Verslag van de vergadering van 6 december 2016 (2016/2017 nr. 10)
Status: gecorrigeerd
Aanvang: 16.50 uur
De heer Van Hattem i (PVV):
Voorzitter. Het is een regelrechte gotspe dat asielzoekers met een verblijfsvergunning, zogenaamde statushouders, al jarenlang met urgentie voorrang krijgen bij de toewijzing van een sociale huurwoning. Dat is een verplichte voorrangspositie ten opzichte van veel andere woningzoekenden in dit land. Statushouder is in de praktijk niet alleen een verblijfsstatus, maar ook een bevoorrechte status. Naast het voorrecht op een sociale huurwoning verstrekken gemeenten royale vergoedingen voor het inrichten van deze woningen, soms zelfs tot €10.000, zoals de gemeente Oisterwijk. Ook zijn er voorbeelden van gemeenten die woningen toewijzen aan statushouders waar een normale Nederlandse huurder alleen maar van kan dromen. Als voorbeeld noem ik de gemeente Waalre, die een Syrisch statushoudersgezin met zes kinderen huisvestte in een kapitale villa met een WOZ-waarde van ruim een half miljoen euro. De gulheid van deze gemeente werd door deze statushouder schaamteloos misbruikt door er subiet een hennepkwekerij te vestigen. Dit kwam aan het licht toen de villa onlangs door deze hennepkwekerij tot de grond toe afbrandde. De gemeente zorgde vervolgens ook nog voor een vervangende woonruimte voor dit gezin. Deze voorbeelden zijn kenmerkend voor de asielwaanzin waaraan de overheden in dit land lijden.
Met deze wet, die de wettelijk verplichte urgentiebepaling voor huisvesting van statushouders schrapt, wordt de bevoorrechte status van asielzoekers formeel beperkt. Formeel, want het is de vraag in hoeverre dit in de praktijk het geval zal zijn. Nog altijd kunnen gemeenten een urgentiebepaling voor statushouders in hun huisvestingsverordening opnemen. Mogelijk zullen veel gemeenten dat nog steeds doen, omdat de door het Rijk opgelegde wettelijke taakstelling voor de huisvesting van statushouders onverminderd van kracht blijft. Sterker nog: op grond van het Bestuursakkoord verhoogde asielinstroom wil het kabinet nu met het conceptwetsvoorstel Wet kostenverhaal huisvesting vergunninghouders kosten in rekening brengen aan gemeenten die niet snel genoeg, binnen twaalf weken, een eigen woning aanbieden aan de aan deze gemeente toegewezen statushouders. Dit vanwege extra kosten voor het COA door het langere verblijf in een asielzoekerscentrum, waarbij nu wordt uitgegaan van €1.850 per maand per statushouder. En dit dan nog naast de eventuele indeplaatsstellingsmaatregel van de provincie indien de gemeente tekortschiet in het behalen van de taakstelling van het aantal te vestigen statushouders, wat in de praktijk betekent dat de provincie een huis huurt voor statushouders op kosten van die gemeente. Door deze maatregelen als een zwaard van Damocles boven de gemeenten te laten hangen, is de kans groot dat in de praktijk nog steeds veel gemeenten woningen met urgentie aan statushouders zullen toewijzen. Ziet de minister dit effect ook?
Terwijl het kabinet nu dreigt om de kosten van het COA door te berekenen aan gemeenten, zitten veel gemeenten al opgezadeld met hoge kosten, veroorzaakt door hetzelfde Bestuursakkoord verhoogde asielinstroom. Afgelopen jaar moesten halsoverkop in praktisch iedere gemeente asielzoekerscentra worden opgericht. Het kabinet had de Commissarissen van de Koning in hun functie als rijksheer de instructie gegeven om de massale asielinvasie optimaal te faciliteren. Met een ongeëvenaarde "wir schaffen das"-mentaliteit zijn veel provincies hiermee aan de slag gegaan, zo overijverig dat, nu het COA van sommige azc-locaties heeft afgezien, gemeenten met grote kostenposten zitten. Als voorbeeld noem ik de gemeente Deurne, waar al €134.000 was uitgegeven aan voorbereidingskosten voor een voormalig klooster, kosten die door de gemeente niet bij het COA kunnen worden teruggevorderd. Ook worden gemeenten geconfronteerd met andere samenhangende kosten voor het huisvesten van statushouders, zoals kosten voor bijstand, zorg en inburgering. Uiteindelijk zijn die kosten voor de belastingbetalende burger, die niet over een bevoorrechte status beschikt.
De voorliggende wet beoogt met het schrappen van de verplichte voorrangspositie voor statushouders de woningtoewijzingsmogelijkheden van gemeenten te verruimen. Ook deze mogelijkheden zijn echter niet eindeloos, laat staan te verantwoorden ten opzichte van andere woningzoekenden en de belastingbetaler.
De heer Köhler i (SP):
Als ik de heer Van Hattem goed begrijp, is hij tegen alle regelingen die bevorderen dat asielgerechtigden uit het asielzoekerscentrum doorstromen naar woonplekken, in welke gemeente dan ook. Als hij consequent is, deelt hij dan ook het standpunt dat de asielgerechtigden maar beter allemaal in de asielzoekerscentra kunnen blijven zitten, ook nadat zij een verblijfsvergunning hebben gekregen?
De heer Van Hattem (PVV):
De beste oplossing is opvang in de eigen regio en niet in Nederland.
De heer Köhler (SP):
Daar ging mijn vraag niet over, dat weet de heer Van Hattem wel.
De heer Van Hattem (PVV):
Maar dat is wel mijn oplossing.
De heer Köhler (SP):
Ongeacht of Nederland nu de grenzen sluit …
De heer Van Hattem (PVV):
Dat moeten we doen inderdaad.
De heer Köhler (SP):
… en of dat zou kunnen, is er nu een aantal asielzoekers in Nederland. Zij zitten in asielzoekerscentra. Een aantal daarvan wordt erkend als vluchteling en krijgt hier asiel en een tijdelijke verblijfsvergunning. Die mensen moeten ergens gehuisvest worden. De heer Van Hattem is tegen alle regelingen om die mensen ergens te huisvesten. Dan is de consequentie van het standpunt van de heer Van Hattem toch dat ze dan maar in die asielzoekerscentra moeten zitten à de kosten voor de belastingbetaler van €1.850 per maand?
De heer Van Hattem (PVV):
Het is heel duidelijk. Wij kiezen voor opvang in de eigen regio. Ik kom er later in mijn betoog nog op terug. Heel veel lieden die naar Nederland komen, komen via illegale routes. Dat is al een reden waarom wij hier zo veel mensen niet moeten en willen opvangen.
De heer Köhler (SP):
Dit debat gaat niet over mensen die geen recht hebben op asiel, maar over mensen die wel recht hebben op asiel en een verblijfsstatus krijgen, die al in Nederland zijn en over de vraag hoe wij die huisvesten. Daar gaat deze wetswijziging over en daarover gaan ook mijn vragen aan de heer Van Hattem. Hij weigert kennelijk om te erkennen dat, als je daar geen enkele faciliteit voor treft, het enige mogelijke gevolg is dat mensen in die asielzoekerscentra blijven zitten, iets wat de Nederlandse belastingbetaler heel veel meer kost dan ze ergens te huisvesten.
De heer Van Hattem (PVV):
Ik concludeer dat de SP zich meer zorgen maakt om de huisvesting van die zogenaamde asielzoekers dan om de huisvesting van onze Nederlandse burgers.
Nu het bouwen van nieuwe huurwoningen veel tijd, geld en inspanning vergt, gaan sommige gemeenten over tot het aankopen van bestaande woningen. De gemeente Bladel trekt hiervoor bijvoorbeeld 3 miljoen euro aanvullend krediet uit. Eerder dit jaar kocht deze gemeente al voor 1,8 miljoen euro tien woningen aan voor statushouders om zo aan haar taakstelling te kunnen voldoen. Door het beleid van open grenzen komen de financiële grenzen snel in zicht. Zolang we de grenzen niet sluiten, is het dweilen met de kraan open.
Want wat krijgen de gemeenten nog meer voor de kiezen? Gisteren werd bekend dat in de maand november een recordaantal van 5.000 statushouders een woning toegewezen heeft gekregen. Alleen al in één maand, dus. In dat tempo komen we uit op 60.000 personen op jaarbasis, een complete stad die gehuisvest moet worden. Hoe denkt de minister dat Nederland dit vol kan houden? Is hij ervan overtuigd dat met de zogenaamd verruimde mogelijkheden de voorrangspositie van statushouders in de praktijk verdwijnt en dat Nederlandse huurders niet verdrongen worden op de woningmarkt en geconfronteerd worden met steeds langer wordende wachtlijsten? Graag een reactie.
En dan zijn er nog nareizigers, de familieleden van statushouders die via gezinshereniging naar Nederland komen. Deze week schreef de NRC dat in dat kader ten minste 20.000 Syriërs vanuit Turkije en Libanon de komende maanden naar Nederland zullen komen, dit in navolging van asieleisers die veelal via illegale routes, via Turkije, Griekenland en de Balkan, naar Nederland zijn gekomen, daarmee dus al door tal van veilige landen, vaak vrouw en kinderen achterlatend. Deze gelukzoekers zijn niet in de eerste plaats op zoek naar veiligheid, maar naar onze welvaart. Vindt de minister het te verantwoorden dat voor hen massaal huizen beschikbaar moeten worden gesteld? Graag een reactie.
Helemaal van den zotte is dat sommige van deze asieleisers ook nog klagen, wanneer ze met meerdere statushouders onder één dak moeten wonen. Afgelopen juli deden de Eritrese Hissen en de Syrische Mazin in de Volkskrant hun beklag dat zij geen zelfstandige woning hadden, maar een huis dat zij met z'n zessen moesten delen. De bijgevoegde foto toonde een kapitale vrijstaande woning, met grote tuin, aan de groene dorpsrand van Veldhoven. In dat pand werden voorheen gehandicapte kinderen opgevangen. Het is een pand met een status die voor veel Nederlandse woningzoekenden niet is weggelegd, noch voor buren van asielzoekers, die vaak buitengewoon veel overlast ondervinden en wier klachten niet serieus worden genomen. Bijvoorbeeld in Ter Apel, waar de omwonenden van het azc geen touwtje meer uit de brievenbus kunnen laten hangen.
Nog niet zo heel lang geleden, in de wederopbouwjaren, in de tijd waarin volgens Jan Terlouw de touwtjes nog wel uit de brievenbus hingen, leefden vele Nederlandse gezinnen met anderen onder één dak in relatief kleine woningen. Jonge stellen moesten bij ouders of schoonouders introuwen. Vaak woonde opoe of opa ook nog in en soms ook nog een kostganger. En voor asieleisers zou dit nu te veel gevraagd zijn? De generaties die Nederland toen hebben opgebouwd, en hun kinderen en kleinkinderen, krijgen nu weer te maken met jarenlange wachtlijsten en onbetaalbare huurwoningen in de particuliere sector. Voor hen zegt de PVV: genoeg is genoeg. Voor hen gaan we Nederland terugveroveren. Het stoppen van de voorrangspositie van asieleisers voor huurwoningen is maar een kleine, maar noodzakelijke stap. Daarom zal de PVV voor dit wetsvoorstel stemmen.
De beraadslaging wordt geschorst.