De voorzitter van de Tweede Kamer acht de Eerste Kamer overbodig, zo schreven de media de afgelopen week. Zoals wel meer gebeurt bij deze voorzitter van de Tweede Kamer is zelfs die uitspraak onduidelijk. Immers in vrijwel dezelfde zin vermeldde zij, dat de Eerste Kamer de verkeerde dingen doet. En die twee mededelingen gaan niet goed samen. In het kielzog van de Tweede Kamer voorzitter, deden ook een aantal collega-senatoren een duit in het zakje.
De Eerste Kamer functioneert als afkickcentrum voor politici. Een dergelijke mededeling is vooral van belang voor de behandelend psychiater van het betreffende Kamerlid, maar is verder zo bezijden elke realiteit, dat het niet nodig is er verder op in te gaan.
Zoals elders terecht is opgemerkt, duurt de discussie over het bestaansrecht van de Eerste Kamer al vanaf haar oprichting. Maar de discussie nu, heeft naar het mij voorkomt toch wel een andere lading en komt ook voort uit andere overwegingen, voornamelijk frustratie zo lijkt het.
Er zijn een paar thema's in de politiek die mijn gehele politieke carrière tot nu toe begeleiden. Een ervan is de discussie over de vierde bestuurslaag of liever over het voorkomen van die vierde bestuurslaag. Door de ontwikkeling van de Europese integratie komt inmiddels meer dan een derde van onze regelgeving uit Brussel, dan wel dient onze wetgeving aan Brusselse richtlijnen te worden aangepast. Daarmee is de vierde bestuurslaag een feit. De consequentie daarvan is, dat de Tweede Kamer minder te zeggen heeft. Dat wordt nog versterkt door het beleid dat gemeentelijke en regionale overheid meer taken toegeschoven krijgen. De logische consequentie zou moeten zijn, dat je de Tweede Kamer verkleint om te voorkomen dat men zich met het detail bemoeit.
Maar de kans dat die verkleining er komt, is weliswaar iets groter dan dat de Eerste Kamer wordt opgeheven maar niettemin toch klein. Vanuit het gegeven dat de vierde bestuurslaag een feit is, en in beginsel functioneert als eerste bestuurslaag, is de vraag gerechtvaardigd of de in beginsel als tweede bestuurslaag functionerende nationale parlementen met een tweekamerstelsel moeten worden toegerust. Dat is alleen te verdedigen als de Eerste Kamer anders gaat functioneren: minder politiek en meer lettende op kwaliteit, uitvoerbaarheid en rechtvaardigheid. Als we daar in slagen is er een grote behoefte aan een Eerste Kamer. Immers die taken zijn ook niet in te vullen door een op te richten constitutioneel hof.
Deze column is op persoonlijke titel geschreven