De meerderheid van de Eerste Kamer steunt het kabinetsbeleid, maar niet zonder kritische kanttekeningen. Dit was dinsdag 16 oktober 2007 de uitkomst van de Algemene Politieke Beschouwingen in de Eerste Kamer over de Troonrede en de Miljoenennota voor 2008. Na toezeggingen van minister-president Balkenende trok PvdA-fractievoorzitter Noten een motie in en zag CDA-fractievoorzitter Werner ervan af een motie in te dienen.
Verkiezingen Eerste Kamer
Balkenende zegde naar aanleiding van de motie Noten toe dat er nader onderzoek komt naar alle aspecten van de verkiezing van leden van de Eerste Kamer. Volgens de PvdA-fractievoorzitter is er eigenlijk geen sprake meer van geheime verkiezingen. Ook zou de sinds 1989 geldende regeling van verkiezing met voorkeurstemmen aanpassing behoeven.
Adviesraden
CDA-fractievoorzitter Werner kreeg de nadrukkelijke belofte dat er geen onomkeerbare stappen worden genomen bij de voorgenomen inperking van het aantal adviesraden voordat beide Kamers van de Staten-Generaal daar een debat over hebben gevoerd met de regering.
Wensen regeringspartijen
De regeringspartijen CDA, PvdA en CU onderschreven de hoofdlijnen van het beleid op financieel-economisch terrein. Het CDA voelt echter weinig voor de voorstellen inzake het woningforfait voor huizen met een WOZ-waarde van meer dan 1 miljoen euro en de beperking van de aftrekmogelijkheden voor pensioenpremies voor mensen met inkomens boven € 185.00,-. De PvdA wil nadere studies naar de samenhang van arbeidsmarkt, woningmarkt en het zorgstelsel. Daarbij zou ook de hypotheekrenteaftrek betrokken moeten worden.
Nivellering
Oppositiepartij VVD was kritisch over de voorgenomen nivellering van inkomens en vond dat het kabinet de Hardwerkende Nederlander demotiveert, o.a. door diens auto zwaarder te belasten.
De andere grote oppositiepartij, de SP, prees verbeteringen in het beleid in vergelijking met de eerste drie kabinetten onder leiding van CDA-premier Balkenende, maar verweet ook het nieuwe kabinet dat het te weinig inkomenssteun geeft aan de arme gezinnen met jonge kinderen.
Zesjescultuur
GroenLinks stelde de zesjescultuur aan de kaak. Woordvoerder Thissen was zeer teleurgesteld dat hij nauwelijks antwoord kreeg van de minister-president. Dit kwam omdat hij in tegenstelling tot andere sprekers zijn tekst niet van tevoren had laten lezen. Thissen pleitte voor een levendig debat in plaats van een voorleesdag. Hij kreeg steun van D66-woordvoerder Schouw.
Eigen opvattingen
De kleinere oppositiepartijen als D66, SGP, Partij voor de Dieren, de Onafhankelijke Senaatsfractie en Fractie-Yildirim grepen de Algemene Beschouwingen aan om eigen opvattingen tegenover het regeringsbeleid te zetten. Yildirim, die door de SP uit de fractie is gezet, maar die wel lid blijft van de senaat, hield zijn eerste toespraak (maidenspeech). Hij zei o.a. dat zijn partij staat voor eenheid in de samenleving, in vrijheid en solidariteit. Koffeman van de Partij voor de Dieren vond dat het kabinet de veehouderij als veel grotere vervuiler dan de auto, hard moet aanpakken. Ten Hoeve van de Onafhankelijke Senaatsfractie vroeg aandacht voor o.a. de onderwijsregelgeving, de kleding van de politie en de positie van het Fries als tweede Rijkstaal. SGP-woordvoerder Holdijk vroeg o.a. om een aanvulling van de ministeriele verantwoordelijkheid voor leden van het Koninklijk Huis. Premier Balkenende zei dat dit niet nodig is. Schouw prees namens D66 de voortvarende aanpak bij de vernieuwing van de Rijksdienst. Er wordt een slag gemaakt naar een slimme Rijksoverheid.
Paternalisme en bevoogding
Fractievoorzitter Rosenthal van de VVD-fractie in de senaat verweet het kabinet van CDA-PvdA-CU 'paternalisme en bevoogding'. Op de vraag van CDA-fractievoorzitter Werner waar het kabinet volgens de VVD over de schreef gaat, verwees Rosenthal naar het plan om voor elk kind in Nederland een elektronisch dossier aan te leggen hoewel deskundigen zeggen dat dit absoluut niet nodig is. Het ouderschapsplan op papier in geval van scheiding noemde Rosenthal eveneens 'bevoogdend'. Ook zette de VVD'er vraagtekens bij belastingverhogingen om mensen minder te laten roken, drinken en eten. Rosenthal: Draait het kabinet de accijnsverhogingen terug als de maatregelen niet werken?.
Gigantische problemen
SP-fractievoorzitter Kox wees per interruptie op de steun van de VVD voor de identificatieplicht, die ook voor elke Nederlander geldt. ChristenUnie-fractievoorzitter Schuurman verdedigde het elektronische kinddossier met een verwijzing naar de 'gigantische problemen in de jeugdzorg'. PvdA-fractievoorzitter Noten zei dat kinderen vaak kwetsbaar zijn en daarom de best mogelijk begeleiding verdienen.
Gemeenschapszin
CDA-fractievoorzitter Werner prees in zijn bijdrage aan de algemene beschouwingen de aandacht aan gemeenschapsvorming en gemeenschapszin. Mensen leven niet alleen, maar leven samen in alle mogelijke verbanden. Hij zette voorts het regeringsbeleid in de bredere context van de fundamentele veranderingen die vergaande en diepingrijpende consequenties hebben. Werner wees o.a. op de voortgaande migratie van bevolkingsgroepen binnen Europa en in mindere mate van daarbuiten. We zullen onze grenzen behalve voor vluchtelingen ook open moeten stellen voor bijvoorbeeld buitenlandse kenniswerkers, zorgverleners, vaklieden en technici, zei de CDA-fractievoorzitter. Ook wees hij erop dat de aanwezigheid van grote bevolkingsgroepen in Nederland met andere culturele, etnische en religieuze achtergronden maatschappelijke spanningen oproepen waarvan we echt niet moeten denken dat deze in een regeringsperiode kunnen worden opgelost.
Continuïteit
Werner gaf aan dat het CDA (zowel in het vorige als het huidige kabinet) de continuïteit belichaamt: Het vorige kabinet heeft een omvangrijk pakket hervormingsmaatregelen doorgevoerd en dat heeft ons land in vele opzichten goed gedaan en economisch sterker gemaakt. Mede dankzij dat beleid kan deze regering thans de vruchten daarvan plukken en een omvangrijk investeringsprogramma ter hand nemen.
Consumeren is niet investeren
VVD'er Rosenthal kritiseerde dit punt: Het kabinet consumeert onder de noemer investeringen. Zo vindt hij onderhoud van de wegen geen investering in de toekomst. En dat geldt volgens hem ook voor de aangekondigde salarisverhoging voor leraren, het wegwerken van zwakke plekken in de waterkeringen en het aanpakken van nieuwe wachtlijsten in de zorg.
Inkomenspolitiek
Werner maakte kanttekeningen bij de aanpak van hogere inkomens. Over de verhoging van het woonwaardeforfait: Dat is toch niet bedoeld als inkomenspolitiek instrument? De beperking van de aftrekbaarheid van de pensioenpremie noemde hij symboolwetgeving. Op lange termijn levert de maatregel niets op, alleen een verschuiving in de tijd van de inning van de belasting.
Loongolf publieke sector
Overigens vreest de CDA-fractie een loongolf in de hele publieke en semi-publieke sector. Niet alleen de salarissen van leraren, maar ook de salarissen in de zorg, bij de politie, de gevangenisbewaarders, de militairen moeten omhoog vanwege de krapte op de arbeidsmarkt. Dit kan de inflatie aanwakkeren. Hoe denkt hert kabinet dit te voorkomen?, vroeg Werner.
Meer dan alleen inkomensverbetering
Minister-president Balkenende zei in zijn antwoord in eerste termijn dat het kabinet een loongolf wil voorkomen, maar tegelijkertijd wil zorgen voor een kwalitatief goede publieke sector. Daarbij zal overigens niet steeds met de geldbuidel worden gezwaaid. Aandacht voor beloningsdifferentiatie, vergroting van de arbeidsproductiviteit, innovatie, functiedifferentiatie, verhoging van de deeltijdfactor en vermindering van de regeldruk noemde Balkenende minstens zo belangrijk als inkomensverbetering.
Ontslagrecht
Op het punt van het ontslagrecht lieten de fractievoorzitters van CDA en PvdA een verschillende opvatting blijken. Werner: Aanpassing van ontslagregels is een noodzakelijk complement in het totale pakket van participatiebevorderende maatregelen. Noten daarentegen schaarde zich achter de opstelling van zijn partijgenoten in de Tweede Kamer: aan het ontslagrecht mag niet worden getornd. SP-fractievoozitter Kox had hem nadrukkelijk om zijn standpunt gevraagd. Werner betoogde dat werkgevers alleen bereid zullen zijn de risicovolle werknemers aan te nemen als doorstroming naar andere binnen en buiten de onderneming gemakkelijker is. Zeker voor het MKB, waar het overgrote deel van onze werkgelegenheid zit, zal dat zonder meer noodzakelijk zijn, aldus de CDA-fractievoorzitter.
Deel dit item: