Verslag van de vergadering van 1 juni 2021 (2020/2021 nr. 39)
Status: gecorrigeerd
Aanvang: 13.46 uur
De heer Van Hattem i (PVV):
Voorzitter. In plaats van het eigenlijk voor vandaag geplande debat over de rijksgeschillenregeling met de Caribische landen binnen ons Koninkrijk spreken we nu over de herindeling van de gemeenten Amsterdam en Weesp. Nu zou zo'n rijksgeschillenregeling tussen het Koninkrijk der Nederlanden en de republiek Amsterdam, de van de rest van ons land afgekeerde staat van linkse zelfingenomenheid binnen de grachtengordel, overigens ook niet ondenkbaar zijn. De verhoudingen met deze zelfverklaarde republiek van deugen en drammen zijn immers nog veel complexer dan die met de Antillen.
Ook in het voorliggende wetsvoorstel over de herindeling blijkt maar weer eens dat voor de republiek Amsterdam opeens andere wetten gelden dan elders. De mooie gemeente Weesp, een stad met stadsrechten sinds 1355, wordt met dit voorstel voortaan door de grachtengordelkliek geregeerd vanuit de Stopera. Om deze annexatie te maskeren krijgt Weesp binnen de gemeente Amsterdam een zogenaamde status aparte, iets wat in geen enkele andere gemeente in Nederland als model gehanteerd wordt en niets meer is dan een schijnoplossing, een soort nepzelfstandigheid en nepautonomie. Wel komen we hiermee terug bij het verhaal over de rijksgeschillenregeling. De term "status aparte" komt immers uit het Papiamento en had betrekking op de status aparte die Aruba binnen de Antillen had van 1986 tot 2010. Die status had Aruba te danken aan de inzet voor de autonomie van Aruba door met name Betico Croes. Hij nam in 1977 het initiatief tot een referendum over de onafhankelijkheid van Aruba dat door de meerderheid van de bevolking gesteund werd. Uiteindelijk resulteerde dit na lang onderhandelen in de status aparte en kreeg Aruba een autonome positie ten opzichte van het Antilliaanse verband.
Nam men aan die inzet voor autonomie en zelfbeschikking in Nederland maar meer een voorbeeld in plaats van zelfstandige gemeenten bij bosjes te herindelen en de bestuurlijke autonomie prijs te geven, zoals nu ook met Weesp het geval is. De bevolking van Weesp heeft zich weliswaar mogen uitspreken in een referendum, maar daarin was de keuzemogelijkheid veel te beperkt. Het was kiezen uit of herindelen met Amsterdam of herindelen met de gemeente Gooise Meren. De optie voor een zelfstandige en onafhankelijke gemeente Weesp werd niet aan de inwoners voorgelegd. Laten we daarom het voorbeeld van Aruba volgen en de bevolking van Weesp zich alsnog uit laten spreken in een referendum over de zelfstandigheid van Weesp. Nu moet dus echt specifiek de vraag gesteld worden of de inwoners van Weesp wel willen herindelen. Dan is het nog maar zeer de vraag of er dan wel draagvlak is voor een herindeling met Amsterdam.
De PVV dient daarom een motie in om de bevolking de kans te geven zich over de zelfstandigheid van Weesp uit te spreken in een referendum en de herindeling met Amsterdam tot die tijd geen doorgang te laten vinden. Daar is ook nog voldoende tijd voor, aangezien voor deze herindeling geen speciale herindelingsverkiezingen worden gehouden, maar er verkiezingen plaatsvinden gelijktijdig met de reguliere gemeenteraadsverkiezingen van maart 2022.
Daarnaast zouden ook de inwoners van de gemeente Amsterdam zich in een referendum moeten kunnen uitspreken over een herindeling. Willen zij Weesp er wel bij hebben in hun gemeente in een daarmee nog grotere gemeente waarin het bestuur nog verder van de burgers af komt te staan? Ook daarover dienen wij een motie in.
Dit vraagstuk over bestuurlijke afstand speelde ook al bij een vorige herindeling rond Weesp in Amsterdam: de herindeling van de gemeente Weesperkarspel in de jaren 60. Toen spitste de discussie zich toe op de annexatie van de Bijlmermeer bij Amsterdam. Toenmalig VVD-minister Edzo Toxopeus was geen voorstander van een annexatie van de Bijlmermeer bij Amsterdam, net zomin als diens opvolger, ARP-minister Jan Smallenbroek. Hij wilde niet dat Amsterdam nog meer inwoners en macht kreeg. De tegenstanders van de annexatie meenden dat de groei van de steden moest worden beperkt, omdat anders de afstand tussen bevolking en het bestuur te groot zou worden, een argument dat nu ook zeker voor Weesp geldt. Kan de minister aangeven hoe zij tegen dit argument aankijkt? Na een lang Kamerdebat in 1964 resulteerde deze Bijlmerkwestie na de zogenaamde Nacht van Scheps in een compromis, waarbij de Bijlmermeer voorlopig voor een periode van twaalf jaar aan Amsterdam zou worden toegevoegd. Een compromis dat uiteindelijk in 1978 zorgde dat de Bijlmermeer permanent bij Amsterdam bleef.
Zo'n compromis lijkt op het compromis wat nu bij de samenvoeging Landerd/Uden rond de kern Schaijk wordt toegepast, en bij de herindeling Heerhugowaard/Langedijk rond de dorpen Sint Pancras en Koedijk. Daar wordt ook als compromis na twee jaar een evaluatie gehouden en dan eventueel alsnog een grenscorrectie overwogen. Net als bij de Bijlmermeer is de kans klein dat hiervan iets terecht zal komen, en het is ook maar zeer de vraag in hoeverre van het zogenoemd "tijdelijke stadsgebied van Weesp" echt iets terecht gaat komen, of dat het na enige tijd alsnog aan een Amsterdams stadsdeel zal worden toegevoegd.
Deze systematiek wordt na drie jaar geëvalueerd. Dan wordt bezien of de belofte van nabijheid van bestuur is ingevuld. Wat als dat niet het geval blijkt te zijn? Mag Weesp dan weer gewoon onafhankelijk worden? Wat is dan het vervolg? Graag een reactie van de minister.
Volgens het bestuurlijk akkoord Weesp-Amsterdam krijgt Weesp in de status aparte een eigen bestuurscommissie en een eigen budget om tegemoet te komen aan specifieke wensen of noden in Weesp. De bestuurscommissie zou een zogenaamd gekozen volksvertegenwoordiging moeten worden, die gelijktijdig met de gemeenteraadsverkiezingen zal worden gekozen. Waarom dan niet gewoon een normale gemeente met een normale gemeenteraad, met een echte volksvertegenwoordiging? Waarom weer zoiets afwijkends voor de republiek Amsterdam? Graag een reactie van de minister.
Ook wordt aangegeven dat deze bestuurscommissie een dagelijks bestuur uit haar midden kiest. "Uit haar midden"! Is dat dan weer een plaatselijke terugkeer naar het monisme? Graag een reactie van de minister. Tegelijkertijd moet de bestuurscommissie haar afwegingen maken binnen de beleidskaders van Amsterdam. Dat is dus een schijnautonomie. Alles moet alsnog binnen de gestaalde linkse kaders van de Stopera. Al dat klimaatgedram, de diversiteitscultus en het multikulgeneuzel worden gewoon als een linkssluitende dwangbuis om Weesp gebonden.
In het akkoord is daar al sprake van. Ik citeer: "Weesper inwoners voelen zich betrokken en inclusief bij de uitvoeringsprogramma's in de wijken". Als daar straks de Amsterdamse beleidskaders gelden, is die inclusiviteit vooral meer multikul, ontnederlandsing, islamisering en minder eigen Nederlandse identiteit. Zo zal Zwarte Piet straks echt niet meer inclusief deel uit mogen maken van Weesp.
Ook wordt Weesp na de herindeling een zogenaamd pilotgebied voor duurzaamheid en energietransitie. Wat betekent dit? Wordt Weesp dan volgezet met de windturbines, die de GroenLinksstemmende nimby's — not in my backyard — op IJburg en in de grachtengordel zelf niet in hun achtertuin willen hebben? Wat hebben de inwoners van Weesp daar straks zelf nog over te zeggen? Over de zelfstandigheid van Weesp hebben de bewoners al niet direct iets te zeggen gehad, laat staan over de klimaatambities van het grote Amsterdam.
De minister stelt dat er op basis van een bestuurskrachtonderzoek — daar hebben we hem weer, de term "bestuurskracht" die niks zegt — uit 2016 "na verschillende bijeenkomsten met inwoners en maatschappelijke organisaties is afgewogen dat zelfstandig blijven geen optie is". Dat is echter een bestuurlijke afweging en niet direct de wens van de inwoners. In 2016 was er bijvoorbeeld ook nog geen sprake van allerlei klimaatplannen met een grote lokale impact. Een actuele vraag aan de inwoners zou in de huidige omstandigheden misschien ook wel een ander beeld opleveren dan vijf jaar geleden.
Ook stelt de minister "door de herindeling zal voor de inwoners van Weesp een sterker gemeentebestuur ontstaan dat beter in staat zal zijn voorzieningen en diensten te leveren waar zij behoefte aan hebben". Worden die inwoners dan naar hun behoeftes gevraagd, als ze niet eens over de zelfstandigheid van hun gemeente bevraagd worden? Kan de minister aangeven waarop haar stelling is gebaseerd dat er van een sterker gemeentebestuur sprake zal zijn? Wat zijn daarvoor de graadmeters? Of is de republiek Amsterdam voor deze minister per definitie het volmaakte bestuur, als utopische radenrepubliek die als het hen uitkomt, geen boodschap heeft aan de Nederlandse wet, ten faveure van illegale vreemdelingen, krakers, Black Lives Matter en andere radicaallinkse activisten? De PVV zal in ieder geval tegen deze herindeling stemmen en wenst de inwoners van Weesp veel sterkte met de Amsterdamse grachtengordelelite, mocht die herindeling onverhoopt toch doorgaan.
Voorzitter, tot zover in eerste termijn. Dan heb ik hier nog de beide moties. Die zal ik nu ook voorlezen. Allereerst de motie over het referendum voor Weesp.
De voorzitter:
Door de leden Van Hattem, Faber-van de Klashorst, Van Strien, Ton van Kesteren en Bezaan wordt de volgende motie voorgesteld:
De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende dat de inwoners van de gemeente Weesp in een eerder referendum alleen de keuze hadden tussen een herindeling met de gemeente Amsterdam of een herindeling met de gemeente Gooise Meren;
constaterende dat de optie van een zelfstandige gemeente Weesp niet aan de inwoners van Weesp is voorgelegd;
overwegende dat de inwoners van Weesp zich direct moeten kunnen uitspreken over de zelfstandigheid van hun gemeente;
overwegende dat de herindelingsverkiezingen voor Amsterdam en Weesp pas voorzien zijn bij de reguliere gemeenteraadsverkiezingen van maart 2022 en er hierdoor nog voldoende tijd is om een volksraadpleging te organiseren;
roept de regering op het wetsvoorstel voor de herindeling van de gemeenten Amsterdam en Weesp niet in werking te laten treden zolang de inwoners van Weesp zich niet in een referendum hebben kunnen uitspreken over het voortbestaan van een zelfstandige gemeente Weesp,
en gaat over tot de orde van de dag.
Zij krijgt letter C (35623).
De heer Van Hattem (PVV):
Dank, voorzitter. Dan hebben we ook nog de motie voor het referendum in Amsterdam.
De voorzitter:
Door de leden Van Hattem, Faber-van de Klashorst, Van Strien, Ton van Kesteren en Bezaan wordt de volgende motie voorgesteld:
De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende dat de inwoners van de gemeente Amsterdam zich niet hebben kunnen uitspreken in een referendum over de herindeling met Weesp;
overwegende dat de inwoners van Amsterdam zich direct moeten kunnen uitspreken over de bestuurlijke toekomst van hun gemeente;
overwegende dat de herindelingsverkiezingen voor Amsterdam en Weesp pas voorzien zijn bij de reguliere gemeenteraadsverkiezingen van maart 2022 en er hierdoor nog voldoende tijd is om een volksraadpleging te organiseren;
roept de regering op het wetsvoorstel voor de herindeling van de gemeenten Amsterdam en Weesp niet in werking te laten treden zolang de inwoners van Amsterdam zich niet een referendum hebben kunnen uitspreken over de herindeling van de gemeenten Amsterdam en Weesp,
en gaat over tot de orde van de dag.
Zij krijgt letter D (35623).
De heer Van Hattem (PVV):
Dank u wel.
De voorzitter:
Dank u wel, meneer Van Hattem. Dan geef ik het woord aan de heer Kox namens de SP.