Verslag van de vergadering van 11 november 2025 (2025/2026 nr. 07)
Status: ongecorrigeerd
Aanvang: 10.25 uur
Een verslag met de status "ongecorrigeerd" is niet voor citaten en er kan geen recht aan ontleend worden.
Mevrouw Huizinga-Heringa i (ChristenUnie):
Voorzitter, dank u wel. Ons land worstelt met migratie. Terwijl de meeste aandacht in de pers, de politiek en op sociale media doorgaans uitgaat naar asielmigratie, is dat maar 10% van de totale migratie naar ons land. Het allergrootste deel van de migranten dat naar ons land toekomt, vraagt niet om asiel, maar om werk. Veel arbeidsmigranten komen uit de armere landen van de Europese Unie en willen hier graag wat verdienen om de familie thuis financieel te ondersteunen. Via uitzendbureaus vinden ze werk in Nederland. Bij de afspraken die deze uitzendbureaus maken en bij de contracten die ze afsluiten met de arbeidsmigrant gaat veel mis. Dat leidt in sommige gevallen tot ernstige misstanden: arbeidsmigranten van wie het paspoort is ingenomen door de werkgever en die worden uitgebuit, geen goede huisvesting krijgen, met als meest schrijnende resultaat dakloosheid.
Volgens een schatting van het Leger des Heils is zes op de tien daklozen in ons land arbeidsmigrant. Mevrouw Bakker-Klein refereerde daar ook al aan. Deze misstanden zijn de oorzaak van de overlast die deze migranten soms geven. Zo'n 70% van de gemeenten ervaart problemen met arbeidsmigranten. Dat is rampzalig voor de buurten waar ze wonen, maar de grootste slachtoffers zijn ze zelf.
Voorzitter. Aan onze wetten ligt het niet. De misstanden die arbeidsmigranten en ook Nederlandse arbeidskrachten treffen, zijn wettelijk verboden. Maar malafide uitzendbureaus trekken zich daar niets van aan. Waar het om gaat, is dat de wetten worden gehandhaafd, ook in de uitzendbranche. Dat is nu precies wat dit wetsvoorstel beoogt. Met deze wet wordt een handhavingsstelsel geïntroduceerd waar de hele uitzendbranche onder valt. Het is daarmee een bijzonder ambitieus wetsvoorstel. De totstandkoming heeft dan ook veel voeten in de aarde gehad. Een jarenlange voorbereiding, drie nota's van wijziging en een hele rij amendementen uit de Tweede Kamer gingen aan deze wetsbehandeling in de Eerste Kamer vooraf. Wij bedanken de minister en haar ambtsvoorganger voor de heldere antwoorden op onze schriftelijke vragen.
Voorzitter. Deze wet geldt voor de hele uitzendbranche, ook voor bureaus die geen arbeidsmigranten uitlenen. Ook zij zullen bij toetreding tot de branche een waarborgsom moeten betalen en steeds opnieuw moeten laten controleren of hun werkwijze aan het normenkader voldoet. Mijn fractie begrijpt deze keus. Het lijkt rigoureus, maar het is de enige manier om een zogenaamd waterbedeffect te voorkomen. Perfect is deze oplossing helaas niet, nodig wel. Een bureau in het buitenland moet weliswaar toegelaten worden om werknemers uit te kunnen lenen in Nederland, maar ik kan mij voorstellen dat de controle op zo'n bureau ver weg behoorlijk complex is. Ik zou de minister willen vragen: blijft het toch niet mogelijk om de wet via het buitenland te omzeilen?
En een tweede vraag. De tweejaarlijkse controles zijn belangrijk voor de handhaving van het normenkader. Hoe bewaakt de minister de kwaliteit van de particuliere inspectiediensten die de tweejaarlijkse controles moeten uitvoeren? Is een tweejaarlijkse controle niet erg veel? Die vraag voeg ik daaraan toe.
Ik noemde al het aantal wijzigingsnota's en amendementen. Sommige van deze wijzigingen en amendementen hebben de wet belangrijk verbeterd, wat mijn fractie betreft. Voor ons is het van groot belang dat met het laatste wijzigingsvoorstel de registratie van arbeidsmigranten in het BRP nu wel wordt meegenomen in het wetsvoorstel in de vorm van een bevorderings-, vergewis- en meldplicht. Nog beter is het dat het amendement-Ceder/Patijn ertoe heeft geleid dat de zorgplicht voor de BRP-registratie in het normenkader zal worden opgenomen. Daarmee kan daadwerkelijk gehandhaafd worden op die zorgplicht. Voor mijn fractie is dat een cruciaal punt. Een juiste registratie van alle arbeidsmigranten in de BRP is immers essentieel voor gemeenten om misstanden te kunnen voorkomen en op te sporen.
Voorzitter. Mijn fractie is blij dat de wet een grondslag biedt voor het bij AMvB instellen van een sectoraal in- en uitleenverbod. Dat is weliswaar een paardenmiddel dat niet lichtzinnig zal worden ingezet, maar het zal de slagkracht van de overheid kunnen vergroten om misstanden uit te bannen. Kan de minister ingaan op de vraag onder welke voorwaarden zij zo'n sectoraal verbod zou willen overwegen? En ziet zij op dit moment aanleiding voor zo'n verbod? Hoe verhoudt de Wet beoordeling arbeidsrelaties, op grond waarvan een zzp-relatie in bepaalde gevallen moet worden omgezet in een dienstverband, zich tot deze mogelijkheid in de Wtta?
Voorzitter. Bij de ambtelijke technische toelichting op dit wetsvoorstel in de Eerste Kamer werd met nadruk gesteld dat het sterke punt van dit stelsel en de meerwaarde ervan liggen in samenwerking tussen verschillende instanties, tussen de Arbeidsinspectie, de Belastingdienst, de inspectie-instellingen en de toelatende instantie. Die samenwerking is van belang voor de effectiviteit van het stelsel, maar dat zal vast en zeker niet vanzelf gaan. Hoe gaat de minister dit sterke punt van het nieuwe stelsel bevorderen en ervoor zorgen dat die noodzakelijke samenwerking inderdaad plaats gaat vinden? Gaat de minister de mate van samenwerking ook betrekken bij de evaluatie van de wet?
Voorzitter. Deze wet behelst het instellen van een heel nieuw handhavingsstelsel voor de uitzendbranche in Nederland, die rond de 16.000 bedrijven telt. Dat is een enorme klus waar veel bij komt kijken. Tegelijk is het van belang dat het stelsel zo snel als mogelijk zijn vruchten gaat afwerpen. Vanuit het ministerie is gezegd dat het vanaf de inwerkingtreding van de wet in januari 2027 nog zo'n twee jaar zal duren voordat het stelsel optimaal zal werken. Kan de minister aangeven wat zij inschat als de meest kritieke punten bij de op- en uitbouw van het stelsel? Speelt bijvoorbeeld de krapte op de arbeidsmarkt hier ook nog een rol bij? Welke mogelijkheden heeft de minister om bij te sturen, mocht het tijdpad van inwerkingtreding niet gehaald kunnen worden?
Voorzitter. Mijn fractie heeft grote waardering voor de ambitie van het kabinet op dit punt. Maar hoe deze verreikende wet in de praktijk uit zal pakken, is lastig te overzien of te voorspellen. Het is goed om gedurende de invoering van het nieuwe handhavingsstelsel, en ook daarna, goed de vinger aan de pols te houden. Wij zijn daarom blij met het aangenomen amendement van de SGP in de Tweede Kamer waarin een tijdige en doorlopende evaluatie wordt vastgelegd. De nadruk op de effectiviteit en de nadruk op de werkbaarheid van het normenkader voor het bedrijfsleven zijn belangrijke elementen in de evaluatie, evenals de mogelijkheid om vroegtijdig bij te sturen waar het niet goed gaat.
Voorzitter. Mijn fractie ziet de noodzaak van deze wet. Ondernemers die hun werknemers goed willen behandelen, mogen niet worden weggeconcurreerd door collega's die het daarmee niet zo nauw nemen. De meer dan 800.000 arbeidsmigranten in ons land hebben recht op een goede behandeling, een eerlijke beloning voor hun werk en goede huisvesting. Wij hopen dat deze wet daaraan bij zal dragen.
De voorzitter:
Ik dank u wel. Dan geef ik graag het woord aan de heer Petersen van de fractie van de VVD.