Dinsdag 14 oktober 2025, commissie Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV)

Beslispunt

• - 

  Geeft het verslag schriftelijk overleg (33037, BI) aanleiding tot vervolgvragen of wenst u het verslag voor kennisgeving aan te nemen?

NB - In verband met de voorgenomen stemming over de motie die betrekking heeft op het ontwerpbesluit afroming varkensrechten (motie-Visseren-Hamakers, 33037, BH) op 14 oktober 2025, is de minister gevraagd de over dit ontwerpbesluit gestelde vragen uiterlijk vrijdag 10 oktober 2025 aan te leveren.

Toelichting

Doel en reikwijdte

• - 

  Bij brief van donderdag 18 september 2025 (33037, BD) heeft de minister van LVVN de ontwerp-amvb tot wijziging van het Uitvoeringsbesluit Meststoffenwet in verband met de wijziging van de hoogte van het afromingspercentage bij varkensrechten bij beide Kamers voorgehangen. Met dit ontwerpbesluit wordt de hoogte van het afromingspercentage van varkensrechten op nul procent vastgesteld. Volgens paragraaf 1 van de nota van toelichting is het doel om zo snel mogelijk te stoppen met afroming in de varkenshouderij en het afromingspercentage voor deze sector zo spoedig mogelijk, nog in 2025, op nul procent vast te stellen.

Procedure

• - 

  De wettelijke voorhangtermijn van vier weken loopt tot en met donderdag 16 oktober 2025. Na afloop van de voorhangtermijn zal de ontwerp-amvb ter advisering worden voorgelegd aan de Afdeling advisering van de Raad van State.
• - 

  De voorhangprocedures zijn aan de wet toegevoegd door het gewijzigd amendement-Holman (TK 36618, 35). Door middel van de bij dit amendement toegevoegde bepalingen is de mogelijkheid tot parlementaire controle op de hoogte van zowel de sectorale mestproductieplafonds als de hoogte van het afromingspercentage voor de verschillende sectoren in de wet opgenomen.
• - 

  De Kamers hoeven de ontwerp-amvb niet per se goed te keuren, maar kunnen wel besluiten er niet mee in te stemmen. Indien de Kamer bij stemming besluit niet in te stemmen met de ontwerp-amvb, zijn de artikelen 32, zevende lid, en 33, negende lid, van de Meststoffenwet van toepassing (Stb 2024, 369): "Indien een der kamers der Staten-Generaal besluit niet in te stemmen met het ontwerp, wordt er geen voordracht gedaan voor dit ontwerp." Volgens de toelichting op het amendement-Holman moet de regering, in geval van afwijzing van de ontwerp-amvb een nieuw voorstel doen voor invulling van de ontwerp-amvb, voor dat nieuwe voorstel geldt dan weer dezelfde procedure.
• - 

  De minister van LVVN heeft naar aanleiding van het verzoek van de commissie LVVN in de Tweede Kamer om geen onomkeerbare stappen te zetten laten weten voornemens te zijn de voorgehangen ontwerpbesluiten afroming pluimvee- en varkensrechten direct na afloop van de voorhangperiode ter advisering voor te leggen aan de Afdeling advisering van de Raad van State (zie: de op 24 september jl. in afschrift ontvangen brief van de minister: 33037, BE). De voorhangtermijnen van deze ontwerpbesluiten eindigen respectievelijk op 10 oktober 2025 (pluimveerechten) en 16 oktober 2025 (varkensrechten).
• - 

  Op 7 oktober jl. is een kort plenair debat gevoerd over beide voorgehangen ontwerpbesluiten. Daarbij zijn twee moties ingediend: motie 33037, BG is op 7 oktober 2025 verworpen en over motie 33037, BH zal de stemming plaatsvinden op 14 oktober 2025. Voorafgaand aan deze stemming heeft nog schriftelijk overleg plaatsgevonden over het besluit afroming varkensrechten. Het verslag daarvan staat vandaag te bespreking geagendeerd (verslag schriftelijk overleg 33037, BI).

Hoogte afromingspercentages

• - 

  Artikel 74 van het Uitvoeringsbesluit Meststoffenwet (Ubm) bevat de afromingspercentages voor de overgang van losse productierechten. De afromingspercentages bij de overgang van productierechten in het kader van bedrijfsoverdracht zijn geregeld in artikel 75 Ubm. In zowel artikel 74 als 75 wordt de afroming voor varkensrechten op nul procent gezet, in plaats van 22 procent. Dat in de varkenshouderij niet langer wordt afgeroomd geldt dus voor zowel de overgang van losse productierechten, als bij bedrijfsoverdracht.
• - 

  Door het besluit tot het op nul procent zetten van het afromingspercentage pluimveerechten (33037, BC) zijn de afromingspercentages niet langer in de Meststoffenwet geregeld maar in het Ubm.

Geen internetconsultatie en afwijking van het beleid inzake vaste verandermomenten

• - 

  Om te zorgen dat dit besluit op zo kort mogelijke termijn en nog in 2025 in werking kan treden is afgezien van internetconsultatie.
• - 

  Het besluit treedt in werking met ingang van de dag na de datum van uitgifte van het Staatsblad waarin dit besluit wordt geplaatst. Op dezelfde dag als de dag waarop het pluimveebesluit in werking treedt (zie agendapunt 13). Tevens treden op dat moment in werking de onderdelen van artikel II van de Wet wijziging Meststoffenwet in verband met de maximale mestproductie (zie: Stb. 2024, 369), op grond waarvan het mogelijk is de hoogte van de afromingspercentages voortaan bij amvb vast te stellen. Hierbij wordt voor zowel het inwerkingtredingstijdstip als invoeringstermijn afgeweken van het kabinetsbeleid over de vaste verandermomenten.

Tweede Kamer

• - 

  De commissie LVVN heeft over het voorgehangen ontwerpbesluit afroming varkensrechten schriftelijk overleg gevoerd (TK 33037, 615 - bijgevoegd). U bent daarover in de afgelopen week al per mail geïnformeerd. Tijdens het tweeminutendebat over de voorgehangen ontwerpbesluiten op 1 oktober 2025 zijn acht moties ingediend. Op 2 oktober vond de stemming plaats over deze moties en over de aangehouden motie-Holman (TK 36755, 40). De volgende moties zijn aangenomen:

  • - 

    Motie-Van der Plas over het zo snel mogelijk invoeren van de rekenkundige ondergrens van 1 mol (TK 33037, 616).
  • - 

    Motie-Vedder c.s. over het in Kamerbrieven met kwartaalcijfers over de mestproductie ook ingaan op de actuele inschatting van de deelname aan de Lbv en Lbv-plus (TK 33037, 621).
• - 

  De reactie van de minister van LVVN van 24 september 2025 op het verzoek van de commissie over de behandeling van de twee voorgehangen ontwerpbesluiten wijziging afromen pluimvee- en varkensrechten (TK 33037, 613) en het vervolgens gevoerde schriftelijk overleg (TK 33037, 614 en TK 33037, 615) staan in de Tweede Kamer geagendeerd voor de procedurevergadering LVVN van 19 november 2025.

Beslispunt

• - 

  Wenst de commissie schriftelijk te reageren op het verslag schriftelijk overleg (33037/36618, BF) of wenst u het voor kennisgeving aan te nemen?

Toelichting

• - 

  De commissie heeft op 18 maart jl. besloten de status van toezegging T03947 als voldaan aan te merken. De minister van LVVN zegde daarin toe de Kamer te zullen informeren over de voortgang van de ontwikkeling van de mestproductie. De Kamer zal via een afschrift worden geïnformeerd over de actuele cijfers en de CBS-data.
• - 

  Op 1 april 2025 is door diverse fracties inbreng geleverd voor schriftelijk overleg. De beantwoording van de vragen is ontvangen op 2 oktober 2025 en staat heden ter bespreking geagendeerd (verslag schriftelijk overleg (33037/36618, BF)).]
• - 

  Op 7 oktober jl. is door de commissie besloten dit agendapunt aan te houden tot vandaag (14 oktober 2025).
• - 

  Op 10 oktober 2025 is een brief verzonden over het onderwerp Ontwikkeling van de mestproductie met vragen van de leden van de fracties van GL-PvdA en van de ChristenUnie (zie overzicht openstaande correspondentie onderaan deze agenda).

Beslispunten

Hoe wenst u naar aanleiding van de op 10 oktober 2025 ontvangen brief met een reactie op het advies van de Raad van State (33118, GT) te besluiten:

• - 

  De brief voor kennisgeving aannemen;
• - 

  Eerst de beantwoording van de uitgaande brief van 7 oktober jl. met nadere vragen over het ontwerpbesluit (bijgevoegd) af te wachten alvorens over een eventueel vervolg te besluiten of
• - 

  Overgaan tot een volgende ronde schriftelijk overleg (Welke inbrengdatum wenst u in dat geval af te spreken?).

Toelichting

Ontwerpbesluit bescherming wolf en goudjakhals

• - 

  Het Besluit houdende wijziging van het Besluit activiteiten leefomgeving en van het Besluit kwaliteit leefomgeving (bescherming wolf en goudjakhals) is bij brief van 6 juni 2025 (33118, GL) voorgehangen bij beide Kamers (zie het overzicht aanhangige gedelegeerde regelgeving). De reactietermijn van deze voorhang is 8 juli 2025.
• - 

  Met het ontwerpbesluit wordt enerzijds de aanpassing van de Europese regelgeving over de bescherming van wolven, zoals opgenomen in richtlijn 2025/1237, vertaald naar de nationale regelgeving. Anderzijds wordt met het voorgestelde besluit de mogelijkheid gecreëerd om op te kunnen treden bij incidenten met wolven en tegelijk voldoende bescherming aan wolven te bieden.
• - 

  Omdat de gewijzigde Habitatrichtlijn (2025/1237) eerder in werking treedt dan het voorgehangen ontwerpbesluit, ontstaat er een overgangsperiode. De staatssecretaris van LVVN wijst er in de aanbiedingsbrief van de voorhang op dat het van belang is deze overgangsperiode zo kort mogelijk te houden en het besluit zo spoedig mogelijk in werking te laten treden. De staatssecretaris van LVVN gaf daarom aan over het ontwerpbesluit aansluitend aan de voorhangperiode spoedadvies te willen vragen aan de Afdeling advisering van de Raad van State.
• - 

  Naar aanleiding van deze voorhang heeft de commissie de staatssecretaris op 2 juli jl. per brief verzocht al het nodige te doen om de beschermingsstatus van de wolf zoals bedoeld in bijlage IX van het Besluit activiteiten leefomgeving te garanderen teneide te voorkomen dat er een leemte onstaat. Gevraagd werd de Kamer daarvoer uiterlijk maandag 7 juli 2025 te informeren.
• - 

  In zijn reactie van 7 juli (verslag schriftelijk overleg 33118, GM) gaat de staatssecretaris in op dit verzoek en op het verzoek van de commissie in de brief van 4 juli 2025 om geen onomkeerbare stappen te zetten voordat de Kamerbehandeling van het ontwerpbesluit is afgerond. Hij besluit zijn reactie met de volgende passage:

  'Aan uw verzoek om geen onomkeerbare stappen te zetten voordat de Kamerbehandeling van het ontwerpbesluit is afgerond, geef ik uiteraard gehoor. Ik beschouw daarin het vaststellen en publiceren van het besluit in het Staatsblad met het oog op inwerkingtreding als de eerste onomkeerbare handeling in het proces. Om onnodige vertraging te voorkomen zal ik parallel aan de behandeling door uw Kamer en de Tweede Kamer op korte termijn het ontwerpbesluit aan de Raad van State voorleggen voor een spoedadvies. Daarnaast zal ik de (nadere) vragen van uw Kamer in uw brieven van 4 en 7 juli jl. op korte termijn al beantwoorden om de behandeling door uw Kamer te bespoedigen. Een snelle behandeling door uw Kamer is ook belangrijk om de overgangsperiode zo kort mogelijk te houden .'

• - 

  De commissie besloot het verslag schriftelijk overleg 33118, GM te betrekken bij het plenaire debat over de suppletoire LVVN-begroting in het kader van de Voorjaarsnota op 8 juli 2025.
• - 

  Op 4 juli 2025 heeft de commissie in een afzonderlijke brief inhoudelijke vragen gesteld over het voorgehangen ontwerpbesluit; deze brief werd besloten met het hiervoor genoemde verzoek om geen onomkeerbare stappen te zetten voordat de Kamerbehandeling van het ontwerpbesluit is afgerond.
• - 

  Naar aanleiding van de op 17 juli 2025 ontvangen reactie op de brief van 4 juli 2025 (verslag nader schriftelijk overleg 33118, GN) is op 23 september 2025 inbreng geleverd voor nader schriftelijk overleg. De commmissie is nog in afwachting van de beantwoording van de uitgaande brief van 7 oktober 2025 (bijgevoegd).

Aanbieding reactie op advies Raad van State (10 oktober 2025)

• - 

  Het ontwerpbesluit is op 14 juli 2025 ter advisering voorgelegd aan de Afdeling advisering van de Raad van State. Conform de wens van het parlement besloot de staatssecretaris de voorhangperiode te verlengen. Vanwege de spoed is niet gewacht met de adviesaanvraag aan de Raad van State. Daardoor lopen de trajecten parallel en is het advies van de Raad al beschikbaar terwijl de gedachtewisseling met de Kamers nog niet is afgerond. De staatssecretaris van LVVN heeft op 15 september jl. het advies van de Raad van State aangeboden (33118, GS). Hij gaf daarbij aan het advies te bestuderen en op korte termijn zijn appreciatie van het advies met de Kamer te delen. De Raad van State adviseert om het ontwerpbesluit alleen te nemen na aanpassing op een aantal fundamentele punten (dictum C).
• - 

  Op 10 oktober 2025 heeft de staatssecretaris van LVVN de Nota van Antwoord op de internetconsultatiereacties op het ontwerpbesluit alsmede de appreciatie van het advies van de Raad van State aangeboden (33118, GT). De staatssecretaris is voornemens het ontwerpbesluit door te zetten en het advies van de Afdeling advisering op onderdelen te volgen en het ontwerpbesluit en de bijbehorende nota van toelichting te wijzigen en aan te vullen (daarna zal het gewijzigde ontwerpbesluit opnieuw worden voorgelegd aan de ministerraad, tezamen met het nader rapport). Uit de beslisnota bij de brief blijkt dat naar aanleiding van het advies van de Raad van State twee opties zijn besproken en dat is gekozen voor optie 2:

  • - 

    Optie 1 was het besluit te beperken tot het voldoen aan de EU verplichtingen, te weten de implementatie van het feit dat de wolf van bijlage IV naar bijlage V van de Habitatrichtlijn is verplaatst, met bijbehorend beschermingsregime. In deze optie is ook voorgesteld om de in het ontwerpbesluit opgenomen voorzieningen voor de goudjakhals en de regeling met terugwerkende kracht voor de verlening van tegemoetkomingen voor wolvenschade te handhaven omdat daar in het advies geen bezwaren tegen waren.
  • - 

    Optie 2 was om het besluit grotendeels ongewijzigd door te zetten, te weten met een zo goed mogelijke verdere onderbouwing van de definities van probleemwolf en probleemsituatie. Alleen de koepelvergunning zou, conform het advies van de Raad van State, worden geschrapt zodat vergunningverlening – net als nu – per individueel geval gebeurt.
• - 

  Volgens de op 10 oktober 2025 aan de Tweede Kamer aangeboden antwoorden (ter informatie bijgevoegd) kan de Kamer in het kader van de voorhangprocedure desgewenst reageren op de naar aanleiding van het advies van de Raad van State voorgenomen wijzigingen in het ontwerpbesluit en in de nota van toelichting.

Stand van zaken Tweede Kamer

• - 

  In de procedurevergadering LVVN van 18 juni 2025 is de staatssecretaris van LVVN verzocht om geen onomkeerbare stappen te zetten ten aanzien van het ontwerpbesluit voordat de behandeling van het ontwerpbesluit in de Kamer is afgerond. In zijn reactie van 23 juni op dat verzoek (TK 33118, 298) laat hij weten uitvoering te geven aan dat verzoek, maar wel benadrukt hij de (procedurele of inhoudelijke) behandeling van het ontwerpbesluit af te ronden vóór de afloop van de voorhangperiode op 8 juli a.s., zodat het ontwerpbesluit voor spoedadvies aan de Raad van State kan worden voorgelegd. Wanneer de voorlegging aan de Raad van State niet aansluitend op de op 8 juli a.s. eindigende voorhangperiode kan plaatsvinden, resulteert dit volgens de staatssecretaris in een vertraging van het proces.
• - 

  In de procedurevergadering LVVN van 2 juli stonden zowel het ontwerpbesluit (TK 33118, 295) geagendeerd alsook de reactie van de staatssecretaris van LVVN op het verzoek van de commissie om geen onomkeerbare stappen te zetten (TK 33118, 298). Op 19 september 2025 is inbreng geleverd voor schriftelijk overleg over de voorhang (TK 33118, 295) en de brief over het Raad van State advies over het voorgehangen besluit (TK 33118, 303). Op 10 oktober 2025 heeft de staatssecretaris de beantwoording van deze vragen aan de Tweede Kamer aangeboden (ter informatie bijgevoegd). Deze reactie zal naar verwachting worden geagendeerd in de eerstvolgende procedurevergadering van de commissie LVVN.
• - 

  In zijn brief van 9 juli 2025 aan Tweede Kamer (TK 33118, 299) schetst de staatssecretaris van LVVN hoe hij zal omgaan met het verzoek van de Tweede Kamer geen onomkeerbare stappen te zetten.

Beslispunt

• - 

  Wenst de commissie schriftelijke inbreng te leveren over de brief met het jaarverslag 2024 en zo ja, op welke termijn?

Toelichting

• - 

  Bij brief van 22 september 2025 (29659, J) heeft de staatssecretaris van LVVN vooruitlopend op de behandeling van de ontwerpbegroting 2026 van het ministerie van LVVN ter kennisneming het Jaarverslag 2024 van Staatsbosbeheer aan de Kamer toegezonden.
• - 

  Op 7 oktober jl. verzocht het lid Jaspers (BBB) het Jaarverslag 2024 van Staatsbosbeheer te agenderen voor de volgende commissievergadering.
• - 

  De commissie LVVN in de Tweede Kamer heeft op 23 september 2025 besloten deze brief niet controversieel te verklaren. De inbrengdatum voor het stellen van vragen ten behoeve van een schriftelijk overleg is vastgesteld op vrijdag 21 november 2025 te 12:00 uur.

Beslispunt

• - 

  Welke leden leveren heden inbreng voor nader schriftelijk overleg met de Europese Commissie?

Toelichting

• - 

  Op 15 april heeft de commissie dit (niet wetgevende) voorstel als prioritair aangemerkt. Dit dossier maakt daarmee deel uit van het Europees Werkprogramma Eerste Kamer 2025.
• - 

  Het als prioritiar aangemerkte voorstel (COM(2025)75) is al op 19 februari 2025 gepubliceerd. Het BNC-fiche bij dit voorstel is ontvangen op 28 maart 2025 (36736, A).
• - 

  Op 23 mei 2025 is over dit voorstel en brief gestuurd aan de Europese Commissie (36736, B). Naar aanleiding van de reactie daarop (36736, D) besloot de commissie op 23 september jl. vandaag gelegenheid te bieden voor nader schriftelijk overleg met de Europese Commissie.
• - 

  Ook is over dit voorstel schriftelijk overleg gevoerd met de regering. Het verslag schrifteljk overleg (36736, C) is op 8 juli 2025 voor kennisgeving aangenomen.
• - 

  Op 7 oktober jl. besloot de commissie de inbrengdatum te verschuiven naar vandaag (14 oktober 2025). De fractie van GL-PvdA (Kluit) heeft reeds aangegeven inbreng te leveren.

A - Gesprek over Rli-rapport 'Falen en opstaan'?

Het door uw commissie geplande gesprek met de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) over het rapport 'Falen en opstaan ' zal plaatsvinden op dinsdag 14 oktober 2025, 18:00 - 19:00 uur. In verband met de verkiezing van de 1e en 2e Ondervoorzitter van de Eerste Kamer op die datum is het aanvangstijdstip van het gesprek met de Rli aangepast (was 16:00 uur).

B - Brief Eerste Kamer aan regering inzake verbetering uitvoerbaarheidstoetsen

Dinsdag 7 oktober jl. heeft de Eerste Kamer ingestemd met bijgevoegde brief aan de staatssecretaris van Justitie en Veiligheid. Deze is inmiddels verzonden en ter kennisneming bij deze agenda gevoegd. De brief bevat het verzoek van de Kamer de uitvoerbaarheidstoetsen bij afzonderlijke wetsvoorstellen (ongeacht het beleidsterrein) op concrete punten te verbeteren. In totaal zijn elf verbetervoorstellen voorgelegd. De vaste commissie voor Binnenlandse Zaken zal de follow-up door de regering van de gewenste acties monitoren.

C - Link naar de agenda van de eerstvolgende procedurevergadering van de vaste commissie voor Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) in de Tweede Kamer

Link: procedurevergadering LVVN (19 november 2025)

• - 

  Hieronder is een overzicht van de openstaande correspondentie weergegeven (dit betreft brieven en wetgevingsverslagen).
• - 

  Een overzicht van wetsvoorstellen die bij de commissie voor Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) in (schriftelijke) behandeling zijn, is via deze LINK te raadplegen.
• - 

  Een overzicht van LNV-wetsvoorstellen in behandeling bij de Tweede Kamer is te raadplegen via deze LINK.