Verslag van de vergadering van 1 juli 2025 (2024/2025 nr. 36)
Status: ongecorrigeerd
Aanvang: 12.12 uur
Een verslag met de status "ongecorrigeerd" is niet voor citaten en er kan geen recht aan ontleend worden.
De heer Dessing i (FVD):
Voorzitter, dank u wel. Dank ook aan de minister en de staatssecretaris voor hun aanwezigheid. Voor ons ligt de Voorjaarsnota. Hier in de Eerste Kamer is voornamelijk van belang dat die een tussentijdse update geeft van de rijksbegroting voor het lopende jaar en dat de financiële situatie van de overheid wordt geschetst. Daarom beginnen wij graag met een herhaling van de constatering van de minister van Financiën in de inleiding van zijn eerste termijn in de Tweede Kamer. Ik citeer: "We moeten wensen inpassen en rekeningen betalen. Tegelijkertijd verslechtert de veiligheid in rap tempo en staat de welvaart echt onder druk." Einde citaat. Ik zie hem bevestigend knikken. Onze kernvraag aan de minister is vandaag of wij ons hiermee in een tijdelijk lastig vaarwater bevinden of dat deze bevindingen meer structureel van aard zijn. Hier in de Eerste Kamer is tenslotte doelmatigheid de basis waarop wij dit stuk dienen te accorderen. En het is altijd goed om eerst vast te stellen of de algehele financiële koers wel houdbaar is.
Vandaar allereerst onze oprechte intentie om dit van de minister zelf te horen. Hij verdedigt immers op dit moment niet meer alleen een oorjaarsnota van een gevallen coalitie, die hem als klassiek econoom mogelijk al niet conservatief genoeg was. Die Voorjaarsnota is inmiddels ook nog aangescherpt met voorstellen uit de Tweede Kamer, die de wensen straks op Prinsjesdag doen toenemen en daarmee nog meer rekeningen creëren. Onze fractie vreest ook voor deze minister dat deze Kamer daar mogelijk nog een schepje bovenop zal doen. Wellicht kan onze fractie zich namelijk wel vinden in de trend die de minister hiermee, misschien wel onbedoeld, heeft willen benoemen. Leiden hoge overheidsuitgaven wel tot een veiliger en meer welvarend land? Durft de minister te reflecteren op deze vraag? En zou hij die toch kunnen meenemen in zijn straks iets minder neutrale economische visie bij de Miljoenennota?
Voorzitter. In een vorig financieel debat werden onze zorgen dat de overheid te groot wordt, per ongeluk door de minister verdraaid naar een libertarisch standpunt, wat in het huidige politieke landschap mogelijk terecht als "veel te radicaal" zou worden gezien. Maar hoe verhoudt zich dat tot de klassieke, liberale econoom die hier een Voorjaarsnota staat te verdedigen waarbij de groei van de Staat naar alle waarschijnlijkheid zal worden gecontinueerd? Hoe begrenst de minister het uitdijen van wat nu zijn overheid is? Zijn z'n politiek-economische kaders daarin niet al decennialang in gebreke gebleven? Want niet alleen gaat de gratisgeldfontein van links sinds het weglopen van de PVV steeds verder aan. Ook de defensie-uitgaven, of ze nou met een CPB- of met een OESO-norm worden berekend, zullen sinds de NAVO-top van vorige week volledig door het dak gaan. Omdat dit lijkt te worden verantwoord met een "tijden van crisis"-gelegenheidsargument om begrotingsnormen te omzeilen, vreest onze fractie ook het ergste voor de dekking.
Voorzitter. Waar eindigt dit? Is dit niet puur links beleid door deze VVD-minister? Met de grootste verbazing hebben wij gehoord dat het terugdringen van het staatsapparaat bemoeilijkt wordt door onze politieke keuzes. Er zouden 5.000 onderzoeksmoties per jaar worden aangenomen, en tegelijkertijd nog een toeslagenschandaal hersteld moeten worden. Maar dat is een bizarre tegenstelling. Hoewel wij ons tot op zekere hoogte kunnen vinden in het argument van de vele moties, wordt het VVD-ministerie dat een energietransitie van 1.000 miljard probeert uit te voeren, buiten deze discussie gelaten. En de energieafhankelijkheid van het buitenland, wat ook een bizar gelegenheidsargument is, lijkt niet te worden verholpen, als we alleen al kijken naar de netcongestie.
Voorzitter. Onze fractie ziet legio mogelijkheden om tegemoet te komen aan de economische hartenkreet van de minister. De hoofdstrekking daarvan is volkomen duidelijk: de economie moet weer bestaan uit een echte, zo veel als mogelijk nationaal begrensde vrije markt. Er moet een radicale reductie plaatsvinden van de collectieve uitgaven. Ja, er is plek voor de overheid, maar op dit moment geeft de minister zelf al aan dat de groei van de uitgaven parallel loopt aan een regelrechte race naar de bodem op het gebied van veiligheid en welvaart. Dit zeggen maakt Forum voor Democratie geen libertaire partij, maar een realistische beweging die een ultieme poging doet om dit land tot inkeer te brengen. Als de minister dat niet met ons eens is, dan zien wij graag nogmaals een onderbouwing die niet zijn eigen inleiding in de Tweede Kamer weerspreekt. Hoe gaat dit beleid ervoor zorgen dat de veiligheid en de welvaart mogelijk niet verder in de afgrond storten? "Niet" is uiteraard ook een antwoord.
Forum voor Democratie wil een sterke overheid die een optimaal scala aan kerntaken bezigt, zoals veiligheid, zorg en onderwijs, waarbij er op andere terreinen een zeer zorgvuldige terughoudendheid wordt betracht. We moeten stoppen met klimaatbeleid, massa-immigratie en internationale eenwording. Dit is de enige manier om de structurele economische trends van algehele verloedering te keren.
Ik dank u wel, voorzitter.
De voorzitter:
Ik dank u wel. Ik kijk naar de klok en ik kijk naar nog twee woordvoerders. Wij zouden mevrouw Visseren-Hamakers nog het woord kunnen geven en dan om 12.30 uur kunnen schorsen. Wij moeten namelijk om 12.30 uur schorsen. Ja, ik ga u het woord geven, mevrouw Visseren-Hamakers. Na de lunchpauze is dan het woord aan de heer Kemperman. Dan ga ik met de regering overleggen of ze dan direct door wil of een schorsing wenst. Daar kunt u nu alvast over nadenken; ik heb een briefje voor u. Mevrouw Visseren-Hamakers van de Partij voor de Dieren.