Dinsdag 15 april 2025, commissie Digitalisering (DIGI)

Beslispunten

• - 

  Wenst de commissie de brief van 3 maart 2025 (CXLVII, T) van staatssecretaris van BZK, Digitalisering en Koninkrijkrelaties , voor kennisgeving aan te nemen of ziet de commissie aanleiding om (nogmaals) in nader schriftelijk overleg dan wel mondeling overleg te treden? Zo ja, op welke termijn?
• - 

  Hoe wenst de commissie te oordelen over de uitvoeringsstatus van de motie-Veldhoen (GroenLinks-PvdA) c.s. over codering van algoritmen binnen het wetgevingsproces (CXLVII, F)?

Toelichting

Tijdens het plenaire debat over grip op algoritmische besluitvorming dat op 21 maart 2023 in de Kamer is gehouden is de Motie-Veldhoen (GroenLinks-PvdA) c.s. over codering van algoritmen binnen het wetgevingsproces (CXLVII, F) aangenomen.

Bij brief van 4 maart 2024 (CXLVII, P) is de commissie geïnformeerd over de resultaten en vervolgstappen inzake de ontwikkeling van een werkmethode waarbij, wanneer wetgeving door of met behulp van ICT wordt uitgevoerd, de digitale uitvoering onderdeel is van het wetgevingsproces. De commissie heeft n.a.v. de brief van 4 maart 2024 aan de staatssecretaris van BZK enkele vragen gesteld. Het antwoord hierop is op 28 juni 2024 ontvangen en het verslag van dit schriftelijk overleg (CXLVII, R) gaf aanleiding enkele nadere vragen te stellen.

Op 3 maart 2025 heeft de staatssecretaris van BZK schriftelijk gereageerd op de brief van 18 september 2024 met nadere vragen van de fractie van GroenLinks-PvdA (CXLVII, T) en daarbij tevens voorgesteld een technische briefing te organiseren, met als doel om u nader te informeren over meerdere thema’s rondom algoritmen.

Tijdens de commissievergadering van 11 maart jl. besloot de commissie de technische briefing af te wachten, alvorens de brief van de staatssecretaris van 3 maart 2025 (CXLVII, T) en de uitvoeringsstatus van de motie-Veldhoen (GroenLinks-PvdA) opnieuw ter bespreking te agenderen. Tijdens de technische briefing van 25 maart jl. werd onder meer ingegaan op de digitale uitvoering van wetgeving, met specifieke aandacht voor de werkmethode ICT-uitvoeringsgericht werken en de rol van de (mede)wetgever. De commissie kan over de uitvoeringsstatus van de motie-Veldhoen (GroenLinks-PvdA) thans een besluit nemen.

Inventarisatie

Welke accenten wenst de commissie te leggen in de dialoogsessie die door het ministerie van BZK wordt georganiseerd tussen het parlement, de uitvoering, de rechtspraak en het toezicht (CXLVII, K)?

Toelichting

Naar aanleiding van het debat ‘Grip op algoritmische besluitvorming door de overheid’ dat op 21 maart 2023 in de Kamer heeft plaatsgevonden (CXLVII), heeft de ambtsvoorganger van de staatssecretaris van BZK, in reactie op de motie Prins (CXLVII, G, over waarborgen bij geautomatiseerde besluitvorming met een hoge impact op mensenrechten), schriftelijk aangeboden een dialoog te organiseren tussen het parlement, de uitvoering, de rechtspraak en het toezicht om waarborgen bij geautomatiseerde besluitvorming aan de orde te stellen en vanuit de praktijk te zoeken naar manieren om hierop meer grip te krijgen (CXLVII, K). De leden Veldhoen (GroenLinks-PvdA), Van Gasteren (BBB) en Prins (CDA) hebben zich tijdens de commissievergadering van 13 februari 2024 bereid verklaard om namens de commissie aan de dialoog deel te nemen.

In de aanloop naar de dialoog hebben de ambtenaren van BZK op 25 maart jl. een technische briefing verzorgd over verschillende initiatieven binnen BZK die raken aan het thema geautomatiseerde besluitvorming. Vandaag bent u tevens geïnformeerd over initiatieven binnen de Belastingdienst op het gebied van de digitale uitvoering van wetgeving.

De dialoog met de Tweede Kamer, de uitvoering, de rechtspraak en het toezicht biedt een mogelijkheid om aan de orde te stellen of de waarborgen die nu getroffen worden, afdoende zijn, of waar verbeteringen mogelijk zijn. Daarbij kan worden bezien hoe de betrokkenheid van de beide Kamers eventueel versterkt kan worden. U kunt aangeven welke accenten u zou willen leggen en welke thema’s u graag besproken ziet tijdens de dialoogsessie.

Beslispunt

Wenst de commissie de reactie van de staatssecretaris van 19 maart 2025 (26.643/36.382, I) voor kennisgeving aan te nemen of ziet de commissie aanleiding om in nader schriftelijk overleg te treden? Zo ja, op welke termijn?

Toelichting

Op 28 november 2024 heeft de staatssecretaris Digitalisering en Koninkrijkrelaties – zoals beloofd tijdens het informele kennismakingsgesprek - de Startbrief Digitalisering aangeboden. Bij deze brief waren het onderzoeksrapport ‘Evaluatie CIO-stelsel Rijksdienst 2024’ en een advies over de versterking van het CIO-stelsel als bijlagen toegevoegd. Tijdens de commissievergadering van 17 december 2024 besloot de commissie toezegging T03925 hiermee als voldaan te beschouwen. De bij de Startbrief Digitalisering aangeboden informatie gaf echter aanleiding om met de staatssecretaris in schriftelijk overleg te treden.

De commissie heeft op 5 februari 2025 een brief gestuurd aan de staatssecretaris van Digitalisering en Koninkrijkrelaties met vragen van de fracties van de BBB en GroenLinks-PvdA n.a.v. het onderzoeksrapport ‘Evaluatie CIO-stelsel Rijksdienst 2024’ en het advies van het Adviescollege ICT-toetsing. De staatssecretaris heeft op 19 maart 2025 gereageerd. De beantwoording (verslag schriftelijk overleg: 26.643/36.382, I) ligt vandaag ter bespreking voor.

Inventarisatie

Welke fracties wensen heden aanvullingen of opmerkingen aan te dragen op de Conceptlijst met vragen en aandachtspunten bij de beoordeling van wetgeving met een digitaliseringscomponent ?

Toelichting

In de instellingsbrief van de commissie Digitalisering is als focusgebied genoemd het ontwikkelen van toetsingscriteria (CXLVII, N). Conform het voorstel van de werkgroep start Digitalisering heeft de staf in de afgelopen periode een inventarisatie gemaakt van toetsingscriteria uit relevante rapporten, waaronder ‘Grip op algoritmische besluitvorming bij de overheid. Rol van de Eerste Kamer’ van het Rathenau Instituut (CXLVII, A) en ‘Digitalisering. Wetgeving en bestuursrechtspraak' van de Afdeling Advisering van de Raad van State. Onlangs is de ‘Factsheet digitale uitvoering van wetgeving’ aangeboden aan de Tweede Kamer. Deze rapporten en de factsheet hebben mede als basis gediend voor een ambtelijk werkdocument.

Tijdens de commissievergadering van 11 maart jl. is het werkdocument ter bespreking geagendeerd. De commissie besloot tijdens de eerstvolgende commissievergadering gelegenheid te bieden voor het leveren van aanvullingen of aandachtspunten. Heden kunnen deze aan de staf worden gemaild.

Vervolgstappen

Nadat de staf de input heeft verwerkt zal het werkdocument opnieuw worden geagendeerd ter bepaling van vervolgstappen.

Beslispunt:

- Wenst uw commissie (clusters van) voorstellen als prioritair voor te dragen voor 2025?

Aanleiding

Op 12 februari 2025 is het nieuwe Werkprogramma (WP2025) van de Europese Commissie gepubliceerd. Hierin staan de plannen voor nieuwe wetgevings- en beleidsinitiatieven van de Europese Commissie voor 2025. Hierna is de Eerste Kamer het selectieproces gestart om haar jaarlijkse Europees werkprogramma vast te stellen.

Dit EK-werkprogramma bevat de selectie van prioritaire Europese voorstellen. Wanneer de Europese Commissie die geselecteerde voorstellen publiceert worden deze automatisch geagendeerd in de relevante vakcommissie. De prioriteiten van de Eerste Kamer worden ook gedeeld met de regering, de Europese Commissie, de Tweede Kamer en andere nationale parlementen.

NB: bij de wekelijkse overzichten van gepubliceerde Europese voorstellen hebben leden ook de mogelijkheid kenbaar te maken dat zij een bepaald 'niet-prioritair' voorstel toch ook in behandeling willen nemen.

Zie voor meer achtergrond en werkprogramma's van voorgaande jaren: Europese werkwijze van de Eerste Kamer der Staten-Generaal

Meerderheidsbesluitvorming in Kamercommissies

Fracties hadden tot woensdag 2 april 2025 de gelegenheid om (clusters van) voorstellen uit het WP2025 voor te dragen voor selectie door de Kamercommissies. De door de fracties aangeleverde prioritaire dossiers, voorzien van motivering, zijn opgenomen in 2 annexen met de voor 2025 te verwachten Europese voorstellen op het terrein van uw commissie.

Annex I bevat die voorstellen uit het WP2025 die nieuw zijn. Annex II bevat evaluaties en geschiktheidscontroles die de continuïteit van de inspanningen voor vereenvoudiging en lastenverlichting moeten waarborgen.

Het is aan de commissie om ter vergadering bij meerderheidsbesluitvorming te besluiten of, en zo ja welke voorstellen, zij uit Annex I en II als prioritair wenst voor te dragen.

De prioriteiten van alle Kamercommissies samen worden via de vaste commissie voor Europese Zaken doorgeleid naar de plenaire vergadering, waar het als Europees werkprogramma van de Eerste Kamer wordt vastgesteld.

De Kabinetsappreciatie van het WP2025 is aan dit agendapunt toegevoegd. Op basis daarvan krijgt u inzicht in het gewicht dat de regering toekent aan de verschillende voorstellen. De conceptprioriteitenlijst van de Tweede Kamer treft u ter informatie hierbij.

NB:

• - 

  Het Actieplan voor het AI-continent initiatief (annex I) is op 9 april jl. gepubliceerd en treft u in de bijlagen bij dit agendapunt. Desgewenst kan dit voorstel in behandeling worden genomen.

Ter informatie:

Tweede Kamerdebat Migraties van overheids-ICT naar het buitenland

Hieronder is een overzicht van de openstaande correspondentie weergegeven.