Verslag van de vergadering van 15 december 2020 (2020/2021 nr. 16)
Status: gerectificeerd
Aanvang: 14.24 uur
De heer Van Hattem i (PVV):
Dank u, voorzitter. Welkom aan de staatssecretaris. Leuk om haar weer te zien.
Na het vorige debat in deze Kamer met de staatssecretaris van immigratie en asiel zijn we inmiddels een halfjaar verder, maar enige voortvarendheid in de aanpak van de asielpuinhoop is niet te bespeuren. Integendeel, de problemen van overlast en belastinggeldverspilling stapelen zich steeds verder op, terwijl de massa-immigratie onverminderd voortwoekert. Het kleine dipje in de instroom afgelopen voorjaar, dankzij de vanwege coronamaatregelen gesloten grenzen, is inmiddels alweer lang en breed ingehaald. Voor komend jaar mag er voor maar liefst 63,4 miljoen euro aan dwangsommen worden betaald aan asielprofiteurs vanwege te lange beslistermijnen bij de IND. Het gaat maar door. Steeds weer worden door asieleisers nieuwe routes aangeboord richting Europa, nu weer massaal via de Canarische eilanden. In plaats van deze insluipers effectief te weren, wordt toch steeds weer opvang geboden en zoekt men onder het mom van opgelegde solidariteit naar herverdeling binnen de EU-lidstaten. Met het nieuwe migratiepact van de EU zal hiervoor opnieuw een fuik worden opgezet waar het naïeve Nederland met open ogen inloopt. De EU zet immers niet in op het daadkrachtig weren van asielmigranten, maar op het reguleren van deze immigratiestroom. Maar reguleren is faciliteren en daar moet Nederland niet aan meewerken. Daarom moet het kabinet niet instemmen met deze verdere EU-bemoeizucht en zich keren tegen dit migratiepact. Waar de begrotingsstaten spreken van een krachtige handhaving van de regels door de Europese Commissie wordt er in de praktijk alleen krachtig gehandeld richting de lidstaten zoals Hongarije, die niet meewerken aan de georganiseerde verdeling van de massa-immigratie.
Nederland moet ondertussen ook geen heil zoeken in schijnoplossingen, zoals een mini-Schengen. In plaats daarvan moeten we principieel kiezen voor controle en zeggenschap over onze eigen nationale grenzen. Wat de PVV betreft moeten we onze grenzen sluiten voor de massa-immigratie. Nederland groeit elk jaar met zo'n 100.000 inwoners, een stad zo groot als Deventer of Delft, en dat voor een groot deel door asielmigratie. Dit kabinet heeft voor komend jaar al een taakstelling neergelegd bij provincies en gemeenten voor de huisvesting van maar liefst 27.000 statushouders. Daar is niet tegenop te bouwen, zeker niet in een reeds overvol land waar iedere vierkante meter al meervoudig geclaimd wordt voor klimaatonzin als wind- en zonneparken, nieuwe nepnatuur, blokkendozen vol met arbeidsmigranten, ontpoldering et cetera et cetera. De vraag is: waar denkt de staatssecretaris al deze statushouders te laten? Moeten onze boeren hun grond opofferen, al dan niet onder druk van de stikstofregels, om huizen te bouwen voor asielmigranten? Moeten onze woningzoekenden nog langer op wachtlijsten voor sociale huurwoningen staan? Moeten omwonenden jarenlang in hun woonomgeving worden opgezadeld met zogenaamd tijdelijke woningen voor zogenaamde spoedzoekers, onder wie veel statushouders? Graag een reactie van de staatssecretaris.
Ondertussen laat deze begroting geen enkele verbetering zien. Op papier zijn er ronkende woorden over het verder ontwikkelen van een robuuste migratieketen, maar het enige wat er robuust aan is, zijn de robuust onverminderd hoge instroom de komende jaren en de overeenkomstige kosten. De prognose van de asielinstroom blijft in de komende jaren, tot en met 2025, torenhoog, met ruim 29.000 asielmigranten per jaar. De streefwaarden voor terugkeer blijven in de prognose de komende jaren onverminderd op hetzelfde niveau van 20% zelfstandig vertrek, 30% gedwongen vertrek en 50% zelfstandig vertrek zonder toezicht. Juist die laatste categorie wil nog wel eens herhaaldelijk terugkeren om heel de procedure nog eens over te doen. Kan de staatssecretaris aangeven waarom enige ambitie ontbreekt in deze prognoses om de asielinstroom te laten dalen en steviger in te zetten op streng gecontroleerde en gedwongen terugkeer? Hoe verhouden deze constante cijfers zich tot de in de begrotingsstaten genoemde opschaling van vrijwillige terugkeer? Graag een reactie.
Met die onophoudelijke massa-immigratie blijft ook de enorme overlast in stand. Dit geldt voor vrijwel alle azc-locaties, maar ik leg nu even de focus op het mega-azc in Budel, gemeente Cranendonck, omdat daar de nodige ontwikkelingen aan de orde zijn. Wat de overlast betreft is het incident vorige week in de lokale supermarkt in Maarheeze, een nabij gelegen plaats, veelzeggend. Drie asielzoekers uit het azc Budel werden daar betrapt op winkeldiefstal en sloegen en duwden vervolgens winkelpersoneel en omstanders om te kunnen ontsnappen. Tegen zulk agressief asielschorem doen zogenaamde ketenmariniers als ambtelijke tijgers helemaal niks. Ook de overlegjes met gemeenten en COA en de Top X-lijst van de staatssecretaris bieden geen soelaas tegen deze ellende. Nog meer geld steken in lokale maatregelen tegen overlast is ook een wassen neus. Het enige wat echt helpt is dit tuig vastzetten en linea recta laten terugkeren naar het land van herkomst.
In plaats daarvan krijgen zulke zware overlastplegers slechts fopstrafjes. Onlangs kreeg een groep zogenaamd veiligelanders uit het azc in Budel voor meerdere diefstallen en inbraken in groepsverband zogenaamd stevige straffen, die variëren van slechts drie dagen tot hooguit acht weken. De officier van justitie gaf aan: "Laat dit een duidelijk signaal zijn dat dit soort overlastgevers hier niet ongestraft mee wegkomt." Deze geharde asielcriminelen lachen zich suf om dit soort straffen, zeker omdat ze vervolgens niet eens worden uitgezet.
De inwoners van de gemeente Kranendonk worden ondertussen door deze staatssecretaris voor minstens twintig jaar gestraft. Het COA wil namelijk het azc Budel ombouwen tot een tweede Ter Apel, oftewel een gemeenschappelijke vreemdelingenlocatie, waar alle voorzieningen bij elkaar zitten, voor 1.500 asielzoekers. De militaire gebouwen op deze voormalige Nassau-Dietzkazerne worden vervangen door nieuwe achtpersoonsappartementen met keuken en badkamer, een nieuw entreegebouw, een gezamenlijk dienstencentrum, onderwijsvoorzieningen en een sporthal. En dat is voor de komende twintig jaar. Terwijl voor onze ouderen de verzorgingshuizen gesloten worden, wordt hier in de Budelse bossen weer een spiksplinternieuw en van alle gemakken voorzien asielparadijsje opgetrokken, om op die manier de onophoudelijke massa-immigratie structureel te faciliteren. Eén Ter Apel is er al één te veel, dus waarom nog zo'n asielmagneet openen? Is dat de robuuste ontwikkeling die de VVD-staatssecretaris voor ogen staat?
Terwijl het COA hiervoor al een erfpachtovereenkomst voor 23 jaar heeft getekend met het Ministerie van Defensie, als eigenaar van het complex, wordt keihard voorbijgegaan aan de afspraken die eerder zijn gemaakt met de gemeente Kranendonk. In 2016 is afgesproken dat het azc tien jaar mag blijven en dat het contract daarna in overleg met de gemeenteraad eventueel met vijf jaar verlengd kan worden. Daar gaat het COA nu plompverloren aan voorbij, net als bij andere azc's elders in het land overigens. In weerwil van eerdere afspraken heropent het COA allerlei azc's, houdt ze langer open of verhoogt het aantal opvangplaatsen. Kan de staatssecretaris dit overboord kieperen van afspraken tussen het COA en de gemeenten verantwoorden? Waar kunnen de burgers nog op vertrouwen?
De heer Backer i (D66):
Ik wil niet ingaan op de vele hyperbolen die collega Van Hattem gebruikt, in een volstrekt gesloten wereldbeeld. Ik heb ook niet de illusie dat ik daar iets aan kan veranderen. Maar ik spreek hem toch ook wel even als jurist en als lid van de Eerste Kamer aan op het punt van de scheiding der machten. Want ter illustratie van uw betoog meet u zich een mening aan over de strafhoogte, voor wat u dan ook nog even tuig noemt en wat al niet meer, bij vergrijpen die bij de rechter zijn geweest. En in één beweging geeft u aan dat dit natuurlijk niet de juiste straffen zijn. Hoe weet u dat? En is het juist dat wij ons over de strafmaat uitlaten in de Eerste Kamer?
De heer Van Hattem (PVV):
Voorzitter. Wat we moeten constateren, is dat het vanuit het volstrekt opengrenzenwereldbeeld van D66 mogelijk blijft dat dit soort asielcriminelen structureel overlast blijven veroorzaken in de Nederlandse samenleving, en daarmee het stelsel zelf ook volledig onderuit schoffelen en de Nederlandse samenleving met een groot probleem opzadelen. Vervolgens kunt u, als u eens voor de aardigheid in het Detentiecentrum Rotterdam gaat kijken, zien dat daar asielcriminelen zitten die herhaaldelijk, steeds weer, in die procedure komen, steeds weer voor overlast zorgen en zich letterlijk suf lachen om de straffen die hier worden opgelegd. Dus daarom constateer ik wat er hier aan maatregelen wordt opgelegd. Het zijn geen lichte vergrijpen; we hebben het over inbraken, gepleegd in groepsverband. Dat zijn geen lichte vergrijpen. Dat is geen fietsendiefstal, wat bij het azc in Budel bijvoorbeeld al aan de orde van de dag is. Ik heb het hier over inbraken en dergelijke. Als we het dan over straffen van drie dagen tot hooguit acht weken hebben: daar draaien ze hun hand echt niet voor om. Daarom vind ik dat er inderdaad gesproken kan worden van fopstraffen.
De heer Backer (D66):
De heer Van Hattem draait met een heel lang verhaal om mijn principiële vraag heen. Hij bekijkt het zelfs vanuit het gezichtspunt van de door hem crimineel genoemde mensen. Het gaat mij er niet om dat zij erom lachen. Als het om migratie gaat, denkt u: alles is geoorloofd. Het gaat om de vraag of het gepast is — de vraag stellen, is hem ten dele beantwoorden — dat wij ons in dit huis oordelen aanmeten over de strafmaat in zaken die concreet bij rechters in Nederland hebben gespeeld.
De heer Van Hattem (PVV):
Dat is zeker gepast, omdat het in een bredere context moet worden geplaatst. De maatregelen die worden genomen, ook in deze begroting, zijn erop gericht om die overlast aan te pakken. De opgelegde straffen werken onvoldoende. Er moeten dus meer maatregelen worden genomen. Daar kan een hogere strafmaat er een van zijn. Het is dus wel degelijk gepast om ons als volksvertegenwoordiging uit te spreken over de problematiek van de draaideurcriminaliteit die onder zulke overlastplegende asielcriminelen gewoon heel vaak voorkomt.
De voorzitter:
Dank u wel, meneer Van Hattem.
De heer Van Hattem (PVV):
Het is mijns inziens dus zeer gepast om dit in de context te bekijken van de overlast die plaatsvindt. Daar passen duidelijke straffen en maatregelen bij.
De heer Backer (D66):
Als je de heer Van Hattem een vraag stelt, dan is het probleem altijd dat hij drie keer een aanleiding heeft om nog een keer zijn betoog te houden. Daarom schrik ik er ook vaak voor terug om het te doen. Maar in feite zegt hij in zijn laatste antwoord: het aanpakken van overlast in algemene zin hoort bij deze discussie. Dat ben ik met u eens. Maar ik ben het niet eens met het eerste deel van uw betoog. Verder heb ik geen vragen.
De voorzitter:
Vervolgt uw betoog, meneer Van Hattem.
De heer Van Hattem (PVV):
Het zou mij een lief ding waard zijn als D66 nu ook eens een keer voor een stevige aanpak zou gaan en met ons mee zou gaan in het sluiten van de grenzen voor zulke asielcriminelen. Maar helaas hoor ik dat ook niet van de kant van de heer Backer.
Goed, voorzitter. Dat vertrouwen is bij de inwoners van Cranendonck inmiddels ernstig geschaad. Vanwege deze langdurige en grootschalige plannen met het azc en omdat de veiligelanders Cranendonck onveilig maken, zijn de inwoners een onlinepetitie gestart, die inmiddels 1.700 keer is ondertekend, ruim 1.700 keer zelfs. De reacties en opmerkingen van omwonenden bij deze petitie zijn veelzeggend. Met alle diefstallen, overvallen, inbraken, berovingen en andere overlast zijn de mensen het echt zat. Wat extra geld voor lokale maatregelen lost niets op. Het enige wat helpt, is de ontwikkeling van dit azc te stoppen en de asielcriminelen oppakken, vastzetten en uitzetten.
Zo niet onder dit kabinet-Rutte. Dit kabinet blijft ruimhartig de illegale vreemdelingen faciliteren met bed, bad en brood, onder het mom van de landelijke voorzieningen vreemdelingen, de lvv's. Bij een positieve evaluatie zal de inzet zijn om "een bestuursakkoord met de VNG te sluiten om in de toekomst te komen tot een landelijk dekkend netwerk". Stop sowieso met het op deze manier in de watten leggen van illegalen.
En dan het bestuursakkoord met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, de VNG. Wat is dat voor bedenkelijke achterkamerdeal met een club van ongekozen beroepsbestuurders? Zo worden volksvertegenwoordigers, ook in de gemeenteraden, buitenspel gezet. In lijn met de klimaattafels en de regietafels voor asiel, is zo'n bestuursakkoord wederom een schoffering van de democratie.
Hoe zit het met de in de begrotingsstaten genoemde Subsidieregeling ondersteuning zelfstandig vertrek 2019, die bedoeld is voor niet-gouvernementele organisaties? Welke organisaties worden hieruit gefinancierd en wat zijn tot nu toe de concrete resultaten? Hoeveel illegalen zijn via deze regeling daadwerkelijk vertrokken? We horen het graag van de staatssecretaris.
Kan de staatssecretaris aangeven of dit ook samenhangt met het geflopte project van de Amsterdamse GroenLinks-wethouder Groot Wassink met betrekking tot vrijwillige terugkeer, waar 3,3 miljoen euro is uitgegeven voor slechts één terugkeerder? In hoeverre zijn hiervoor rijksmiddelen ingezet? Graag een reactie.
Voorzitter. Tot slot dien ik een drietal moties in: een motie die de regering oproept om niet in te stemmen met het nieuwe migratiepact van de Europese Unie, een motie die oproept om geen bestuursakkoord te sluiten met de VNG over een landelijk dekkend netwerk van lvv's, de landelijke voorzieningen vreemdelingen, en een motie die oproept om af te zien van een tweede Ter Apel in Budel.
Voorzitter. Tot zover in eerste termijn.
De voorzitter:
Dank u wel, meneer Van Hattem. Wenst een van de leden nog het woord in eerste termijn? Dat is niet het geval.
Dan zijn we nu toe aan het antwoord van de regering in eerste termijn. Staatssecretaris bent u in de gelegenheid om direct in te gaan op de vragen van de Kamer?
Staatssecretaris Broekers-Knol i:
Ik wens een schorsing van vijf minuten, want er is een range aan vragen op verschillende terreinen gesteld. Vijf minuten is voldoende.
De voorzitter:
Dan schors ik tot 14.45 uur.