Behandelfase Eerste Kamer: behandeling in Eerste Kamer afgerond.

nationaal

De commissie SZW heeft op 11 maart 2014 de reactie van de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en de staatssecretaris van Veiligheid & Justitie van 5 maart 2014 besproken en voor kennisgeving aangenomen. 

Europees

Tijdens de Raad Werkgelegenheid, Sociaal Beleid, Volksgezondheid en Consumentenzaken op 9 december 2013 heeft men van gedachten gewisseld over deze mededeling. Daar deed de Nederlandse regering een oproep voor een Europese aanpak van uitbuiting van grensoverschrijdende werknemers, om zo te zorgen voor een meer omvattende aanpak van de negatieve effecten van het vrij verkeer van werknemers. Diverse lidstaten reageerden hier positief op. Veel lidstaten spraken hun steun uit voor het vrij verkeer, maar zagen ook de noodzaak om fraude en misbruik van werknemers te bestrijden. 

document Europese Commissie

COM(2013)837, d.d. 25 november 2013

commissie Eerste Kamer

beleidsterreinen

De commissie SZW heeft op 11 maart 2014 de reactie van de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en de staatssecretaris van Veiligheid & Justitie van 5 maart 2014 besproken en voor kennisgeving aangenomen. 

De minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en de staatssecretaris van Veiligheid & Justitie hebben op 5 maart 2014 per brief gereageerd op de vragen van de fractie van GroenLinks in de commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid. 

De commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft op 17 december 2013 de brief aan de regering op basis van inbreng van GroenLinks ongewijzigd vastgesteld.  

Op 10 december 2013 heeft de fractie van GroenLinks kenbaar gemaakt dat zij vragen willen stellen aan de regering over deze mededeling.  

Tijdens de Raad Justitie en Binnenlandse Zaken )JBZ) van 6 juni 2013 hebben de ministers gesproken over de uitoefening van het vrij verkeer door burgers van de EU en de bestrijding van misbruik van de regels. Naar aanleiding hiervan heeft de commissie voor I&A/JBZ aan de staatssecretaris van Veiligheid en Justitie enkele vragen gesteld over een gezamenlijke brief van de bewindspersonen van Nederland, Oostenrijk, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk van 23 april 2013 en de reactie hierop van de Eurocommissarissen voor Justitie, grondrechten en burgerschap, Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie en Binnenlandse Zaken van 24 mei 2013. Het verslag schriftelijk overleg hierover werd op 24 september 2013 voor kennisgeving aangenomen.   

De brief van de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid van 3 december 2013 met een appreciatie van deze mededeling werd geagendeerd voor het algemeen overleg op 4 december 2013 voorafgaand aan de Raad Werkgelegenheid, Sociaal Beleid, Voksgezondheid en Consumentenzaken. 

De minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft op 3 december 2013 een brief naar de Tweede Kamer gestuurd met een appreciatie van de mededeling waarmee deze brief het reguliere BNC-fiche vervangt.

Een adequate Europese inzet op de schaduwkanten van het vrij verkeer acht de regering van groot belang. Ook omdat op die manier kan worden voorkomen dat het maatschappelijk draagvlak in lidstaten voor het principe van vrij verkeer verder afbrokkelt.

De regering verwelkomt daarom de voorstellen die de Commissie doet om lidstaten en lokale overheden te ondersteunen bij de aanpak van een aantal negatieve effecten van het vrij verkeer van personen en werknemers. Het zijn eerste stappen in de goede  richting. Tegelijkertijd constateert de regering dat de mededeling onvoldoende inzoomt op de noodzaak van effectieve instrumenten om fraude en misbruik van de rechten volgend uit het vrij verkeer te bestrijden.

De Europese Commissie merkt tevens op dat in de meeste lidstaten de mobiele EU- burgers netto bijdragen aan het sociale stelsel in het gastland; in het algemeen betalen zij meer belasting en sociale zekerheidsbijdragen, dan dat zij een beroep doen op een uitkering in de gastlidstaten. Dat is op zich positief, maar biedt natuurlijk geen zekerheid dat deze situatie in de toekomst zal standhouden. We moeten de vinger hier aan de pols blijven houden en voorkomen dat sociale zekerheid een doel op zich wordt om naar een gastlidstaat te komen aldus de minister. 

De mededeling gaat niet in op de problematiek van uitbuiting - door fraude en schijnconstructies - van mobiele EU werknemers op arbeidsmarkten in de gastlidstaten. Dit hangt nauw samen met oneerlijke concurrentie, verstoring van het gelijke speelveld op arbeidsvoorwaarden en verdringing van nationaal arbeidsaanbod. Dat zijn belangrijke thema's, waarop door het veelal grensoverschrijdende karakter van deze fraude en misbruik, een Europese inzet niet gemist kan worden (zie bijvoorbeeld de handhavingsrichtlijn). 

Op het terrein van veiligheid en justitie komt de mededeling nog onvoldoende tegemoet aan onder andere de wens om over een stevig instrumentarium  te kunnen beschikken voor de aanpak van criminaliteit en misbruik van het recht op vrij verkeer. Het gaat hier onder meer om de bestrijding van schijnhuwelijken. De commissie noemt dit handboek weliswaar in de mededeling, maar beperkt dit handboek tot een weergave van het bestaande juridische kader. De toegevoegde waarde hiervan is beperkt. Daarom heeft Nederland, samen met Denemarken, Duitsland, Oostenrijk en het Verenigd Koninkrijk, de Europese Commissie gerappelleerd om, in samenwerking met de lidstaten, een operationeel handboek ter bestrijding van schijnhuwelijken op te stellen. Daarnaast zal de staatssecretaris van Veiligheid en Justitie tijdens de Raad Justitie en Binnenlandse Zaken van december 2013 de Europese Commissie oproepen om lidstaten in staat te stellen criminele EU-burgers zo effectief mogelijk aan te pakken. 

De Europese Commissie heeft op 13 januari 2014 een praktische gids over de vaststelling van de "gewone verblijfplaats" gepubliceerd om de lidstaten van de Europese Unie te helpen de Europese regels over de coördinatie van de sociale zekerheid correct toe te passen op burgers van de EU die naar een andere lidstaat zijn verhuisd. Deze nieuwe gids geeft meer duidelijkheid over de "habitual residence test" en zal de toepassing daarvan in de praktijk door de autoriteiten van de lidstaten vergemakkelijken. 

De Europese Commissie benadrukt in deze mededeling dat de lidstaten en de EU-instellingen gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor de waarborging van het recht van EU-burgers om zich in een ander EU-land te vestigen en er te werken. De rechten van EU-burgers op vrij verkeer en toegang tot sociale voorzieningen worden verduidelijkt, mede in reactie op de bezorgdheid van sommige lidstaten over de mogelijke gevolgen van nieuwe migratiestromen voor lokale autoriteiten.

De Commissie stelt vijf acties voor om de lidstaten steun te bieden bij de tenuitvoerlegging van de regels voor vrij verkeer.

• 1. 

  De bestrijding van schijnhuwelijken door het opstellen van een handboek over het aanpakken van schijnhuwelijken.
• 2. 

  Betere toepassing van regels voor de coördinatie van de sociale zekerheid in de EU door het criterium van de gewone verblijfplaats, dat wordt gebruikt in EU-wetgeving voor de coördinatie van de sociale zekerheid (Verordening nr. 883/2004/EG) te verduidelijken in een praktische gids.
• 3. 

  Het aanpakken van uitdagingen op het vlak van sociale integratie door gebruikmaking van het Europees Sociaal Fonds.
• 4. 

  Het bevorderen van de uitwisseling van goede praktijken tussen de lokale overheden.
• 5. 

  Waarborgen dat de EU-regels voor vrij verkeer in de praktijk worden toegepast door onder meer het opzetten van een online opleidingsmodule.

Tijdens de Raad Werkgelegenheid, Sociaal Beleid, Volksgezondheid en Consumentenzaken op 9 december 2013 heeft men van gedachten gewisseld over deze mededeling. Daar deed de Nederlandse regering een oproep voor een Europese aanpak van uitbuiting van grensoverschrijdende werknemers, om zo te zorgen voor een meer omvattende aanpak van de negatieve effecten van het vrij verkeer van werknemers. Diverse lidstaten reageerden hier positief op. Veel lidstaten spraken hun steun uit voor het vrij verkeer, maar zagen ook de noodzaak om fraude en misbruik van werknemers te bestrijden.

Tijdens de Raad voor Justitie en Binnenlandse Zaken op 5 en 6 december 2013 is kennis genomen van de onderhavige mededeling. Een meerderheid van lidstaten is het erover eens dat het vrij verkeer van personen een grondrecht van alle EU-burgers is dat gehandhaafd en beschermd dient te worden. De landen van de Visegradgroep (tsjechië, Hongarije, Polen en Slowakije) hebben een gezamenlijke verklaring laten circuleren waarin zij stellen dat de selectieve toepassing van basisvrijheden door lidstaten zal leiden tot een uitholling van de gemeenschappelijke markt. De Europese Commissie reageerde ter afronding van de discussie over dit onderwerp met een constatering dat er een overweldigende steun is voor het fundamentele recht van het vrij verkeer van personen en dat er ook een erkenning is van de problemen van misbruik. De Commissie staat aan de kant van de lidstaten in de strijd daartegen. Het handboek schijnhuwelijken is in de laatste stadia van vaststelling in overleg met de experts van de lidstaten. Voorbeelden van lidstaten zullen worden opgenomen. De sociale zekerheid is een 100% nationale aangelegenheid en misbruik dient dus nationaal aangepakt te worden. Bij een serieuze inbreuk op de openbare orde is een inreisverbod mogelijk. Een geplande conferentie voor burgemeesters in februari 2014 is een goede gelegenheid om geleerde lessen uit te wisselen.

In de databank EUR-Lex wordt de laatste stand van zaken in de Europese behandeling van het voorstel weergegeven.

In de databank IPEX wordt de behandeling van het voorstel in de diverse (kandidaat) lidstaatparlementen weergegeven.