Verslag van de vergadering van 11 april 2023 (2022/2023 nr. 26)
Status: gecorrigeerd
Aanvang: 17.49 uur
De heer Schalk i (SGP):
Voorzitter, dank u wel. Ik concentreer me vandaag vooral op het wetsvoorstel en met name op de novelle. Ik geef nu dus geen oordeel over het geheel, bijvoorbeeld over het rapport van de parlementaire enquêtecommissie. Het primaat daarvoor ligt bij de Tweede Kamer. Dat gaat morgen van start en dat zal morgen nog niet gereed zijn, denk ik.
Maar laat ik beginnen met het uitspreken van waardering voor de collega's die bij het wetsvoorstel inzake versterking van gebouwen in de provincie Groningen op gepaste wijze haast wilden maken om het wetsvoorstel destijds, nog voor de zomer van 2021, te behandelen. Dat is uiteindelijk niet gebeurd, als gevolg van de voortgaande behandeling in de Tweede Kamer en het tweeminutendebat dat voor de regering aanleiding was om met een novelle te komen. Op zich was dat een begrijpelijk besluit van de regering, maar dat alles betekent natuurlijk wel heel wat voor de gedupeerden in de provincie Groningen. Zij hebben door deze gang van zaken weer heel veel langer moeten wachten op finale besluitvorming. We zijn inmiddels bijna twee jaar verder. De vraag is natuurlijk: heeft het uitstel ook nog gevolgen voor het totale proces, of voor onderdelen daarvan?
Voorzitter. De novelle past het wetsvoorstel op drie onderdelen aan. Ten eerste: eigenaren kunnen de voorbereiding van de versterking in eigen beheer uitvoeren, maar de uiteindelijke beoordeling van het dossier blijft een publieke zaak. Ten tweede: eigenaren in het schade- en versterkingstraject die bezwaar of beroep aantekenen, kunnen onder voorwaarden worden bijgestaan door een onafhankelijk adviseur. Ten derde: er wordt voorzien in een grondslag om de kostenvergoeding voor deze ondersteuning in rekening te brengen bij de NAM.
In de memorie van toelichting staat dat de novelle, opgesteld naar aanleiding van de aangenomen amendementen-Beckerman, aansluit op de praktijk. Daar zou ik graag nog een nadere toelichting op hebben. Wat betekent dat in concreto? Is dit wetsvoorstel naar de bestaande praktijk toegeschreven? Zo ja, wat is dan de werkingssfeer voor de drie onderdelen naar het verleden? Zijn er consequenties voor trajecten die reeds in gang waren gezet? Of is de terugwerkende kracht voldoende gewaarborgd?
Uiteindelijk zal de schade verhaald moeten worden op de NAM. De novelle bevat althans een wijziging van artikel 15 van het wetsvoorstel, om te verduidelijken dat de vergoeding van de kosten voor juridische bijstand en bouwkundig en financieel advies bij bezwaar en beroep onderdeel is van de heffing die aan de NAM wordt opgelegd in het kader van de schadeoperaties en de versterkingsopgave. De vraag is: is dat in voldoende mate afgestemd met de NAM? Oftewel, is de NAM daartoe bereid en heeft de NAM ook aangegeven tot welk bedrag ze daartoe bereid is, en tegen welke voorwaarden?
Voorzitter. Een belangrijk punt is de uitvoering. In 2028 moet de versterking van alle 13.000 huizen in het aardbevingsgebied gereed zijn. In het mondeling overleg met deze Kamer op 13 september 2022 heeft de staatssecretaris het volgende gezegd: "Er ligt een planning om in 2028 alle huizen in Groningen die versterkt moeten worden — we denken dat er ongeveer 13.000 van de 27.000 huizen daadwerkelijk versterkt moeten worden — versterkt te krijgen. Ik houd mijn hart vast voor die planning, maar goed, die planning staat."
Mijn vragen zijn heel concreet. Ligt die planning er nog steeds, onaangepast? Houdt de staatssecretaris nog steeds zijn hart vast omtrent die plannen, of kan hij deze Kamer — en hopelijk ook alle Groningers — enigszins geruststellen? Daarbij realiseer ik mij de betrekkelijkheid van dat geruststellen, want wij spreken nog steeds over 2028; dat is pas over vijf jaar. De laatste vraag op dit punt. Hoe garandeert de regering dat die planning gerealiseerd gaat worden?
Voorzitter. Ik wil aan het slot van mijn betoog nog wel twee opmerkingen maken. Ik denk dat geconstateerd kan worden dat de staatssecretaris voluit werkt aan de oplossing van een gigantische problematiek. Misschien is het ook goed om te constateren dat het nog niet eerder is voorgekomen dat een bewindspersoon zo lang zonder al te veel commotie aan het werk is geweest op dit dossier. Mijn complimenten daarvoor. Desalniettemin blijft het een heel zwaar en moeilijk traject voor veel Groningers. Langdurige onzekerheid en stress hebben ook invloed op het complete leven van heel veel mensen, direct betrokkenen en degenen die om hen heen staan. Laten wij als Eerste Kamer steun uitspreken voor het proces waaraan de staatssecretaris trekt en sleurt. Dat zouden we kunnen doen door te versnellen. Deze novelle kan misschien vanavond zonder stemming worden aanvaard. Dat scheelt weer een week. Maar luisterend naar alle betogen vandaag, schat ik in dat de stemming pas volgende week plaatsvindt.
Voorzitter, ik ben benieuwd naar de antwoorden van de staatssecretaris. Ik dank u wel.
De voorzitter:
Dank u wel, meneer Schalk. Wenst een van de andere leden van de Kamer nog het woord in eerste termijn? Dat is niet het geval. Dan stel ik voor dat de vergadering wordt geschorst voor een uur, voor de dinerpauze. Om 19.00 uur komen we hier dus weer terug.