Op woensdag 3 juli is in de Haagse Kloosterkerk het Willem Witteveensymposium gehouden. Het symposium werd georganiseerd door de Eerste Kamer en Tilburg University en was volledig gewijd aan de wetenschappelijke, politieke en culturele erfenis van voormalig senator en hoogleraar Willem Witteveen. Naast een lezing en een rondetafelgesprek over de Grondwet, werd tijdens het symposium een prijs uitgereikt aan drie jongeren die zich hebben laten inspireren door Witteveens gedachtegoed.
Willem Witteveen kwam tien jaar geleden samen met zijn vrouw en dochter om het leven toen vlucht MH17 werd neergehaald boven Oekraïne. Zijn dood betekende een groot verlies voor de rechtswetenschap en het Nederlandse parlement. Witteveen was een homo universalis , een man van vele talenten. Hij was actief op het gebied van recht, politiek en filosofie, en manifesteerde zich ook als dichter, schilder en musicus. Bij alles wat Witteveen deed, toonde hij een enorme betrokkenheid. Juist op het snijvlak van al deze disciplines, scherpte hij de geest en creëerde hij meerwaarde.
Senator Mei Li Vos presenteerde het symposium, Eerste Kamervoorzitter Jan Anthonie Bruijn heette de genodigden welkom met een herinnering aan Witteveen en een verwijzing naar het burgerschap dat de kern vormde van Witteveens gedachtegoed: ‘Dat de rechtsstaat geen huis is waarin we onbezorgd kunnen gaan slapen, is iets wat Witteveen zich al ver voor de toeslagenaffaire realiseerde.’ Rector magnificus van Tilburg University Wim van de Donk memoreerde Witteveen als samenwerkingspartner: ‘Onverschilligheid was geen optie voor hem, zeker niet als het de rechtsstaat aangaat. Willem vond dat we het gesprek dicht bij de mensen moesten leggen die wellicht niet de taal spreken die academici spreken; een koekoeksei-strategie.’
Maurice Adams, hoogleraar Encyclopedie van het recht, verzorgde de keynote-lezing. Adams reflecteerde op de groter wordende rol en betekenis van de Grondwet in politiek en samenleving. Debat over de Grondwet is in principe een goede zaak, betoogde hij, maar politieke retoriek die leidt tot tweespalt en afbraak, is potentieel ondermijnend. Adams ging in op de vraag hoe we ons daar als samenleving tegen teweer kunnen stellen. Hij hield onder meer een pleidooi voor de potentiële deugden van politieke hypocrisie, wat Witteveen het ‘masker van de schijnheiligheid’ noemde.
Adams lezing vormde vervolgens uitgangspunt voor een rondetafelgesprek tussen Ernst Hirsch Ballin, Mark Bovens, Sanne Taekema en Tamar de Waal, gemodereerd door Ingrid Leijten, hoogleraar Nederlands en Europees constitutioneel recht. Marleen Barth las een gedicht van Remco Campert voor. Het programma werd afgesloten met een uitreiking van prijzen aan de drie winnaars van de Willem Witteveenprijs. Met Witteveens gedachtegoed als inspiratiebron werden er door talentvolle makers onder de dertig verschillende kunstwerken ingestuurd. De winnende projecten, een gedicht, een brief en een spoken word, zijn hieronder te downloaden. Winnaars Vincent Bleuzé, Luc Rullens en Anieke Kranenburg zullen daarnaast als speciale gasten Prinsjesdag 2024 bijwonen.
De lezing is hier terug te lezen
Deel dit item: