Verslag van de vergadering van 11 februari 2025 (2024/2025 nr. 18)
Status: ongecorrigeerd
Aanvang: 15.27 uur
Een verslag met de status "ongecorrigeerd" is niet voor citaten en er kan geen recht aan ontleend worden.
De heer Goossen i (BBB):
Voorzitter. De laatste van de tien Limburgse steenkolenmijnen sloot ruim 50 jaar geleden, eind 1974. Dat was de Oranje Nassau I. Zo kwam er een einde aan een periode waarin Limburg een grote bijdrage leverde aan de welvaartsgroei in Nederland. Nu nog leven er mensen die zelf of wier ouders in de mijnen werkten, zoals onder anderen ikzelf. In de jaren negentig werden de laatste waterpompen in Zuid-Limburg stilgezet, waardoor de voormalige mijngangen volliepen. Het stijgende mijnwater kan bodembeweging veroorzaken met als gevolg schade aan woningen. Behalve schade kan er ook ernstige grondwatervervuiling optreden.
Sinds 2015 bestaat de Stichting Calamiteitenfonds Mijnwaterschade. Deze stichting werd destijds opgericht om de meest ernstige vormen van schade op te lossen, waarbij de veiligheid van de woning in het geding is. In tien jaar tijd heeft stichting net geen 200 schadevergoedingen toegekend. Een nieuwe schaderegeling maakt het mogelijk om alle vormen van schade te claimen. Als die nieuwe regeling er is, wordt de stichting opgeheven. Helaas komt er door de vertraging op het ministerie voorlopig geen nieuwe regeling voor de afwikkeling van mijnschade in Zuid-Limburg. Niet eerder dan in januari 2026, zo blijkt uit de brief van de minister. Wat kan de minister doen om dit proces te versnellen? Kan er dit jaar al een loket komen voor schadeaanvragen of een pilot om ervaringen op te doen? Zijn parallelle processen eventueel mogelijk? Door stijgend mijnwater zijn er inmiddels duizenden woningen met schade, zoals scheuren in muren of verzakte kozijnen.
Voorzitter. De minister van Klimaat en Groene Groei moet een besluit nemen over de juridische status van de organisatie die de schadeclaims gaat afhandelen. Uit de brief blijkt nog steeds niet wanneer in Den Haag de knoop wordt doorgehakt. Dit leidt vervolgens tot vertraging bij het vaststellen van spelregels voor de schaderegeling. Ik zie de parallel met Groningen. Voor de mijnschaderegeling heeft het ministerie voor de periode 2024 tot en met 2026 een bedrag gereserveerd van 19,5 miljoen euro. Daarna wordt het 1 miljoen per jaar. Is dit alleen bedoeld voor de schades? Niemand weet om hoeveel schadegevallen het precies gaat. Ooit is een getal genoemd van 10.000 huizen, maar dat is nooit onderbouwd. Omdat het aantal schadegevallen lastig te berekenen of in te schatten is, is het onzeker of dit budget toereikend zal zijn om aan de verwachtingen te voldoen die richting die regio is verwekt. Wordt de pot aangevuld zolang dat nodig is?
De vorige staatssecretaris schreef in oktober 2023 aan de Tweede Kamer dat het plan was om van het schadekantoor een rijksdienst te maken, zoals ook de provincie en de gemeenten willen, maar dat is helaas bij woorden gebleven. In Groningen is voor de afhandeling van aardbevingsschade een speciale schadeorganisatie opgericht. Dat heet: Instituut Mijnbouwschade Groningen, IMG. Dat is een zogenaamd zelfstandig bestuursorgaan overheid, dat onder de rijksoverheid valt, maar onafhankelijk zijn taken uitvoert.
Het schadeloket dat in Limburg komt heet formeel Instituut Mens, Milieu en Mijnbouw Limburg, I3ML. Patrick van der Broeck, oud-dijkgraaf van het waterschap Limburg en Lilianne Ploumen, oud-minister, zijn inmiddels benoemd tot kwartiermaker om het proces vlot te trekken. Wat kan I3ML leren van IMG?
Ook hier pleit BBB voor meer invloed van de regio. Graag een toezegging van de minister. Net als Groningen een Nij begun verdient is het in Limburg na vijftig jaar hoog tijd voor een gluckauf koempels.
Kern van de nieuwe regeling is dat de bewijslast niet meer bij de huiseigenaren ligt. Zij hoeven niet langer onomstotelijk aan te tonen dat schade het gevolg is van steenkoolwinning destijds of het stijgende mijnwater nu. Het aannemelijk maken van de schadeoorzaak is straks voldoende. Maar ook daarvoor zijn spelregels nodig, want een regeling moet rechtvaardig zijn en behouden in eventuele rechtszaken.
Voorzitter. Ik sluit af met de opmerking dat de Limburgers lang genoeg hebben gewacht. Gezien de hoge urgentie van de afhandeling van de mijnbouwschade in Zuid-Limburg overweeg ik namens de BBB in tweede termijn twee moties in te dienen.
Dank u.
De voorzitter:
Dank u wel, meneer Goossen. Dan is nu het woord aan de heer Petersen namens de VVD-fractie.