Europol is het agentschap van de Europese Unie voor samenwerking op het gebied van rechtshandhaving en is opgericht met het oog op het ondersteunen van de samenwerking tussen rechtshandhavingsautoriteiten in de Unie.
Het werk van Europol staat onder toezicht van een gezamenlijke parlementaire controlegroep, met leden van zowel nationale parlementen als het Europees Parlement.
Tijdens de jaarlijkse Conferentie van Voorzitters van nationale parlementen in de EU, die plaats vond op 23 en 24 april 2017 in Bratislava, besloten de Voorzitters tot de instelling van een 'Joint Parliamentary Scrutiny Group' (JSPG), zoals voorzien in artikel 51 van de Europol-verordening.
De uitgangspunten voor de werking van de parlementaire controlegroep zijn vastgelegd in een annex bij de conclusies van de Voorzittersconferentie. Zo mogen nationale parlementen elk tot maximaal 4 leden afvaardigen en het EP maximaal 16, zal de groep twee keer per jaar bijeen komen -met de mogelijkheid tot extra vergaderingen, en wordt besloten op basis van consensus. De nadere details over de werking van de JSPG werden overgelaten aan de groep zelf.
Leden en plaatsvervangend leden van de JPSG-delegatie worden uit het midden van de commissies I&A/JBZ en J&V aangewezen. Op 11 juli 2023 besloten de commissies I&A/JBZ en J&V de leden Van Hattem (PVV) en Janssen (SP) aan te wijzen als vast lid van de JPSG Europol. De leden Marquart Scholtz (BBB) en Karimi (GroenLinks-PvdA) werden aangewezen als plaatsvervangend lid van de JPSG Europol. Het lid Janssen (SP) werd tevens aangewezen als lid van de tijdelijke werkgroep van de JPSG Europol voor de oprichting van een consultatief adviesforum voor de grondrechten.
Tijdens de constituerende vergadering van de parlementaire controlegroep op 9 en 10 oktober 2017 werd het Reglement van Orde besproken. In een vervolgvergadering op 18 en 19 maart 2018 te Sofia werd het Reglement van Orde bij consensus aangenomen. Tijdens de vergadering van 15 maart 2024 in Gent werd het gewijzigde Reglement van Orde ten behoeve van de oprichting van een adviesforum voor de grondrechten (Consultative Forum on Fundamental Rights) goedgekeurd.
Op 29 mei 2018 ging de commissie I&A/JBZ een gesprek 
aan met de Commissie Meijers over de mogelijkheden tot het houden van goed toezicht op de werkzaamheden van Europol middels deelname aan de gezamenlijke parlementaire controlegroep Europol (JPSG). Een Engelstalige notitie van de Commissie Meijers vormde de basis voor dit gesprek. Het accent in het gesprek met de commissie lag op de procedurele mogelijkheden en onmogelijkheden om het parlementair toezicht adequaat in te vullen.
Voor een overzicht van officiële parlementaire publicaties over de bijeenkomsten bijgewoond door de Nederlandse leden van de Parlementaire Controlegroep (JPSG) Europol, zie kamerstukdossier 34.931.