Ongeveer dertig parlementsleden uit de Beneluxlanden namen deel aan de eerste plenaire zitting in 2025 van het Beneluxparlement, in het gebouw van het Parlement van Luxemburg op 21 en 22 maart. Ook een delegatie van de Baltische Assemblee was aanwezig. Het themadebat op vrijdag ging over kunstmatige intelligentie met bijdragen van bewindspersonen en experts uit Nederland, België en Luxemburg.
Op zaterdagochtend zijn de aanbevelingen 'Grensoverschrijdend telewerk in de Benelux-landen' en 'Automatische wederzijdse erkenning van diploma's en beroepskwalificaties' aangenomen. Tussentijds werd verslag gedaan uit de verschillende commissies. Uit Nederland namen negen Kamerleden deel: Tweede Kamerlid Thom van Campen (VVD) en de Eerste Kamerleden Artie Ramsodit (GroenLinks-PvdA), Pim van Ballekom (VVD), Theo Bovens (CDA), Fatimazhra Belhirch (D66), Alexander van Hattem (PVV), Rik Janssen (SP), Hendrik-Jan Talsma (delegatieleider, ChristenUnie) en Auke van der Goot (OPNL).
In zijn welkomstwoord sprak Xavier Bettel, minister van Buitenlandse Zaken en van Buitenlandse Handel over het belang van de samenwerking tussen de Beneluxlanden. Over kunstmatige intelligentie zei hij dat mensen er soms bang voor zijn en twijfelen of het goed of slecht is. 'Hoewel er banen verloren kunnen gaan door kunstmatige intelligentie, worden er ook nieuwe banen gecreëerd, en daar moeten we ons gezamenlijk op voorbereiden. Dit vereist een sterke governance ,' aldus Bettel.
Naast bijdragen van Vanessa Matz, de Belgische minister van Modernisering van de Overheid en de Luxemburgse minister Elisabeth Margue, sprak staatssecretaris Zsolt Szabó over de ontwikkelingen in Nederland. 'Een goede balans tussen regelgeving en innovatie is cruciaal," zei hij. Technologie moet dienstbaar zijn voor de samenleving en in de toekomst kan technologie een grote rol spelen bij het oplossen van maatschappelijke opgave,' aldus Szabó.
Digitaliseringsagenda
De staatssecretaris verwees naar een nieuwe strategie voor kunstmatige intelligentie die binnenkort zal verschijnen. 'Er zijn duidelijke normen en kaders nodig, zoals in Nederland het Algoritmeregister en het Mensenrechtenkader AI,' sprak hij. Ook samenwerking binnen de Benelux is belangrijk zodat we samen de controle houden over onze toepassingen voegde hij daaraan toe. 'Dat AI onze samenlevingen gaat veranderen is zeker, de vraag is: wachten we af of pakken we de regie,' sloot hij af.
Alexander van Hattem wilde weten of de staatssecretaris mogelijkheden ziet om bij diens ambitie uit de digitaliseringsagenda voor het digitale Huis van Thorbecke ook koppelingen te leggen met internationale regelingen en of toepassing van AI daarbij kan ondersteunen. Van Campen weest op de voordelen van AI maar uitte ook zijn zorgen over buitenlandse inmenging, zoals Russische invloed via digitale kanalen en wilde weten hoe we hier grip op kunnen houden en verdere inmenging kunnen voorkomen.
Zwakste schakels
Szabó gaf aan dat overheidsorganisaties worden samengebracht binnen het digitale Huis van Thorbecke waar hij jaarlijks vijf tot zes onderwerpen op hoog niveau wil bespreken om gezamenlijke besluiten te nemen en de weerbaarheid te waarborgen. Hij constateerde dat veel AI-initiatieven in Nederland niet gestructureerd en gecoördineerd zijn. Externe actoren zoeken nu de zwakste schakels, en dat probleem moet worden opgelost. Nederland kijkt naar internationale toepassingen en monitort buitenlandse inmenging. Hoewel er nog geen directe verkiezingsdreigingen zijn, wordt er geleerd van andere landen, zoals Roemenië, en wordt er samengewerkt met andere overheden om internationale kennis te benutten.
Ethiek
Hierna spraken de verschillende experts over de ethische kant van het gebruik van AI. Zowel hoogleraar Ethiek en Technologie Jeroen van den Hoven uit Nederland als dr. Elif Bebir uit België en dr. Hadrien Macq uit Luxemburg benadrukten dat AI sociale technische systemen zijn die een sleutelrol spelen in sociale innovatie maar tegelijkertijd soevereiniteit en autonomie onder druk zetten. De natiestaten zullen de regels moeten vaststellen want de manier waarop we met AI omgaan, bepaalt in wat voor soort maatschappij we wonen volgens de sprekers.
Tot slot waren er bijdragen over AI en het gevaar voor het democratie door hoogleraar Georg Mein uit Luxemburg en Rudy van Belkom uit Nederland. Mein waarschuwde voor het gebruik van taal door machines en in de invloed van social bots op democratische samenlevingen: 'Algoritmes beheersen de menselijke taal perfect. AI heeft geen eigen geloof, moraal en waarden. AI is machtiger dan welke demagoog dan ook en machines hebben de macht om de publieke opinie te vormen.'
Ook Van Belkom sprak waarschuwende woorden. 'Er zijn dreigingen, het verschil tussen wat echt is en wat niet vervaagd. Als we wachten tot de technologie er is, is het te laat,' zei hij en gaf de leden mee dat juist anticiperen op technologie van belang is, de principes zijn immers niet veranderd, en dat daar veel kansen verscholen liggen voor de Benelux als proeftuin.
De tweede dag stond in het teken van de werkzaamheden van het Beneluxparlement. Twee aanbevelingen werden besproken en unaniem aanvaard. De eerste betrof een aanbeveling over 'Grensoverschrijdend telewerk in de Benelux-landen'. Rapporteur Auke van der Goot lichtte de totstandkoming van de aanbeveling toe en merkte op dat werknemers en bedrijven in de grensregio op dit moment te maken hebben met een mijnenveld vol technische details van fiscaliteit en sociale zekerheid.
De aanbeveling vraagt de drie regeringen om ervoor te zorgen dat in de bilaterale belastingverdragen met onze buurlanden regelingen voor thuiswerken in overeenstemming worden gebracht met de regelingen zoals die nu al sinds 1 juli 2023 gelden voor de sociale zekerheid. Dat betekent onder meer: verhoging van het aantal dagen of percentage uren om thuis te mogen werken, vermindering van de administratieve lastendruk voor thuiswerken, en het zoveel mogelijk gelijktrekken van definities tussen sociale zekerheid en belastingen wat wel en niet wordt verstaan onder deels thuiswerken van grenswerkers. De aanbeveling gaat vergezeld van een verklarend rapport, met daarin een toelichting op de verschillende elementen uit de aanbeveling. Het rapport maakt integraal onderdeel uit van de aanbeveling.
De aanbeveling over 'Automatische wederzijdse erkenning van diploma's en beroepskwalificaties' vraagt de Beneluxregeringen om aan de slag te gaan met de aanbevelingen van het speciaal verslag van de Europese Rekenkamer, op het punt van uniforme toepassing van beroepskwalificaties en een betere toepassing van het waarschuwingsmechanisme in de erkenningsprocedure. Ook vraagt de aanbeveling om op korte termijn verdere stappen te ondernemen om bureaucratie te verminderen, kosten te verlagen, de snelheid van afhandeling van aanvragen te verhogen en andere obstakels uit de weg te ruimen om het internationaal verdrag van september 2021 betreffende automatische erkenning van diploma's in het hoger onderwijs uit te breiden naar andere diploma's en beroepskwalificaties.
Verder is gesproken over de rekeningen van het dienstjaar 2024 van het Beneluxparlement, de begroting voor 2025 en keken de rapporteurs Talsma en Belhirch vooruit naar de plenaire zitting in juni waar het verdrag van Schengen op de agenda zal staan. Janssen blikte terug op het bezoek van de contactgroep Noord-Rijnland-Westfalen aan Düsseldorf in februari 2025. Tot slot ontving het Beneluxparlement de antwoorden van het comité van ministers op de vragen van Van Hattem over grensoverschrijdend waterbeheer tussen Nederland en Vlaanderen en op de aanbeveling met betrekking tot de verbetering van de situatie van grenswerknemers op het vlak van mobiliteit, fiscaliteit en sociale zekerheid, in het bijzonder door de toekenning van een specifiek statuut aan de afstandskantoren.
Beide dagen zijn terug te kijken via de website van het Luxemburgs Parlement:
Deel dit item: