Verslag van de vergadering van 24 oktober 2017 (2017/2018 nr. 4)
Status: gecorrigeerd
Aanvang: 16.56 uur
De heer Schalk i (SGP):
Mevrouw de voorzitter. Meestal gaat het fout als de slager zijn eigen vlees keurt, maar eerlijk is eerlijk: deze keer is het goed gegaan, misschien wel doordat het hele slagersbedrijf erbij betrokken werd. Complimenten en veel dank aan de commissie en aan de ambtelijke ondersteuning. De commissie schetst een vrij compleet beeld van de werkwijze van de Kamer en komt met een set van aanbevelingen die de fractie van de SGP in zijn algemeenheid kan steunen.
Ik ga nu dan ook alleen in op enkele punten die voor mijn fractie nog vragen opleveren, zoals het extra budget voor stagiairs. Is dat niet een verkapte route om het fractiebudget op te hogen en kunnen we dat niet beter gewoon rechtstreeks doen?
Een ander punt is de introductie van themadebatten. Dat is op zich prima, maar vervalt daarmee de mogelijkheid van het beleidsdebat in zijn geheel, zoals we dat nu kennen?
Mijn volgende vraag gaat over Europa. Mijn fractie heeft geen enkele behoefte aan een extra Permanente Vertegenwoordiger van de Staten-Generaal (PVSG). Is die problematiek niet eenvoudig op te lossen door gerichte werkafspraken met de gezamenlijke PVSG, zoals eigenlijk ook werd betoogd door mevrouw Jorritsma en de heer De Graaf?
De tijdelijke commissie komt met een voorstel rond aangehouden moties. Dat is terecht, want een motie die maar boven de markt blijft hangen is geen fraai gezicht. Mijn fractie kan dan ook heel goed leven met een soort limitering. In artikel 93, lid 3 van het Reglement van Orde zou komen te staan dat er binnen een halfjaar over gestemd moet zijn. Zo niet, ik citeer: "dan wordt de motie geacht te zijn vervallen, tenzij de Kamer anders besluit".
Deze formulering roept nog wat vragen op. Op grond van welke criteria zou de Kamer anders moeten besluiten? Wordt een dergelijk besluit dan bij volstrekte meerderheid genomen? Komt het initiatief voor verlenging bij de indiener te liggen? Zo ja, kan er dan niet beter een kleine aanvulling op de tekst komen, namelijk: "(...) dan wordt de motie geacht te zijn vervallen, tenzij de Kamer na een gemotiveerd verzoek van de indiener anders besluit"? Staat de tijdelijke commissie open voor een nadere precisering van de tekst of denkt zij dat dit niet nodig is? Ik hoor dat graag.
Mevrouw de voorzitter, nu een meer principieel punt. Terecht constateert de tijdelijke commissie dat het raadgevend referendum niet verstorend mag werken op het wetgevingsproces, mede door de focus op twee invoeringsdata van wetten: 1 januari en 1 juli.
Ik begrijp inmiddels dat ChristenUnie, VVD, CDA en ook D66 een einde willen maken aan het referendum. Welnu, de SGP zal op dit punt geen harde oppositie voeren. Maar zolang het nog niet geregeld is, is het misschien wel verstandig om met de nieuwe regering tot afspraken te komen over uitbreiding van het aantal invoeringsmomenten. Ziet de tijdelijke commissie dat ook zo en is zij bereid om dit te bevorderen?
Maar hiermee is natuurlijk niet alles gezegd. Want hoezeer het afschaffen van het referendum ook onze instemming heeft, de fractie van de SGP sluit haar ogen niet voor het feit dat velen in ons land zich niet goed vertegenwoordigd voelen. Ook de staatscommissie, bij monde van de heer Remkes, legt hier in een eerste rapportage reeds de vinger bij.
Dat is begrijpelijk. Er is nu eenmaal een zekere spanning tussen de aandachtspunten voor wetgevingskwaliteit, die ook hier weer zijn benoemd, en de politieke werkelijkheid. Hoe gaan wij daar als Kamer mee om? Blijkbaar is een referendum niet het antwoord op de zorgen over onze democratische rechtsstaat, maar wat dan wel?
Mevrouw de voorzitter. Het vertrouwen van de samenleving organiseren we niet door ons Reglement van Orde nog eens op te poetsen, want de samenleving tast dieper. Daarom is een politieke cultuur die gestoeld is op waarden van belang. Voor deze Kamer dienen die waarden aan te sluiten bij de toetsing van wetten op rechtmatigheid, uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid. De tijdelijke commissie heeft deze termen bij herhaling genoemd. Bij rechtmatigheid hoort rechtvaardigheid. Bij uitvoerbaarheid past de waarde van integriteit. Bij handhaafbaarheid denk ik aan transparantie. Rechtvaardig, integer en transparant: zomaar drie waarden waarop politici mogen worden aangesproken bij de uitoefening van het hoge ambt waaraan zij zich met een eed of belofte hebben verbonden.
Mevrouw de voorzitter. Rechtvaardig, integer en transparant. Als die waarden de werkwijze van de Eerste Kamer zouden versieren, dan komen de conclusies en aanbevelingen van de tijdelijke commissie werkelijk tot leven. Ik zie uit naar de reactie van de tijdelijke commissie.
Ik maak graag nog van de gelegenheid gebruik om mevrouw Strik te bedanken voor haar inzet voor de kleine fracties, want ik heb begrepen dat zij later niet meer aanwezig zal zijn bij het debat.
Dank u wel.
De voorzitter:
Dank u wel, meneer Schalk. Ik geef het woord aan mevrouw Faber.