Bijna 10 jaar geleden "verruilde" ik na veertien jaar het lidmaatschap van de Tweede Kamer voor het lidmaatschap van de Eerste Kamer. Dat was wel even wennen! In de Tweede Kamer ben je immers full-time politicus. Je bent daar echt 6 dagen in de week alleen maar met politiek en met elkaar bezig. Dat is gelukkig zeg ik nu in de Eerste Kamer anders. De meeste Eerste-Kamerleden men noemt ons nogal eens Senatoren hebben naast hun lidmaatschap gewoon een baan. Het lidmaatschap van de Eerste Kamer is dus een (betaalde) nevenfunctie. Hierdoor staan de leden van de Eerste Kamer midden in de samenleving en zijn niet de hele week "opgesloten" aan het Binnenhof. Mede daarom gaan leden van de Senaat toch ook wat anders met elkaar om. In de Tweede Kamer is de "waan van de dag" van groot belang en is het elkaar vliegen afvangen en elkaar in de haren vliegen een geliefkoosd tijdverdrijf, vooral ook binnen de fracties!
Want er moet gescoord worden, je moet in de krant en voor één minuut NOS doen politici daar vrijwel alles! De media zitten je in de Tweede Kamer elk moment op de lip. En omdat elke politicus ook (een beetje) ijdel is, wordt daar heftig gebruik en soms misbruik van gemaakt. De media zijn in de Eerste Kamer als een vrij zeldzame diersoort. Een doodenkele keer zie je ze en dan is dat meteen groot nieuws op zich. En dat moet mijns inziens vooral ook zo blijven. Het politieke primaat ligt bij de rechtstreeks gekozen Tweede Kamer. Maar toch staat de Eerste Kamer tegenwoordig wat méér in de (publieke) belangstelling dan vroeger. De oorzaak ligt niet in de Eerste Kamer zelf, maar aan "d'overkant", in de Tweede Kamer dus. Daar sluiten de regeringsfracties vóór er een nieuw kabinet aantreedt, een regeerakkoord. In een land van enkel minderheden als Nederland, is een coalitie nu eenmaal een noodzaak. En de partners zijn niet altijd "boezemvrienden". Toen het kabinet Den Uyl tot stand kwam, gebeurde dat in een tijd van enorm politiek wantrouwen (vooral tussen PvdA en KVP) en in een tijd van politieke en maatschappelijke polarisatie. Het was dus logisch dat "enkele spelregels" werden vastgelegd in een soort regeerakkoord. Maar de regeerakkoorden werden later steeds straffer en gedetailleerder, waardoor niet zelden de leden van de regeringsfracties gedegradeerd werden tot "stemvee". Onder Paars heeft dit z'n hoogtepunt gevonden. Het torentje van Kok is vaak een echte politieke "achterkamer", waar "links" en "rechts" tot elkaar zijn veroordeeld. De Eerste Kamer is niet betrokken bij het sluiten van een regeerakkoord. Dat betekent in de praktijk natuurlijk niet dat leden van de coalitie in de Eerste Kamer net kunnen doen of het niet bestaat. Er is ook zoiets als een "politieke verwantschap" met de eigen fractie aan d'overkant. Maar je staat vrijer tegenover de regering! En dat hebben veel Nederlandse burgers inmiddels ontdekt zodat het steeds vaker voorkomt dat men zich tenslotte tot de Senaat wendt. Mooi, maar 't moet niet te gek worden!
Deze column is op persoonlijke titel geschreven