Verslag van de vergadering van 2 juni 2020 (2019/2020 nr. 29)
Status: gecorrigeerd
Aanvang: 15.30 uur
De heer Van Hattem i (PVV):
Dank u, voorzitter. In de eerste plaats wil ik mevrouw Broekers-Knol van harte welkom heten in de Eerste Kamer, ditmaal voor het eerst als staatssecretaris in een plenair debat, hier in de mooie Ridderzaal. Van harte welkom! Leuk om u weer te zien.
Verder wil ik een woord van dank uitspreken aan de heer Sietse Fritsma, die zich in de Tweede Kamer als woordvoerder Immigratie en Asiel voor de PVV sinds 2006 tot afgelopen jaar keihard heeft ingezet om de massa-immigratie tegen te gaan. Dank voor de geweldige samenwerking op deze portefeuille. Ik wil daarom ook de heer Fritsma om te beginnen kort citeren. In 2007 bracht hij een boekje uit met de helaas nog altijd actuele titel De immigratieramp van Nederland. Hierin stelt Fritsma, en ik citeer: "Particuliere organisaties die zich met migranten bezighouden, zoals Vluchtelingenwerk Nederland, zouden ook eens op een kritischer wijze onder de loep moeten worden genomen dan tot nu toe gebeurt. Weinig mensen weten bijvoorbeeld dat deze stichting zich voor een groot gedeelte juist inzet voor andere vreemdelingen dan vluchtelingen en asielzoekers. Zo helpt men massaal mensen die zich hier in het kader van gezinsvorming en -hereniging willen vestigen. Zelfs criminele migranten die terecht het land uitgezet dreigen te worden, worden veelvuldig geholpen. De naam VluchtelingenWerk Nederland is dus ronduit misleidend. De naam VreemdelingenWerk zou passender zijn voor deze stichting, omdat men werkelijk iedereen helpt die een Nederlandse verblijfsvergunning wil krijgen of houden." Einde citaat.
En precies dat brengt mij bij de actualiteit van het vandaag voorliggende wetsvoorstel. VluchtelingenWerk Nederland krijgt van het ministerie van Veiligheid en Justitie jaarlijks circa 10 miljoen euro subsidie in dit kader. Op de vragen die de PVV in dat kader over het voorliggende voorstel heeft gesteld, heeft de staatssecretaris als volgt geantwoord, en ik citeer: "In het kader van de verbeterde asielprocedure is bepaald dat VluchtelingenWerk Nederland zorg draagt voor de eerste voorlichting over de asielprocedure. Zij zien de asielzoekers namelijk veelal als eerste. Ook worden zij als onafhankelijke organisatie gezien als een meer neutrale partij." Einde citaat. Hoezo, een meer neutrale partij? Hoe verhoudt dat neutrale karakter zich tot het fanatieke asielactivisme dat Vluchtelingenwerk tegelijkertijd bezigt richting dezelfde staatssecretaris?
Op dit moment is VluchtelingenWerk Nederland medeorganisator van een actienetwerk om zogenaamde vluchtelingenkinderen uit Griekenland naar Nederland te halen. Ik citeer het pamflet op de homepage van VluchtelingenWerk: "Massale oproep aan kabinet voor opvang vluchtelingenkinderen uit Griekenland. Meer dan 100 (oud-)politici, hulporganisaties, wetenschappers, artsen, vertegenwoordigers van kerken en moskeeën, gemeenten en prominenten doen gezamenlijk een oproep aan het kabinet om alleenstaande kinderen uit de Griekse vluchtelingenkampen te evacueren. Nog niet eerder was de roep voor opvang van alleenstaande vluchtelingkinderen in Nederland zó groot." Einde citaat.
Een deel van de lobby is om gemeenteraadsleden met morele chantage onder druk te zetten om moties te steunen om zogenaamd alleenstaande kinderen naar Nederland te halen. Aanvankelijk werd in een brandbrief alleen nog gesproken over weeskinderen, maar de groep is nu al breder getrokken. Vaak zijn deze kinderen als vooruitgeschoven post naar Griekenland gestuurd. Als ze eenmaal in de EU geaccepteerd zijn als asielzoeker, hebben ze via artikel 8 van het Europese Verdrag van de Rechten van de Mens recht op family life en komen alsnog hele families deze kant uit. Zo rolt de asielindustrie, waarbij voor asielactivisten en vreemdelingenadvocaten de subsidiefabriek van VluchtelingenWerk de aandrijfmotor is. En daar blijft het kabinet jaarlijks miljoenen in pompen.
In zijn pamflet gaat VluchtelingenWerk Nederland nog verder. Ik citeer: "Onacceptabele weigering. Duitsland, Luxemburg, Frankrijk, Portugal, Ierland, Finland, Kroatië, Litouwen, Belgie, Noorwegen en Bulgarije nemen de verantwoordelijkheid voor in totaal 1.600 kinderen en komen hiermee tegemoet aan de noodkreet van Griekenland om voor 2.500 vluchtelingkinderen een veilig heenkomen te creëren. Aanjagers van de coalitie VluchtelingenWerk Nederland, Stichting Vluchteling en Defence for Children roepen het kabinet met klem op het voorbeeld van de andere EU-lidstaten te volgen. De tijd dringt en de situatie is urgent, zo staat in de gezamenlijke verklaring die donderdag wordt gepubliceerd. "Het is onacceptabel dat de staatssecretaris vol blijft houden dat de oplossing in Griekenland ligt. Nederland, wees solidair met Griekenland en landen als Duitsland en Luxemburg die al wel een deel van de kinderen opvangen."" Einde citaat.
Mevrouw Vos i (PvdA):
Ik wil enig bezwaar aantekenen tegen de woorden van geachte collega Van Hattem. VluchtelingenWerk doet goed werk voor vluchtelingen. Het is niet vreemdelingenwerk. Zij doen werk dat wij wettelijk met zijn allen hebben afgesproken dat zij zouden doen. Dan datgene wat u net zegt over de oproep. Het enige dat VluchtelingenWerk vraagt, samen met andere organisaties — dat is een heel terechte vraag — is om in te gaan op het verzoek dat door Griekenland is gedaan, omdat daar de kampen overvol zijn met vluchtelingen, om een deel van het procedurewerk dat gedaan moet worden, door Nederland over te laten nemen. Dat is heel wat anders dan de heer Van Hattem nu beweert. Dat wil ik gewoon even gezegd hebben, ook voor de Handelingen. VluchtelingenWerk is vluchtelingenwerk. Het is geen vreemdelingenwerk.
De heer Van Hattem (PVV):
Ik constateer toch iets heel anders dan wat mevrouw Vos constateert. VluchtelingenWerk Nederland is wel degelijk bezig, als aanjager van een actienetwerk, om zogenaamde vluchtelingenkinderen, alleenstaande vluchtelingenkinderen, naar Nederland te halen. We zien dat in alle gemeenteraden van Nederland moties worden ingediend, onder andere door de Partij van de Arbeid, om die kinderen naar Nederlandse gemeenten te halen en druk uit te oefenen op de staatssecretaris om dat maar te doen. VluchtelingenWerk Nederland heeft zelf een pamflet op zijn website staan om dat te doen. Dat is gewoon activisme. Dat heeft niks te maken met uitvoering van overheidstaken. Het is activisme en ondertussen blijft diezelfde overheid, diezelfde rijksoverheid, de hand van VluchtelingenWerk voeden om dit activisme mede mogelijk te maken, want dat is deel van hun activiteiten.
Mevrouw Vos (PvdA):
Dit is geen activisme. Dat is gewoon uitvoering van het Vluchtelingenverdrag dat we met zijn allen hebben ondertekend in de jaren vijftig. Dat had ook een reden. Ik wil ook graag dat de heer Van Hattem daar nota van neemt.
De heer Van Hattem (PVV):
Dan zou ik graag zien dat mevrouw Vos er nota van neemt dat in al die gemeenteraden — dat weet zij dondersgoed, volgens mij — zulk soort moties worden ingediend om dit mogelijk te maken. Ik zit zelf in de gemeenteraad en ik heb zo'n motie onder ogen gehad. Daarin werd, onder andere door de PvdA, geëist dat die gemeentes bij de staatssecretaris gingen aandringen om die kinderen op te nemen. En dit pamflet staat gewoon letterlijk op de website van VluchtelingenWerk. U kunt wel zeggen dat het niet zo is, maar dit heeft niks te maken met het Vluchtelingenverdrag. Dit is gewoon puur activisme. Dit heeft niks te maken met de taken die in het kader van het asielbeleid gedaan zouden moeten worden. VluchtelingenWerk is een activistische organisatie, door dit soort pamfletten te verspreiden en via linkse partijen dit soort moties aan te laten nemen.
De voorzitter:
Mevrouw Vos, de derde.
Mevrouw Vos (PvdA):
Zolang er nog sprake is van een internationale rechtsorde en zolang er nog sprake van is dat wij dat Vluchtelingenverdrag hebben ondertekend, is het geen activisme. Dan is dit gewoon het doen wat wij met zijn allen hebben afgesproken en ik ben blij dat een grote meerderheid in Nederland dit nog heel erg redelijk vindt en hierachter staat.
De voorzitter:
Vervolgt u uw betoog, meneer Van Hattem.
De heer Van Hattem (PVV):
Dan moet ik constateren dat de PvdA hier bezig is met staatsactivisme, zowaar nog kwalijker.
Voorzitter. Het is te prijzen dat de staatssecretaris niet heeft toegegeven aan dit verschrikkelijke deuggedram. Wij roepen haar met klem op om hier ook niet aan toe te geven. VluchtelingenWerk verkondigt ondertussen wel dat er sprake is van een onacceptabele weigering door deze staatssecretaris, dezelfde organisatie die door haar omschreven wordt als een onafhankelijke organisatie en een meer neutrale partij. Kan de staatssecretaris uitleggen wat neutraal is aan de activistische praktijken van VluchtelingenWerk Nederland? Zou het niet veel zuiverder zijn om deze taken te laten uitvoeren door de overheid zelf of in ieder geval door organisaties die zich niet tevens met asielactivisme bezighouden? Is de staatssecretaris bereid om alle subsidies aan VluchtelingenWerk stop te zetten? Graag een reactie op deze punten.
Daarnaast. In onze schriftelijke vragen hebben wij gevraagd om afschriften van alle subsidieverzoeken, subsidiebeschikkingen en eventuele afwijzingen van VluchtelingenWerk Nederland van de afgelopen tien jaar. De staatssecretaris heeft alleen een tabel met bedragen verstrekt, dus hierbij nogmaals het verzoek om ook de onderliggende documenten te verstrekken.
Nog beter zou het zijn als we helemaal van deze asielopvangtaken af zouden zijn. Daartoe zou de staatssecretaris nu een historische stap kunnen zetten. Door het sluiten van de grenzen door andere landen vanwege de coronamaatregelen is de asielinstroom nu vrijwel volledig opgedroogd. Met 270 asielmigranten in april het laagste aantal in zeker 20 jaar tijd. Daarom ligt er nu een unieke kans om te voorkomen dat de asielinstroom opnieuw gaat stijgen. Het is nu even niet meer dweilen met de kraan open, zoals Pim Fortuyn het ooit treffend noemde, maar hét moment om het bestaande, falende asielsysteem te herzien. Wat de PVV betreft gaan onze grenzen dan ook dicht voor asielzoekers en kan er alleen nog sprake zijn van opvang in de eigen regio. Is de staatssecretaris bereid om nu die historische stap te zetten?
In ieder geval moet er een einde komen aan de maatregelen zoals vervat in het voorliggende wetsvoorstel. Het voor in totaal 238,7 miljoen euro investeren in superluxe, nieuwe of te renoveren asielopvanglocaties is waanzin ten top. Daarmee wordt alleen maar een opnieuw stijgende asielinstroom gefaciliteerd. Met zulke royale voorzieningen ontstaat er bovendien een aanzuigende werking, al helemaal als je ziet hoe luxe de nieuwe opvanglocaties worden.
In het Friese Burgum waren panden van twintig jaar oud schijnbaar al niet goed genoeg meer en worden er nu voor ruim 27,5 miljoen euro grote, luxe, moderne nieuwbouwwoningen gebouwd als asielzoekerscentrum. Huizen waar veel Nederlandse burgers nooit voor in aanmerking komen. In de beantwoording geeft de staatssecretaris aan dat het COA hier tijdelijk gebruik van gaat maken en dat ze daarna als woonwijk naar een corporatie gaan of als kluswoningen in de markt worden gezet. Kan de staatssecretaris concreet aangeven hoelang "tijdelijk" is? Wat is de uiterlijke termijn? Kan de staatssecretaris uitsluiten dat, als het corporatiewoningen worden, deze een-op-een dienen voor de huisvesting van statushouders?
Hoezo "kluswoningen"? Wordt door de staatssecretaris verwacht dat deze splinternieuwe woningen na tijdelijk gebruik al compleet zijn uitgewoond? Worden er soms weer zulke gewelddadige asieleisers opgevangen in Burgum als de groep die daar in 2017 de politie belaagde bij hun uitzetting? De beelden zijn nog te zien op Dumpert. Is dat de bedoeling? Graag een reactie.
Maar het belangrijkste is het signaal dat hiervan uitgaat: kom als gelukzoeker naar Nederland. Daar word je meteen opgevangen in een spiksplinternieuwe luxe woning. Niet alleen in Burgum, maar bijvoorbeeld ook in het azc in Luttelgeest in de Noordoostpolder. Royale, nieuwe tweekappers als azc. Maar dat is nog niet luxe genoeg, want GroenLinks in de Noordoostpolder vond het nodig om een motie in te dienen voor nog beter internet in het azc en dit bovendien onder de aandacht te brengen van alle Nederlandse gemeenten met een asielcentrum. Mogen we ervan uitgaan, vraag ik de staatssecretaris, dat zij geen medewerking gaat verlenen aan deze asielverwennerij? Graag een reactie.
Van alle in voorliggend wetsvoorstel opgenomen projecten voor asiellocaties spant het azc in Gilze qua kosten de kroon: bijna 43 miljoen euro voor een van alle gemakken voorzien asielresort in de prachtige Brabantse bossen. Dat is een slordige €55.000 per te huisvesten asielzoeker. En bij de asielopvanglocatie Maastricht, waarvan de renovatie al in uitvoering is, wordt voor ruim 33 miljoen euro aan vloerverwarming, fraai uitzicht en recreatieruimtes aangelegd, zodat dit, zoals ze zelf zeggen, een van de beste asielcentra van Nederland wordt. Kan de staatssecretaris aan de ouderen van Nederland uitleggen dat de verzorgingshuizen gesloten worden maar zulke asielparadijsjes voor honderden miljoenen worden opgetuigd? In navolging van onze PVV-gemeenteraadsfractie in Maastricht roep ik de staatssecretaris op om dit pand niet voor asieleisers in te richten, maar voor de zorg, voor onze ouderen en hulpbehoevenden. Hetzelfde geldt voor het asielpaleis in Gilze en al die andere luxe locaties. Is de staatssecretaris bereid om deze gebouwen en huizen niet aan de vreemdelingen weg te geven, maar beschikbaar te stellen aan onze Nederlandse burgers? Graag een reactie.
Bovendien: is de staatssecretaris bereid om sowieso te stoppen met al die nieuwe en te renoveren asiellocaties, om zo het faciliteren van een stijgende asielinstroom niet aan te moedigen? Graag een reactie.
Voorzitter. Als we de asielinstroom kunnen stoppen, dan hebben we ook geen programma flexibele asielopvangcapaciteit nodig, zoals dat nu in het kader van interbestuurlijk programma wordt uitgerold. Maar vooralsnog heeft het kabinet plannen om onder de regie van de commissarissen van de Koning provinciale regietafels te organiseren om mogelijkheden voor opvanglocaties met provincie en gemeente te bespreken. De lokale volksvertegenwoordigers, laat staan de burgers, hebben geen enkel zicht of controle op deze interbestuurlijke achterkamertjes. Zij worden vroeg of laat met het voldongen feit geconfronteerd dat in hun omgeving een azc komt, waar geen ontkomen aan is, want de gemeente moet dan "haar verantwoordelijkheid nemen". Kan de staatssecretaris aangeven of zij voornemens is om op die manier die lokale democratie en haar burgers te passeren? Zo nee, wat mogen we dan wel verwachten op dit vlak? Is de staatssecretaris in ieder geval bereid om alle verslagen van deze provinciale regietafels openbaar te maken? Graag een reactie op deze punten. Daarnaast verzoek ik de staatssecretaris om in ieder geval de in de beantwoording van onze vragen bij dit wetsvoorstel door haar toegezegde geobjectiveerde inhoud van de gespreksverslagen van de regietafels toe te zenden.
Op veel plaatsen in het land zien we waar zulk "verantwoordelijkheid nemen" door bestuurders toe leidt. Op 13 mei jongstleden berichtte de NRC op basis van stukken van het ministerie van JenV dat het aantal gemelde incidenten in azc's in de afgelopen vijf jaar verdubbeld is, van ruim 8.000 naar 17.000 vorig jaar: schelden, vechten, hongerstaken, brand stichten et cetera, et cetera. Ook Omroep Brabant schreef, op 19 mei jongstleden: "Weer meer incidenten in asielzoekerscentra in Brabant: Budel spant de kroon". Bijna 2.500 incidenten het afgelopen jaar in de Brabantse azc's, zoals steek- en vechtpartijen en agressie richting personeel. Moet om zulk asieltuig op te vangen voor 238,7 miljoen euro aan belastinggeld worden besteed om luxe opvangcentra te bouwen? Dat is toch je reinste asielwaanzin? Moet voor zulke asielcriminelen "verantwoordelijkheid" worden genomen?
Ook in het dorp Heesch dachten de lokale bestuurders verantwoordelijkheid te nemen door in plaats van een nieuw azc te bouwen extra veel statushouders te voorzien van een woning. In dat kader kreeg afgelopen januari een 25-jarige Sudanese asielzoeker een eigen huis in dit dorp. Daarvoor verbleef hij in een azc in Heerlen, waar hij tot tweemaal toe door de politie is aangehouden: voor het veroorzaken van overlast en voor een mishandeling. Ook zou hij psychische problemen hebben gehad. In april stak deze Sudanese statushouder op straat in Oss volstrekt willekeurig de 18-jarige fietser Rik van de Rakt uit Heesch dood. Een jongen die nietsvermoedend op weg was naar zijn werk in het verzorgingshuis. De bloemen liggen nog steeds langs de weg in Oss. De Sudanese statushouder, die ook nog had geprobeerd een vrouw op de fiets aan te vallen, werd daarna met een bebloed mes aangehouden op het station in Oss.
Kan de staatssecretaris aangeven hoe het mogelijk is dat een asielzoeker die tot tweemaal toe door de politie is aangehouden in een azc, onder andere voor een zwaar vergrijp als mishandeling, toch een verblijfsstatus en een woning krijgt? Als de staatssecretaris niet op de specifieke casus kan ingaan: hoe kan zoiets in zijn algemeenheid, dat als iemand zich in een azc zó ernstig misdraagt, hij niet wordt uitgezet, maar alle voorzieningen krijgt? Worden gemeenten waar statushouders met zulke antecedenten worden geplaatst, hierover niet geïnformeerd? Graag een reactie van de staatssecretaris op deze punten.
Voorzitter, tot slot. Ik wacht de beantwoording van de staatssecretaris af en overweeg op basis daarvan in tweede termijn enkele moties in te dienen. De belangrijkste boodschap van de PVV bij het voorliggende wetsvoorstel is en blijft: stop met de asielwaanzin en de bouw van azc's en doe de grenzen dicht.
Voorzitter. Dit was mijn eerste termijn.
De voorzitter:
Wil een van de leden in eerste termijn nog het woord? Dat is niet het geval. Staatssecretaris, bent u in de gelegenheid om direct te antwoorden? Dat is niet het geval. Dan schors ik voor vijf minuten.