Verslag van de plenaire vergadering van dinsdag 15 april 2025

Voorzitter: Bruijn

Tegenwoordig zijn 71 leden, te weten:

Van Aelst-den Uijl, Aerdts, Van Apeldoorn, Bakker-Klein, Van Ballekom, Baumgarten, Belhirch, Van Bijsterveld, Bovens, Bruijn, Croll, Crone, Dessing, Dittrich, Doornhof, Fiers, Van Gasteren, Geerdink, Goossen, Van der Goot, Griffioen, Van Gurp, Hartog, Van Hattem, Heijnen, Holterhues, Huizinga-Heringa, Janssen, Janssen-van Helvoort, Jaspers, Kaljouw, Karimi, Kemperman, Van Kesteren, Klip-Martin, Kluit, Van Knapen, Koffeman, Kroon, Lagas, Van Langen-Visbeek, Lievense, Van der Linden, Martens, Van Meenen, Meijer, Moonen, Nanninga, Nicolaï, Van den Oetelaar, Oplaat, Panman, Perin-Gopie, Petersen, Prins, Ramsodit, Recourt, Rietkerk, Van Rooijen, Roovers, Van de Sanden, Schalk, Van Strien, Talsma, Thijssen, Van Toorenburg, Veldhoen, Visseren-Hamakers, Vogels, Vos en Van Wijk,

en de heer Van Oostenbruggen, staatssecretaris Fiscaliteit en Belastingdienst.

De voorzitter:

Ik open de vergadering van de Eerste Kamer der Staten-Generaal van dinsdag 15 april 2025. Ik heet de leden, de medewerkers, de aanwezigen op de publieke tribune en iedereen die deze vergadering via de livestream volgt van harte welkom.

De voorzitter:

Ingekomen zijn berichten van verhindering van de leden:

De Vries, wegens verblijf buitenslands;

Marquart Scholtz, wegens persoonlijke omstandigheden;

Bezaan, wegens ziekte;

Rosenmöller, voor vandaag.

Deze berichten worden voor kennisgeving aangenomen.

De voorzitter:

De ingekomen stukken staan op een lijst die in de zaal ter inzage ligt. Op die lijst heb ik voorstellen gedaan over de wijze van behandeling. Als aan het einde van de vergadering daartegen geen bezwaren zijn ingekomen, neem ik aan dat de Kamer zich met de voorstellen heeft verenigd.

Thans zijn aan de orde de stemmingen. Ik heb begrepen dat mevrouw Van Toorenburg het woord wenst namens de CDA-fractie.

Mevrouw Van Toorenburg i (CDA):

Dank u wel, voorzitter. Wij willen graag uitstel van de stemmingen over de begroting van het Gemeentefonds. We zouden wel graag willen stemmen over de moties dienaangaande.

De voorzitter:

Dank u wel, mevrouw Van Toorenburg. Wenst een van de andere leden het woord over dit ordevoorstel? De heer Van Rooijen namens 50PLUS.

De heer Van Rooijen i (50PLUS):

Voorzitter. Mijn fractie sluit zich aan bij de meerderheid — die is er blijkbaar — om de stemming met uiterlijk één week uit te stellen. Bij deze steun gaat mijn fractie er wel van uit dat er geen derde termijn wordt gevraagd vanwege de uitkomst van het overleg morgen van het kabinet met de VNG over of er wel of niet een akkoord komt. De Eerste Kamer moet zich niet bezighouden met onderhandelingen van het kabinet met belangengroepen bij begrotingswetten. Het politieke primaat ligt bij de Tweede Kamer.

De voorzitter:

Dank u wel, meneer Van Rooijen. Wenst een van de andere leden het woord over dit ordevoorstel? Als dat niet het geval is, stel ik voor te stemmen over het voorstel van mevrouw Van Toorenburg om de stemming over het wetsvoorstel Begrotingsstaat gemeentefonds 2025 tot volgende week uit te stellen. Dat gaat dus nog niet over de stemmingen over de moties. Het gaat alleen over uitstel van de stemming over de begrotingsstaat, zoals mevrouw Van Toorenburg heeft voorgesteld. Wenst een van de leden een stemverklaring over het ordevoorstel af te leggen? Dat is niet het geval.

Dan stemmen we bij zitten en opstaan over het ordevoorstel.

De fracties van OPNL, GroenLinks-PvdA, D66, Volt, het CDA, de SP, de PvdD, de VVD, de ChristenUnie, 50PLUS en BBB hebben voor het ordevoorstel gestemd en de fracties van de PVV, FVD, de SGP en JA21 ertegen, zodat het ordevoorstel is aanvaard.

Dit betekent dat er volgende week gestemd wordt over het wetsvoorstel Begrotingsstaat gemeentefonds 2025 en dat het geen onderdeel meer uitmaakt van de stemmingslijst.

Ik stel de Kamer voor om volgende week ook over de ingediende moties bij dit wetsvoorstel te stemmen, zoals ik dat gebruikelijkerwijs doe. Ik kijk even rond om te zien of de Kamer zich daarin kan vinden. Zoals gebruikelijk kan dat ordevoorstel natuurlijk ook worden verworpen.

(Hilariteit)

De voorzitter:

Mevrouw Van Toorenburg.

Mevrouw Van Toorenburg i (CDA):

Voorzitter, het spijt me dat ik richting u dan niet helemaal duidelijk was: wij willen wel graag stemmen over de moties die over het Gemeentefonds gaan.

De voorzitter:

Dat is dan een ordevoorstel. Kan de Kamer zich in het voorstel vinden om vandaag over de moties te stemmen? Dat is het geval. Dan gaan we vandaag stemmen over die moties.

Stemming Begroting Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 2025

Aan de orde is de stemming in verband met het wetsvoorstel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (VII) voor het jaar 2025 (36600-VII).

(Zie vergadering van 8 april 2025.)

De voorzitter:

Dan gaan wij nu verder met de stemmingen. Ik heet de staatssecretaris Fiscaliteit, Belastingdienst en Douane van harte welkom in de Eerste Kamer.

Hebben voldoende leden de presentielijst getekend? Dat is het geval.

Dan stemmen wij allereerst over het wetsvoorstel 36600-VII, Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties voor het jaar 2025. Wenst een van de leden een stemverklaring over het wetsvoorstel af te leggen? Dat is niet het geval.

We stemmen bij zitten en opstaan.

In stemming komt het wetsvoorstel.

De voorzitter:

Ik constateer dat de leden van de fracties van OPNL, GroenLinks-PvdA, de SGP, D66, het CDA, Volt, de PVV, de PvdD, de VVD, JA21, de ChristenUnie, BBB en 50PLUS voor dit wetsvoorstel hebben gestemd en de leden van de fracties van FVD en de SP ertegen, zodat het is aanvaard.

Stemming motie Begroting Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 2025

Aan de orde is de stemming over een motie, ingediend bij het debat over Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (VII) voor het jaar 2025,

te weten:

• - 

  de motie-Perin-Gopie c.s. over onderzoek naar de maatschappelijk kosten van discriminatie en racisme in Nederland (36600-VII, letter I).

(Zie vergadering van 8 april 2025.)

De voorzitter:

Dan stemmen wij over de motie 36600-VII, letter I, de motie van het lid Perin-Gopie c.s. over onderzoek naar de maatschappelijke kosten van discriminatie en racisme in Nederland. Wenst een van de leden een stemverklaring over de motie af te leggen? De heer Van den Oetelaar van de fractie van Forum voor Democratie.

De heer Van den Oetelaar i (FVD):

Dank u, voorzitter. Tijdens de voorbereiding op het beleidsdebat over de staat van de rechtsstaat werd er een karikatuur gemaakt van de problematiek van discriminatie en racisme in Nederland, alsof iedere gemeenschap met minderheden dit per definitie zou hebben. Dit is absurd en we gaan niet mee in dit hele narratief. Onze fractie zal tegen deze motie stemmen.

De voorzitter:

Dank u wel, meneer Van den Oetelaar. Wenst een van de andere leden een stemverklaring af te leggen? De fractie van het CDA.

De heer Doornhof i (CDA):

Voorzitter, dank u wel. Mijn fractie vindt de gekozen insteek van de motie, namelijk kijken naar de maatschappelijke kosten van racisme, sympatiek. We vragen ons wel een beetje af of het helemaal hoort bij onze rol als Eerste Kamer. Inhoudelijk hebben we ook wel wat kanttekeningen. We zagen dat godsdienst gekoppeld wordt aan antisemitisme, terwijl ook heel veel niet-religieuze Joden daar enorm onder lijden. We missen ook een beetje de rol van de Nationaal Coördinator Antisemitismebestrijding. Ten slotte heeft de minister zelf gezegd: houd de motie even aan omdat ik bezig ben met besluitvorming over een werkprogramma. Nu deze motie toch ter stemming voorligt, stemt de CDA-fractie tegen.

De voorzitter:

Dank u wel, meneer Doornhof. Dan de fractie van de BBB.

De heer Lievense i (BBB):

Voorzitter, dank u wel. Natuurlijk is de fractie van BBB tegen racisme, maar deze motie vinden wij als fractie echt Tweede Kamerwerk. Er mist ook een financiële onderbouwing. Om die reden — ik hoorde het CDA het net ook al zeggen — zullen wij tegen deze motie stemmen.

De voorzitter:

Dank u wel, meneer Lievense. Wenst een van de andere leden een stemverklaring over de motie af te leggen? Dat is niet het geval.

Wij stemmen bij zitten en opstaan.

In stemming komt de motie-Perin-Gopie c.s. (36600-VII, letter I).

De voorzitter:

Ik constateer dat de leden van de fracties van OPNL, GroenLinks-PvdA, D66, Volt, de SP en de PvdD voor deze motie hebben gestemd en de leden van de fracties van de SGP, het CDA, de PVV, FVD, de VVD, JA21, de ChristenUnie, BBB en 50PLUS ertegen, zodat zij is verworpen.

Stemmingen moties Begroting gemeentefonds 2025

Aan de orde zijn de stemmingen over moties, ingediend bij het debat over Vaststelling van de begrotingsstaat van het gemeentefonds voor het jaar 2025,

te weten:

• - 

  de motie-Fiers c.s. over borgen autonome taak van gemeenten (36600-B, letter E);
• - 

  de motie-Fiers c.s. over het overnemen van het financiële advies van de commissie-Van Ark (36600-B, letter F);
• - 

  de motie-Van der Goot c.s. over het corrigeren van te lage inflatieramingen binnen het Gemeentefonds (36600-B, letter G);
• - 

  de motie-Moonen c.s. over het vergoeden van kosten die zijn verbonden aan medebewindstaken (36600-B, letter H);
• - 

  de motie-Dessing over de taakstelling van het rijk omtrent verduurzaming en de energietransitie (36600-B, letter I).

(Zie vergadering van 8 april 2025.)

De voorzitter:

Voor de goede orde meld ik u conform artikel 66, zevende lid, van het Reglement van Orde dat er dadelijk wordt gestemd over een gewijzigde motie die u bij de agenda heeft aangetroffen. Dit betreft de gewijzigde motie van het lid Van der Goot over het corrigeren van te lage inflatieramingen binnen het Gemeentefonds (36600-B, letter J).

De motie-Van der Goot c.s. (36600-B, letter G) is in die zin gewijzigd dat zij thans is ondertekend door de leden Van der Goot, Moonen, Fiers, Hartog, Holterhues, Van Toorenburg en Janssen.

Zij krijgt letter J, was letter G (36600-B).

Dan stemmen wij over de motie 36600 B, letter E, de motie van het lid Fiers c.s. over borgen autonome taak van gemeenten. Wenst een van de leden een stemverklaring over de motie af te leggen? De heer Lievense namens de BBB-fractie.

De heer Lievense i (BBB):

Voorzitter, staat u mij toe om gelijk een stemverklaring over het geheel af te leggen. Zoals ik vorige week hier plenair al aangaf heb ik wat moeite met de stroom aan moties en de druk die nu vanuit partijen wordt uitgeoefend. Dat zijn partijen waar ik — dat geldt overigens voor velen van ons, hoor — in mijn functie als gemeenteraadslid en VNG-bestuurder op deuren heb staan bonzen over dit onderwerp in de jaren dat die partijen onderdeel waren van de regering. Er werd niet opengedaan. De minister gaf het ook aan: we moeten echter niet achteruit maar vooruit kijken om te komen tot de financiële oplossingen die nodig zijn voor de frontlinie van onze democratie, de gemeenten.

Om die reden zal de BBB-fractie een tweetal moties steunen. Dat is als eerste de motie-Fiers c.s. over het borgen van autonome taken van gemeenten. Die ligt in het verlengde van de door de minister toegezegde uitwerking van de commissiebrief, waar we ook later nog met elkaar over spreken. Op die wijze verzamelen we concrete informatie richting de begrotingsstaat Gemeentefonds 2026 en verder.

Ook zullen we de motie-Van der Goot c.s. over het corrigeren van te lage inflatieramingen steunen. Dit doen we om de reden dat de minister wordt gevraagd om onderzoek op dit punt, waar de BBB zowel in de Tweede Kamer als in deze Kamer om heeft gevraagd. Er moet gewoonweg duidelijkheid over komen. We hadden liever gezien dat het woord "mogelijk" was toegevoegd, omdat op dit moment gewoonweg niet geheel duidelijk is of het zo is en waar het nu exact zit. Dat zal uiteindelijk toch uit het onderzoek moeten blijken. Om die reden steunen wij die motie.

De overige moties zullen wij niet steunen.

De voorzitter:

Dank u wel, meneer Lievense.

De heer Dessing namens Forum voor Democratie.

De heer Dessing i (FVD):

Voorzitter, dank u wel. Ik heb een stemverklaring over meteen alle moties, inclusief de motie van mijzelf. Afgezien van die motie … Ja, ik ga er toch iets over zeggen. Wij zullen tegen de moties met de letters E, F, H en J stemmen, omdat de dekking van die moties ontbreekt. Onze insteek na het debat is dat we juist moeten kijken naar minder taken en niet naar meer geld. Dat is de onderbouwing van de tegenstem bij die vier moties.

Over onze eigen motie het volgende. In de provincie Noord-Holland is gisteren het Berenschotrapport gepresenteerd over onder andere …

De voorzitter:

Nee, nee, nee. U kunt niet over uw eigen motie een stemverklaring afleggen, meneer Dessing.

De heer Dessing (FVD):

Dat kan niet?

De voorzitter:

Nee, dat kan niet. Dan gaat de microfoon uit. Het spijt me.

De heer Dessing (FVD):

Dan gaat het niet door.

De voorzitter:

De heer Van Hattem namens de PVV.

De heer Van Hattem i (PVV):

Dank, voorzitter. Onze fractie zal tegen alle moties stemmen die vooruitlopen op de Voorjaarsnota.

Dan een tweetal specifieke moties, allereerst de motie met letter E van mevrouw Fiers van GroenLinks-PvdA. We hebben in het debat ook een discussie gehad over de uitvoerbaarheid van die motie. Er wordt gesteld dat er voldoende budget moet zijn voor de autonome taak van gemeenten. De autonome taak van gemeenten is niet in "voldoende budget" te vervatten. Dat valt gewoon binnen de huishouding van gemeentes, dus dat is niet als zodanig vast te stellen. Deze motie is wat ons betreft onuitvoerbaar. We zullen er dus tegen stemmen.

Dan de motie met letter I van de heer Dessing van FVD. Inhoudelijk heeft deze motie zeker onze sympathie. Maar laten we even kijken naar de wijze waarop de motie geformuleerd is: "De taakstelling van het Rijk binnen het autonome budget van gemeenten laten vallen." Dan is er geen sprake meer van autonoom budget, maar van medebewind. In die zin is ook deze motie onuitvoerbaar en we zullen deze dan ook niet steunen.

De voorzitter:

Dank u wel, meneer Van Hattem. Wenst een van de andere leden een stemverklaring af te leggen op dit moment? De heer Van Rooijen namens 50PLUS.

De heer Van Rooijen i (50PLUS):

Voorzitter. Mijn fractie zal stemmen voor de motie-Van der Goot. Wij zullen tegen de overige vier begrotingsmoties stemmen, met name omdat die gaan over de volgende begroting. Dat is zelfs niet zozeer een zaak van de Voorjaarsnota. Die gaat er namelijk eigenlijk ook niet over; hoewel, soms gaat die er nu helaas wel over. Maar we zullen afwachten waar het kabinet mee komt bij de Miljoenennota, in het najaar. We zullen dus tegen de twee moties-Fiers stemmen en ook tegen de motie-Moonen, die eigenlijk ook over het volgende jaar gaat.

De voorzitter:

Dank u wel, meneer Van Rooijen. Wenst een van de andere leden nog een stemverklaring af te leggen op dit moment? Dat is niet het geval.

We stemmen bij zitten en opstaan, om te beginnen over motie 36600-B, letter E, de motie van het lid Fiers c.s. over borgen autonome taak van gemeenten.

In stemming komt de motie-Fiers c.s. (36600-B, letter E).

De voorzitter:

Ik constateer dat de leden van de fracties van OPNL, GroenLinks-PvdA, de SGP, D66, het CDA, Volt, de SP, de PvdD, JA21, de ChristenUnie en BBB voor deze motie hebben gestemd en de leden van de fracties van de PVV, FVD, de VVD en 50PLUS ertegen, zodat zij is aanvaard.

Dan stemmen we over motie 36600-B, letter F, de motie van het lid Fiers c.s. over het overnemen van het financiële advies van de commissie-Van Ark. Wenst een van de leden een stemverklaring over de motie af te leggen? De heer Schalk namens de SGP.

De heer Schalk i (SGP):

Dank u, voorzitter. Ten aanzien van de motie-Fiers over het overnemen van het financiële advies van de commissie-Van Ark het volgende. Tijdens het debat heeft de minister aangegeven dat een op de zeven kinderen in de hulpverlening zit. Een op de zeven. De commissie-Van Ark legt in het rapport onder de sprekende naam Groeipijn de vinger bij de zere plek, namelijk bij het feit dat 70% van deze kinderen te maken heeft met gezinsproblematiek, met complexe scheidingen of vechtscheidingen. 70% van die kinderen. Met name die problematiek in gezinnen moet worden aangepakt volgens de commissie-Van Ark. Dat signaal mogen we niet negeren. Daarom steunt de SGP deze motie.

De voorzitter:

Dank u wel, meneer Schalk. Wenst een van de andere leden een stemverklaring af te leggen? Dat is niet het geval.

Dan stemmen we bij zitten en opstaan.

In stemming komt de motie-Fiers c.s. (36600-B, letter F).

De voorzitter:

Ik constateer dat de leden van de fracties van OPNL, GroenLinks-PvdA, de SGP, D66, het CDA, Volt, de SP, de PvdD, JA21 en de ChristenUnie voor deze motie hebben gestemd en de leden van de fracties van de PVV, FVD, de VVD, BBB en 50PLUS ertegen, zodat zij is aanvaard.

Dan stemmen we over de motie 36600-B, letter H, de motie van het lid Moonen c.s. over het vergoeden van kosten die zijn verbonden aan medebewindstaken. Wenst een van de leden een stemverklaring over deze motie af te leggen? Dat is het geval. De fractie van de ChristenUnie.

De heer Holterhues i (ChristenUnie):

Dank u, voorzitter. Mijn fractie gaat ervan uit dat de regering zich houdt aan de wet en dat we geen motie nodig hebben om de regering daaraan te houden. Wij vinden de motie dus overbodig en zullen tegen de motie stemmen.

De voorzitter:

Dank u wel, meneer Holterhues. Wenst een van de andere leden nog een stemverklaring af te leggen? Dat is niet het geval.

We stemmen bij zitten en opstaan.

In stemming komt de motie-Moonen c.s. (36600-B, letter H).

De voorzitter:

Ik constateer dat de leden van de fracties van OPNL, GroenLinks-PvdA, D66, het CDA, Volt, de SP en de PvdD voor deze motie hebben gestemd en de leden van de fracties van de SGP, de PVV, FVD, de VVD, JA21, de ChristenUnie, BBB en 50PLUS ertegen, zodat zij is verworpen.

Dan stemmen we over de motie 36600-B, letter I, de motie van het lid Dessing over de taakstelling van het Rijk omtrent verduurzaming en de energietransitie. Wenst een van de leden een stemverklaring over de motie af te leggen? Dat is niet het geval.

We stemmen bij zitten en opstaan.

In stemming komt de motie-Dessing (36600-B, letter I).

De voorzitter:

Ik constateer dat de leden van de fractie van FVD voor deze motie hebben gestemd en de leden van de fracties van OPNL, GroenLinks-PvdA, de SGP, D66, het CDA, Volt, de PVV, de SP, de PvdD, de VVD, JA21, de ChristenUnie, BBB en 50PLUS ertegen, zodat zij is verworpen.

Dan stemmen wij ten slotte over de motie 36600-B, letter J, de gewijzigde motie van het lid Van der Goot c.s. over het corrigeren van te lage inflatieramingen binnen het Gemeentefonds. Wenst een van de leden een stemverklaring over deze motie af te leggen? Dat is niet het geval.

We stemmen bij zitten en opstaan.

In stemming komt de gewijzigde motie-Van der Goot c.s. (36600-B, letter J, was letter G).

De voorzitter:

Ik constateer dat de leden van de fracties van OPNL, GroenLinks-PvdA, de SGP, D66, het CDA, Volt, de SP, de PvdD, de ChristenUnie, BBB en 50PLUS voor deze gewijzigde motie hebben gestemd en de leden van de fracties van de PVV, FVD, de VVD en JA21 ertegen, zodat zij is aanvaard.

Hiermee zijn we aan het einde gekomen van de stemmingen en tevens aan het einde van deze vergadering. Ik dank alle leden, de staatssecretaris, de medewerkers die deze vergadering mogelijk hebben gemaakt en de aanwezigen op de publieke tribune voor hun komst naar de Kamer. Ik sluit de vergadering.

Sluiting 13.51 uur.