De oppositiefracties in de Eerste Kamer PvdA, GroenLinks en SP blijven zich verzetten tegen overhaaste invoering van het nieuwe stelsel voor ziektekosten, maar de regeringsfracties CDA, VVD en D66 geven het groene licht. Daarmee zal naar verwachting een meerderheid van de senaat instemmen met invoering van het nieuwe zorgstelsel per 1 januari 2006. Dit is dinsdag 27 september gebleken tijdens een debat in de senaat over de invoering van de Zorgverzekeringswet.
PvdA, GroenLinks en SP wijzen op onduidelijkheden en onzekerheden die nog aan het nieuwe stelsel kleven. Vrijwel elke dag zouden zich nieuwe specifieke groepen burgers melden die financieel nadeel vrezen: jongeren, mensen met een minimumloon, kleine zelfstandigen, huishoudens met een klein tweede inkomen, ouderen met een aanvullend pensioen, VUT en mensen met prepensioen, studenten en mensen met een vrijwillige ABWZ-verzekeringen tegen bijzondere ziektekosten.
Onverzekerd
Ook zijn de oppositiefracties bang dat er meer mensen onverzekerd blijven dan nu en dat lager betaalden hun zorgtoeslag gebruiken om schulden af te lossen en dan niet meer hun nominale ziektekostenpremie kunnen betalen. Zij zijn er ook niet van overtuigd, dat in het nieuwe stelsel de vrije artsenkeuze is gegarandeerd. De oppositiepartijen gaan ervan uit dat de problemen met onverzekerden vooral bij gemeenten terecht komen. PvdA, GroenLinks en SP vragen in een motie dan ook steun van de regering om gemeenten financieel in staat te stellen deze problemen op te lossen. Hoogervorst vond de motie voorbarig.
De PvdA maakte zich ook sterk voor meer invloed van verzekerden op het beleid van verzekeraars door de instelling van verzekerdenraden. Deze raad moet ten minste adviesrecht krijgen over de kwalitatieve eisen die in de contracten met de te onderscheiden aanbiedingen worden gesteld alsmede over de polissen die de verzekeraar gaat aanbieden, aldus woordvoerder Hamel van de PvdA. De CDA-fractie hecht ook aan de medezeggenschap van verzekerden. Woordvoerder mevrouw Van Leeuwen kondigde aan desnoods zelf een lijst van verzekeraars te zullen opstellen die op dit punt tekort schieten.
Risicopot
De CDA-fractie maakte haar instemming met invoering van het nieuwe zorgstelsel per 1 januari 2006 afhankelijk van de vorming van een risicopot waaruit financiële knelpunten kunnen worden opgelost voor ernstige, thans onvoorziene problemen. Voor deze pot zou enkele honderden miljoenen euro beschikbaar moeten zijn, maar minister Hoogervorst wilde zich niet op een bedrag vastleggen. Hij zegde namens het kabinet toe dat eventuele onvoorziene problemen inhoudelijk en budgettair opgelost zullen worden. De CDA-fractie toonde zich tevreden met dit politieke committment. Vooral jongeren tot 23 jaar en ouderen die met VUT of prepensioen zijn zouden wel eens met hogere lasten door het nieuwe zorgstelsel te maken kunnen krijgen, zo vreesde het CDA.
De regeringsfracties VVD en D66 kregen van minister Hoogervorst de toezegging dat hij halverwege volgend jaar komt met voorstellen om de no-claimkorting van 250 euro en het vrijwillige eigen risico in elkaar te schuiven. Eventueel zou dit kunnen leiden tot een verplicht eigen risico voor iedere verzekerde van 150 euro. D66 vindt dat dit verplichte eigen risico er al per 1 januari 2007 moet zijn.
Niet alleen bij de oppositiefracties, maar ook bij de regeringsfracties leven zorgen over het aantal onverzekerden. Ook onder het huidige stelsel zijn er mensen niet verzekerd tegen ziektekosten, maar de vrees is dat dit aantal zal toenemen nu elke Nederlander zichzelf moet verzekeren. Er komt een werkgroep om te zoeken naar oplossingen voor de 200.000 onverzekerden (o.a. dak- en thuislozen) Mevrouw Van Leeuwen eiste namens de CDA-fractie dat nog voor het einde van het jaar de werkgroep met uitkomsten van de studie komt.
Negatieve optie
Het CDA pleit voor een systeem waarbij gemeenten zorgen voor de verzekering van bijstandsgerechtigden en ook de premie betalen door te korten op de uitkering. De VVD vindt het een goed idee om de zorgtoeslag voor mensen met lagere inkomens meteen door de belastingdienst te laten overmaken aan de verzekeraar. Overigens is op verzoek van het CDA gekozen voor een negatieve optie. Dit houdt in dat iedereen die nu verzekerd is tegen ziektekosten dat blijft als hij of zij niet zou ingaan op het aanbod dat de verzekeraar uiterlijk 15 december zal hebben gedaan.
Volgens het CDA zou een zorgplicht naar analogie van de leerplicht mede kunnen voorkomen dat mensen onverzekerd raken als gevolg van wanbetaling. De nieuwe regeling houdt in dat iemand na drie maanden als verzekerde geschrapt kan worden als niet is voldaan aan de financiële verplichting. De 'zorgplicht' die mevrouw Van Leeuwen voorstelt houdt in dat pas tot royement mag worden overgegaan als er een nieuwe verzekeraar is gevonden, zoals scholen pas een leerling mogen weigeren als een andere school de leerling aanneemt.
VVD en CDA stelden tevreden vast dat intensief overleg met de zorgverzekeraars heeft geleid tot een systeem van risicoverevening, zodat het voor hen niet meer aantrekkelijk is risicoselectie toe te passen bij het aanbieden van aanvullende verzekeringen. Het basispakket voor iedereen is gekoppeld aan de verplichting van verzekeraars om iedereen die zich meldt en premie betaalt als verzekerde aan te nemen.
Collectieve contracten
Namens de fracties van SGP en ChristenUnie verzette senator G. van den Berg zich bij voorbaat tegen uitdunning van het basispakket door zaken uit dit pakket over te hevelen naar de aanvullende verzekering. Daardoor zouden bepaalde groepen noodzakelijk zorg niet meer kunnen krijgen. Dat is voor ons onbespreekbaar, aldus Van den Berg. Zowel bij de oppositiepartijen als de regeringspartijen in de senaat is men bezorgd over de tendens om collectieve contracten af te sluiten. Zo zou de Vereniging Nederlandse Gemeenten voor alle bijna vijfhonderd gemeenten een contract met een verzekeraar willen afsluiten voor alle gemeenteambtenaren.
VVD en PvdA zijn bang dat bij een overmaat aan collectieve contracten met een tot tien procent lagere nominale premie de premies voor individuele contracten extra omhoog aan. De mensen zonder collectief contract zouden dan als het ware de mensen met zo'n contract subsidiëren (kruissubsidies).
Minister Hoogervorst zegde toe dat hij zal ingrijpen als het sluiten van collectieve contracten tot verhoging van de premies voor individueel verzekerden zou leiden. Mevrouw Van Leeuwen voorspelde dat lang niet alle collectieve contracten zouden uitgaan van een collectiviteitskorting van 10% zoals door toedoen van de Tweede Kamer en tegen de zin van de regering mogelijk is geworden.
Buitenland
CDA en VVD braken een lans voor mensen die in het buitenland wonen en vrijwillig een ABWZ-verzekering hebben gesloten. Onder het nieuwe zorgstelsel zouden zij veel meer premie moeten betalen. De VVD wil een korting op de premie en het CDA steunt dit voorstel.
Staatssecretaris Wijn zei tijdens het debat dat al 900.000 van de zes miljoen aanvragen voor een zorgtoeslag binnen zijn bij de belastingdienst. Hij beloofde dat via de belastingtelefoon betere informatie over het nieuwe zorgstelsel gegeven zal worden.
Stemming
De stemming over de Invoering en aanpassing van de Zorgverzekeringswet is op 4 oktober.
Deel dit item: