Dinsdag 25 maart 2025, commissie Koninkrijksrelaties (KOREL)

Voorgesteld wordt om - conform de mogelijkheid die artikel 36, lid 1 RvO biedt - te besluiten dat deze vergadering besloten is.

Heden voert u een besloten gesprek met leden van de eilandsraden van Saba, Sint Eustatius en Bonaire, alsmede met een gedeputeerde van Bonaire (Abraham) en een gedeputeerde van Saba (Zagers). Het initiatief voor het gesprek is uitgegaan van de eilandsraad van Bonaire.

Naar verwachting zal het gesprek zich toespitsen op de voorgenomen herzieningen van de WolBES en FinBES. Staatssecretaris Zsolt Szabó (Digitalisering en Koninkrijksrelaties) heeft in februari 2025 laten weten op punten andere keuzes te willen maken dan zijn ambtsvoorganger. Waar eerder het voornemen van deregering was om de functie van Rijksvertegenwoordiger af te schaffen, wil staatssecretaris Szabó deze functie behouden.

De vorige Nederlandse regering voerde in maart 2024 overleg met vertegenwoordigers van Bonaire, Sint Eustatius en Saba. Tijdens de werkconferentie destijds in De Bilt werden afspraken gemaakt onder andere over (1) een permanente vertegenwoordiging in Den Haag van de drie eilanden, (2) hun betrokkenheid bij het maken van beleid en wetgeving, (3) handhaving van het principe van 'comply or explain', (4) verschillende niveaus van financieel toezicht voor de eilanden, (5) de bezoldiging van eilandsraadsleden, gedeputeerden en gezaghebbers, (6) stapsgewijze verhoging van het aantal eilandsraadsleden vanaf 2027: Bonaire 9 naar 11, Sint Eustatius 5 naar 7, en Saba 5 naar 7. (7) Ook werd een jaarlijke financiële ondersteuning van 350.000 euro van de eilandsraden in het vooruitzicht gesteld. (8) Over het maximaal aantal gedeputeerden werd afgesproken een bandbreedte aan te houden van 3 tot 5 voor Bonaire, 3 tot 4 voor Sint Eustatius en 3 voor Saba. (9) Ook zou worden gekeken naar het principe dat voor structurele taken strctureel geld beschikbaar zou moeten zijn.

Kort na afloop van de werkconferentie sprak uw commissie met eilandsraadsleden van Bonaire over de resultaten van de conferentie (12 maart 2024).

Staatssecretaris Zsolt Szabó liet begin februari 2025 weten veranderingen te willen doorvoeren, onder andere de handhaving (in gewijzigde vorm) van de functie van Rijksvertegenwoordiger. Hij kondigde aan dat in het tweede kwartaal van 2025 een nieuwe internetconsultatie zal plaatsvinden over de aanpassingen in het wetsvoorstel. Dit zou betekenen dat het wetsvoorstel vermoedelijk in het eerste kwartaal van 2026 naar de Tweede Kamer zal worden gestuurd. De aldus aangepaste planning heeft gevolgen voor een andere wijziging uit het wetsvoorstel, namelijk de verhoging van het aantal eilandsraadsleden. Met de nieuwe planning is de verwachting dat deze wetswijziging niet in gaat vóór de eilandsraadverkiezingen van maart 2027. De verhoging van het aantal eilandsraadsleden zal daardoor pas per 2031 in kunnen gaan.

De staatssecretaris zal maandag 24 maart 2025 met de delegaties van de eilanden van Caribisch Nederland van gedachten wisselen over zijn voornemens.