzitterschap. Op 1 februari 2022 zijn de vragen beantwoord en op 3 februari 2022 werd het verslag van een schriftelijk overleg vastgesteld (32.317, 738).

Op 27 augustus 2021 stelde de commissie J&V vragen aan de staatssecretaris van J&V naar aanleiding van de ingelaste JBZ-Raad van 31 augustus 2021. De commissie stelde onder meer vragen over de ontwikkelingen ten aanzien van het asiel- en migratiepact. Op 30 augustus stuurde de staatssecretaris een antwoord en op 10 september 2021 werd het verslag van een schriftelijk overleg vastgesteld (32.317, 707).

Op 5 juli 2021 stuurde de commissie J&V een brief met vragen aan de staatssecretaris van J&V over de geannoteerde agenda voor de informele JBZ-Raad van 15-16 juli 2021. De staatssecretaris stuurde op 7 juli 2021 een antwoord en op 9 juli 2021 werd het verslag schriftelijk overleg vastgesteld (32.317, 701). De commissie stelde onder meer vragen over de behandeling van de verschillende migratievoorstellen in de Raad. Het kabinet geeft aan geen pakketbenadering na te streven. Het streeft naar snelle voortgang op de verschillende voorstellen, en met name op de Eurodac- en Screening verordeningen. Daarnaast vroeg de commissie naar de verwachtingen op het terrein van migratie onder het Sloveens Voorzitterschap. Het kabinet geeft aan dat voortgang op de voorstellen op het gebied van migratie behoort tot de prioriteiten van het Voorzitterschap.

Op 3 juni 2021 stuurde de commissie J&V een brief met vragen over onder meer de voorstellen uit het migratie- en asielpact aan de staatssecretaris van J&V naar aanleiding van de JBZ-Raad van 8-9 juni 2021. Op 8 juni 2021 is het verslag schriftelijk overleg vastgesteld (32.317, 686).

Tijdens de stemmingen over het VAO JBZ-Raad voor 13 november 2020 dat op 12 november plaatsvond zijn 4 van de 17 ingediende moties aangenomen:

• - 

  Motie van het lid Baudet over geen steun voor de clausule over ngo's die zoek- en reddingsoperaties op zee uitvoeren (32.317, 650)
• - 

  Motie van de leden Van Toorenburg en Becker over de herziening van de Terugkeerrichtlijn integreren in de onderhandelingen over het EU-migratiepact (32.317, 652)
• - 

  Motie van het lid Voordewind c.s. over bewerkstelligen dat Griekenland de meest kwetsbaren overbrengt naar het vasteland (32.317, 654)
• - 

  Motie van het lid Paternotte c.s. over bij de Europese onderhandelingen aandacht besteden aan uitvoering van de gemaakte afspraken (32.317, 656)

Tijdens het VAO JBZ-Raad voor 13 november 2020 dat op 11 november 2020 plaatsvond zijn 17 moties over het migratie- en asielpact door de Tweede Kamer ingediend.

Op 10 november 2020 is een verslag van een schriftelijk overleg samengesteld inzake het migratie- en asielpakket (32.317, 641) van de Tweede Kamer met de staatssecretaris van J&V naar aanleiding van de geannoteerde agenda voor de JBZ-raad van 8-9 oktober 2020.

Op 3 november 2020 heeft de Tweede Kamer een behandelvoorbehoud geplaatst voor alle wetgevende voorstellen en de mededeling uit het migratie- en asielpact (35.612, 1).

Commissiemededeling voor een migratie- en asielpact (COM(2020)609)

Het kabinet ziet de overkoepelende mededeling als een goede basis om te werken aan het Europees Migratie- en asielbeleid. Hij heeft dan ook een positieve grondhouding tegenover de subsidiariteit en proportionaliteit van de voorstellen. Het kabinet geeft aan een pragmatische aanpak te willen om de voorstellen stapsgewijs, maar wel in samenhang te behandelen, ten opzichte van een pakketbenadering. Daarnaast geeft hij aan te willen starten met de Eurodac en EASO Verordeningen. Er zijn geen voorstellen gepubliceerd om secundaire migratie aan te pakken, hierom is het kabinet teleurgesteld. Het kabinet zet vraagtekens bij de handhaafbaarheid en effectiviteit van de Verordening betreffende migratie- en asielmanagement inzake het solidariteitsmechanisme dat daarin is vastgelegd. De focus zou volgens het kabinet moeten liggen bij een efficiënter migratie- en asielsysteem en een eerlijke verdeling tussen de lidstaten.

Aanbeveling van de Commissie betreffende legale trajecten voor bescherming in de EU: bevordering van hervestiging, toelating op humanitaire gronden en andere aanvullende trajecten (C(2020)6467)

In het BNC-fiche over deze Aanbeveling geeft het kabinet aan hervestiging een belangrijk instrument te vinden om vluchtelingen een veilige en legaal alternatief te bieden. Ook draagt het bij aan een betere lastenverdeling. Het kabinet wil, net als de Europese Commissie, dat de onderhandelingen over de conceptverordening snel afgerond worden. Het kabinet noemt wel het niet-verplichtende karakter van het Europees hervestigingskader. Met name Oost-Europese landen benadrukken dit karakter. Wat betreft de ontwikkeling van aanvullende "legale trajecten naar internationale bescherming van vluchtelingen" in het kader van werk en studie en verdere uitbreiding van gezinshereniging (zoals broers of zussen) ziet het kabinet niet zitten. Belangrijk voor het kabinet is om binnen de bestaande kaders legale migratie in te zetten om irreguliere migratie tegen te gaan en samenwerking voor terugkeer te stimuleren. In het geval van legale migratie bij arbeid, onderschrijft het kabinet het betrekken van sociale partners daarbij.

Aanbeveling (EU) 2020/1365 van de Commissie betreffende samenwerking tussen lidstaten met betrekking tot operaties die worden uitgevoerd door vaartuigen die eigendom zijn van of geëxploiteerd worden door particuliere entiteiten met het oog op opsporings- en reddingsactiviteiten (C(2020)6468)

Een nieuwe aanpak voor Search and Rescue (SAR) operaties is wat betreft het kabinet nodig. Het kabinet twijfelt of de voorliggende Aanbeveling hieraan voldoende bijdraagt. In de Aanbeveling wordt gesproken over de inzet van Frontex. Volgens het kabinet is het mandaat van Frontex, zoals opgenomen in de Verordening van de Europese Grens en Kustwacht (EGKW), om grensbewakingsoperaties uit te voeren en SAR-activiteiten toe te passen als deze zich in deze situatie voordoen.

Het kabinet geeft nog geen oordeel over de interdisciplinaire contactgroep, omdat nog niet duidelijk is wie hieraan gaan deelnemen en hoe best practices worden vastgesteld en wenst hierover van de Europese Commissie meer informatie te ontvangen.

De Europese Commissie vraagt om een jaarlijkse rapportage over de implementatie van de Aanbeveling. Onduidelijk is welke informatie ingediend moet worden en welke nationale autoriteiten hiervoor ingezet moeten worden. Voorwaarde voor het kabinet is dat de situatie op de Middellandse Zee beter in kaart gebracht wordt. Het kabinet verwacht dat meerdere lidstaten het niet eens zijn met de jaarlijkse rapportage eis.

Het kabinet heeft een positieve grondhouding voor wat betreft de bevoegdheid van de EU, de subsidiariteit en proportionaliteit van de aanbeveling. Wel is het kabinet kritisch over de proportionaliteit inzake het praktische effect en effectiviteit van de op te richten interdisciplinaire contactgroep.

Aanbeveling (EU) 2020/136 van de Commissie over een EU-mechanisme voor paraatheid en crisisbeheer in verband met migratie (Blauwdruk paraatheid en crisisbeheer in verband met migratie (C(2020)6469)

Het kabinet verwelkomt de aanbeveling. Het uitgangspunt, namelijk om kwetsbaarheden in het migratiesysteem zichtbaar te maken, draagt bij aan een veerkrachtiger migratiesysteem. Het kabinet zet zich in om het voorstel te laten aansluiten op bestaande initiatieven, zoals Eurostat, Frontex en IPCR.

De bevoegdheid van de EU voor de aanbeveling beoordeelt het kabinet positief. Wel is het waakzaam voor de toekenning van extra bevoegdheden aan de Europese Commissie. Zij speelt een prominente rol bij de activering van de tweede fase van het mechanisme, en bij het niet nakomen van de aanbevelingen. Het kabinet wil daarom dat de rol van de Commissie duidelijker omschreven wordt in het voorstel. Daarnaast wil de regering dat de Europese Commissie de omstandigheden die aanleiding geven om de crisismanagement fase te activeren scherper formuleert.

Het kabinet is positief over de subsidiariteit van het voorstel, omdat individuele lidstaten vanwege de omvang van migratie niet voldoende kunnen optreden. Migratie vergt volgens het kabinet een Europese aanpak.

Het kabinet staat ook positief tegenover de proportionaliteit van de aanbeveling. Om proactief te handelen tijdens een migratiecrisis is het noodzakelijk om informatie uit te wisselen tussen EU-lidstaten. Het voorstel van de Europese Commissie komt volgens het kabinet overeen met de beleidsdoelen.

Naar verwachting kunnen de meeste EU-lidstaten zich vinden in het voorstel. Wel zijn er nog vragen onder landen over de precieze uitwerking ervan, en over de overlap met andere initiatieven.

Mededeling van de Commissie - Richtsnoeren van de Commissie voor de uitvoering van de EU-regels inzake de omschrijving en bestrijding van hulpverlening bij illegale binnenkomst, illegale doortocht en illegaal verblijf (C(2020)6470)

Het kabinet verwacht dat de mededeling steun zal krijgen van het Europees Parlement en de lidstaten. De mededeling geeft namelijk een toelichting op de EU-richtlijn 2002/90/EG en het Kaderbesluit 2002/946/EG. Wat betreft bevoegdheid, subsidiariteit en proportionaliteit is de grondhouding van het kabinet positief. De taak van de Europese Commissie, volgens het kabinet, is om een uniforme interpretatie van EU-regelgeving te bevorderen. Toch is het kabinet het niet volledig eens met de benadering van de Europese Commissie. De Europese Commissie geeft aan dat "met name de strafbaarstelling van met inachtneming van het toepasselijke rechtskader door ngo's of andere niet overheidsactoren uitgevoerde opsporings- en reddingsoperaties op zee een inbreuk op het internationaal recht vormt en derhalve niet toegestaan op grond van het EU-recht". Volgens het kabinet is mensensmokkel niet uit te sluiten bij Search and Rescue acties van ngo-schepen of andere personen die vanuit een humanitaire achtergrond stelselmatig behulpzaam zijn bij "grensoverschrijding van de Schengenbuitengrens van migranten". Dit verschil van mening hoeft volgens het kabinet niet in strijd te zijn met het proportionaliteitsbeginsel.

Op 23 september 2020 publiceerde de Europese Commissie haar voorstellen inzake een nieuw pact voor migratie en asiel, bestaande uit een overkoepelende mededeling (COM(2020)609) en negen specifieke voorstellen. Deels betreft het wetgevingsvoorstellen en voorstellen tot wijziging van bestaande verordeningen, deels gaat het om aanbevelingen en richtsnoeren van de Commissie. Met deze plannen biedt de Commissie een alomvattend raamwerk voor het EU migratie- en asielbeleid op zowel de interne als externe dimensie. Deze mededeling geeft het overkoepelende verhaal bij de plannen van de Commissie en presenteert op hoofdlijnen wat in de aanvullende voorstellen in meer detail staat beschreven.

Doel van de plannen is het creëren van een betrouwbaar en humaan systeem voor het beheersen van migratie in al haar vormen. Daartoe doet de Europese Commissie een serie voorstellen die zouden moeten leiden tot efficiëntere procedures, zodat asielzoekers en irreguliere migranten sneller duidelijkheid krijgen en de instroom beheersbaar wordt. Ook beoogt de Commissie een betere balans te vinden tussen de principes van verantwoordelijkheid (het uitvoeren van de wet- en regelgeving en zorgen voor werkende nationale systemen) en solidariteit (het verdelen van lasten tussen de lidstaten). Een beter systeem zou het vertrouwen tussen lidstaten kunnen herstellen en bevorderen en daarmee de capaciteit van de Europese Unie om migratie en asiel te beheersen, verder vergroten.

Naast de overkoepelende Commissiemededeling zijn aan dit e-dossier toegevoegd de aanbeveling inzake legale trajecten voor EU-bescherming, de aanbeveling over samenwerking inzake operaties Search and Rescue, de aanbeveling Migratie Paraatheid en Crisis Blauwdruk en de Commissiemededeling EU-regels inzake definitie en preventie van mensensmokkel.

Op 14 mei 2024 stemden de lidstaten in met het Asiel- en Migratiepact.

Op 8 juni 2023 namen de lidstaten Raadsposities aan op de asiel- en migratiebeheerverordening en de asielprocedureverordening. Het besluit maakt de weg vrij voor onderhandelingen tussen de Raad en het Europees Parlement. In het verslag van de JBZ-Raad geven de bewindspersonen van J&V aan dat Nederland met name tevreden is over de afspraken over de asielprocedures. Deze bouwen voort op de al eerder bereikte Raadsposities op de Eurodac- en screeningsverordening (32.317, OC). Het kabinet zal zich ervoor inzetten om ook zo snel mogelijk tot een Raadspositie op de crisis-verordening te komen. Daarnaast wil het vaart maken met de de trilogen met het Europees Parlement.

Tijdens de JBZ-Raad van 9 en 10 maart 2023 (32.317, NX) lichtte het Voorzitterschap de stand van zaken van de onderhandelingen binnen het Asiel- en Migratiepact toe en gaf aan als doel te hebben op de JBZ-Raad van juni 2023 een Raadspositie aan te nemen op de asiel- en migratiebeheerverordening en de asielprocedureverordening.

Tijdens de JBZ-Raad van 8 en 9 december 2022 presenteerde (32.317, NQ) het Voorzitterschap een discussiedocument. Aan de hand hiervan kan het aankomend Voorzitterschap de onderhandelingen op de nog openstaande voorstellen voortzetten. Daarnaast werd het mandaat besproken om de trilogen met het Europees Parlement op de Eurodac- en screeningsverordening te starten. De Europese Commissie kondigde aan dat de trilogen op de Eurodacverordening op zeer korte termijn zullen beginnen. De trilogen over de screeningsverordening zullen waarschijnlijk onder het volgend Voorzitterschap starten.

Tijdens de JBZ-Raad van 13-14 oktober 2022 (32.317, NK) presenteerde het Voorzitterschap de voorstellen voor een solidariteits- en crisisresponsmechanisme uit het verspreide discussiestuk. Het voorgestelde mechanisme combineert verplichte flexibele solidariteit met verschillende instrumenten voor lidstaten die zich in een situatie van crisis of overmacht bevinden. Op de kernelementen van het voorstel moet nog veel werk worden verzet, omdat de afgelopen periode bleek dat de standpunten nog uiteenlopen. Het Voorzitterschap vroeg daarom geen inhoudelijke goedkeuring, maar instemming van de Raad om het voorstel verder uit te werken. Het Voorzitterschap wenst de trilogen over de Eurodac- en Screeningverordening spoedig te beginnen en vroeg om steun van de lidstaten voor deze aanpak. Vrijwel alle lidstaten steunden het belang van voortgang op het Asiel- en Migratiepact.

Op 22 juni 2022 nam het Comité van Permanente Vertegenwoordigers (Coreper) een Raadspositie aan op de Eurodac- en Screeningsverordening (32.317, NF). Ook hebben 21 lidstaten, waaronder Nederland, een verklaring uitgebracht waarin is opgenomen dat lidstaten zich solidair verklaren met de mediterrane lidstaten van aankomst die onder druk staan.

Tijdens de JBZ-Raad van 9-10 juni 2022 (32.317, NE) is voortgang gemaakt op een eerste stap op het asiel en migratiepact, die bestaat uit:

• - 

  Aanname van een Raadspositie op de Eurodac-verordening;
• - 

  Aanname van een Raadspositie op de screeningverordening;
• - 

  Een politieke verklaring over een vrijwillig en tijdelijk solidariteitsmechanisme.

Op 3 juni 2022 informeerde de staatssecretaris van J&V de Kamer over de ambities van het kabinet op de voortgang op het asiel- en migratiepact (32.317, ND). Het kabinet heeft de voorstellen op de Eurodac- en screeningverordening gesteund. Ook heeft het de solidariteitsverklaring verwelkomd. Een grote meerderheid van de listaten steunde de voortgang op Eurodac en screening. Ook steunde een meerderheid van de lidstaten de solidariteitsverklaring. Het Franse voorzitterschap streeft ernaar om voor het einde van zijn termijn een Raadspositie te bereiken over de wetgevende voorstellen. Daarvoor zal het ook nodig zijn de steun aan het solidariteitsmechanisme verder te concretiseren.

Op 3-4 maart 2022 sprak de JBZ-Raad (32.317, MW) over de stap-voor-stap-aanpak van de onderhandelingen over het asiel- en migratiepact. Tijdens de eerste stap zou voorgang geboekt moeten worden op de externe dimensie van het Europese migratiebeleid, zouden stappen moeten worden gezet op verbetering van de buitengrensprocedures, in het bijzonder ten aanzien van screening van personen die de EU buitengrens oversteken en hun registratie, zou voortgang moeten worden geboekt in de coördinatie van het EU terugkeerbeleid, zou de toepassing van Dublin verbeterd moeten worden, en zouden tegelijkertijd buitengrenslidstaten worden ontlast met een flexibel solidariteitsmechanisme. De meeste lidstaten spraken, net als Nederland, steun uit voor de aanpak van het voorzitterschap. Het voorzitterschap streeft naar inhoudelijke overeenstemming over een eerste stap tijdens de JBZ-Raad van juni 2022.

De informele bijeenkomst van de JBZ-Raad sprak op 3-4 februari 2022 (32.317, MT) over het asiel- en migratiepact. Het Franse Voorzitterschap gaf een toelichting op het discussiestuk over de geleidelijke aanpak van het Franse Voorzitterschap. Essentie van het voorliggende voorstel is betere screening en registratie aan de EU-buitengrenzen en tegelijkertijd lidstaten ontlasten door middel van een flexibel solidariteitsmechanisme. Flankerende maatregelen in het voorstel zien op effectievere samenwerking met derde landen met het oog op terugkeer van migranten zonder verblijfstitel en een beter functionerend Dublinsysteem. Alle lidstaten spraken steun uit voor de stap-voor-stapaanpak. Het Franse Voorzitterschap gaat de ideeën verder uitwerken en streeft ernaar een concreet voorstel te bespreken tijdens de JBZ-Raad in maart 2022.

De Europese Raad sprak op 15 en 16 december 2021 (21.501-20, CD) over de externe dimensie van migratie. Op verzoek van de Europese Raad heeft de Europese Commissie actieplannen opgesteld voor prioritaire landen van herkomst en transit in het kader van de partnerschappen, zoals uiteengezet in het asiel- en migratiepact. De Europese Raad riep op de actieplannen voor de acht prioriteitslanden operationeel te maken en uit te voeren in samenwerking met partnerlanden.

Op 21 en 22 oktober 2021 besprak de Europese Raad (21.501-20, CB) de implementatie van de conclusies van de bijeenkomst van juni 2021. De Europese Raad roept de Commissie en de Hoge Vertegenwoordiger op om de actieplannen voor landen van herkomst en doorreis operationeel te maken en deze uit te voeren in samenwerking met partnerlanden. Zij verwacht dat de actieplannen worden onderbouwd met tijdschema's en financiële steun en herhaalt het verzoek aan de Europese Commissie om aan de Europese Raad verslag uit te brengen.

Tijdens de JBZ-Raad van 7-8 oktober 2021 (32.317, MO) informeerden het voorzitterschap, de Europese Commissie en de EDEO de Raad over de actieplannen die zijn opgesteld voor versterkte samenwerking met landen in Noord-Afrika, Sub-Sahara Afrika, het Midden-Oosten en de Westelijke Balkan. Lidstaten deden dit verzoek tijdens de gecombineerde Raad Buitenlandse Zaken en JBZ van 15 maart 2021, waar is gesproken over de externe dimensie van het EU-migratiebeleid in het kader van het EU migratie- en asielpact.

Op 31 augustus 2021 vond een extra JBZ-Raad plaats die in het teken stond van de ontwikkelingen in Afghanistan (32.317, 706). Nederland onderstreepte, net als enkele andere lidstaten, het belang van snelle voortgang in de onderhandelingen over het migratie- en asielpact, met bijzondere aandacht voor de Screeningverordening.

Tijdens de JBZ-Raad van 15-16 juli 2021 (32.317, MH) stelde het Voorzitterschap van de Raad voor om de pakketbenadering deels los te laten en overeenstemming te bereiken op voorstellen die minder raken aan solidariteit en verantwoordelijkheid. Hierbij werden specifiek de Eurodac-verordening, de Kwalificatieverordening en de Hervestigingsverordening genoemd. De meeste lidstaten steunden dit voorstel.

Op 24 en 25 juni 2021 (21.501-20, BX) sprak de Europese Raad over de externe dimensie van het Europese migratiebeleid. De Europese Raad vroeg de Hoge Vertegenwoordiger en de Europese Commissie om concrete acties en plannen te presenteren om partnerschappen met landen van herkomst, transit en opvang te versterken.

Tijdens de JBZ-Raad van 7-8 juni 2021 (32.317, MD; 32.317, MF) stond het Voorzitterschap stil bij de voorstellen uit het Pact op Asiel en Migratie. Voor het krachtenveld wordt verwezen naar het verslag van de informele JBZ-Raad van 28-29 januari 2021 (32.317, LW) en 11-12 maart 2021 (32.317, MA). Dit krachtenveld is onveranderd. Er is nog geen consensus over de voorstellen. Wel kondigde de Commissie aan dat de onderhandelingen over de EU-Asielagentschap Verordening richting een compromis bewegen.

Tijdens de werklunch spraken ministers, in aanwezigheid van de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) en de VN Vluchtelingenorganisatie (UNHCR), over de laatste migratietrends en een gezamenlijke aanpak van de diverse migratiebewegingen naar de EU.

Tijdens de gecombineerde Raad Buitenlandse Zaken en Justitie Binnenlandse Zaken van 15 maart 2021 (21.501-02/32.317, 2325) bereikten lidstaten overeenstemming over de noodzaak van partnerschappen met belangrijke herkomst-, transit- en opvanglanden. Noord-Afrika, de Westelijke Balkan, de Sahel, de Hoorn van Afrika en landen op de Zijderoute, zoals Afghanistan en Pakistan werden aangemerkt als belangrijke regio's voor versterkte migratiesamenwerking.

Tijdens de JBZ-raad van 11 en 12 maart 2021 (32.317, MA) informeerde het Voorzitterschap de JBZ-Raad over de besprekingen over de verschillende lopende migratievoorstellen. De Europese Commissie achtte het noodzakelijk om de dialoog met partnerlanden zo snel mogelijk te intensiveren en riep lidstaten op om te komen tot een balans tussen verantwoordelijkheid en solidariteit. Op korte termijn organiseert de Europese Commissie een simulatie.

De JBZ-raad van 28 en 29 januari 2021 (32.317, LW) stond op basis van een discussiestuk van het voorzitterschap wederom stil bij de voorstellen van de Commissie op het gebied van asiel en migratie. Het voorzitterschap vroeg de lidstaten te reflecteren op de samenwerking met derde landen en in het bijzonder over coherente, duurzame en effectieve partnerschappen. Voorts werden de lidstaten gevraagd aan te geven op welke wijze lidstaten die worden geconfronteerd met migratiedruk kunnen worden ondersteund in uitvoering van bijvoorbeeld de screening- en grensprocedure. Tot slot werden lidstaten gevraagd van gedachten te wisselen en voorbeelden te delen van alternatieve vormen van effectieve solidariteit. Vele lidstaten steunden een stevigere inzet op de externe dimensie. Verschillende lidstaten, waaronder Nederland, riepen op tot een duidelijk mechanisme om de inzet richting derde landen beter vorm te geven. Voor wat betreft de interne dimensie liepen de standpunten volgens het bekende krachtenveld uiteen, met name wat betreft grensbeheer en solidariteit.

Tijdens de JBZ-Raad van 14 december 2020 werd een uitgebreide discussie gehouden op het terrein van asiel en migratie. Volgens de regering was de toon van de discussie constructief, maar zijn de posities (nog) niet verenigbaar. Het Duitse Voorzitterschap deelde een voortgangsrapport waarover de meeste lidstaten van mening waren dat deze een weerspiegeling was van de gevoerde discussies en kan als basis dienen voor het Portugese Voorzitterschap. Een aantal zuidelijke en oostelijke lidstaten waren kritisch op aspecten van het solidariteitsmechanisme en de beoogde screening- en grensprocedure.

In het verslag van de JBZ-Raad van 13 november 2020 (32.317, LO) laat de regering weten dat de JBZ-Raad op voorstel van het Voorzitterschap, met name de discussie voerde over de voorstellen op het gebied van de externe dimensie, terugkeer en de procedures aan de buitengrenzen. Tussen de lidstaten leven nog wel veel vragen en soms ook serieuze bezwaren over de voorstellen.

Op 10 november 2020 bespraken de commissies I&A/JBZ en J&V de geannoteerde agenda voor de videoconferentie van de JBZ-Raad op 13 november 2020 (32.317, LN). Zij besloten deze te betrekken bij de behandeling van de EU-voorstellen over het nieuwe Migratie en Asielpact.

In de databank EUR-Lex wordt de laatste stand van zaken in de Europese behandeling van het voorstel weergegeven.

Op 20 april 2023 stemde het Europees Parlement plenair in met het starten van de onderhandelingen tussen de EU-instellingen over een pakket wetsvoorstellen die onderdeel zijn van het migratie- en asielpact (zie E200019, E200021 en E200022).

De commissie voor Burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken (LIBE) behandelt het voorstel. De commissies voor Buitenlandse zaken (AFET), Ontwikkelingssamenwerking (DEVE), Begroting (BUDG), Economische en monetaire zaken (ECON), Werkgelegenheiden sociale zaken (EMPL), Cultuur en onderwijs (CULT), Juridische zaken (JURI) en Vrouwenrechten en gendergelijkheid (FEMM) zijn aangesteld als adviescommissies.

Op 15 juni 2023 nam de Poolse Sejm een resolutie aan over voorstellen in het migratie- en asielpact. De Sejm spreekt zich hierin uit tegen verplichte herlocatie op basis van de verordeningen over asiel- en migratiebeheer en asielprocedures.

Op 8 maart 2021 nam de Roemeense Senaat een standpunt in over de voorstellen in het migratie- en asielpact. De Senaat heeft opmerkingen over verplichte herlocatie, quota's op basis van populatie en BBP en verplichte grensprocedures.

Op 5 maart 2021 nam het Griekse parlement een standpunt in over de voorstellen in het migratie- en asielpact.

Op 16 december 2020 heeft het Nationale Assemblée van Hongarije een resolutie aangenomen inzake een subsidiariteitsbezwaar op het Migratie- en Asielpact. Samengevat ziet zij 4 bezwaren:

• - 

  De bevoegdheden van de lidstaten worden beperkt door de solidariteitsbijdrage te berekenen op basis van een kunstmatige verdeelsleutel, die zich (deels) beperkt tot herplaatsing en hulp bij terugkeer.
• - 

  Het pact houdt geen rekening met de nationale identiteiten en constitutionele tradities van de lidstaten.
• - 

  De alomvattende benadering van het pact pleit voor de beginselen van solidariteit en een eerlijke verdeling van verantwoordelijkheid, maar de geografische, economische en demografische omstandigheden van de lidstaten worden minder erkend.
• - 

  Het pact beperkt ook de bevoegdheid van de lidstaten inzake beslissingen over asielprocedures en verblijfsvergunningen.

In de databank IPEX wordt de behandeling van het voorstel in de diverse (kandidaat) lidstaatparlementen weergegeven.