Behandelfase Eerste Kamer: behandeling in Eerste Kamer afgerond.

nationaal

Op 9 maart 2021 nam de commissie de brief van de Europese Commissie inzake beantwoording vragen voorstellen EU-actieplan tegen racisme 2020- 2025 en het strategisch EU-kader voor gelijkheid, integratie en participatie van de Roma (EK, C) voor kennisgeving aan.

Europees

Het voorstel werd op 18 september 2020 gepubliceerd.

volledige titel

Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's: Een Unie van gelijkheid : EU-actieplan tegen racisme 2020-2025

document Europese Commissie

COM(2020)565, d.d. 18 september 2020

commissies Eerste Kamer

Op 9 maart 2021 nam de commissie de brief van de Europese Commissie inzake beantwoording vragen voorstellen EU-actieplan tegen racisme 2020- 2025 en het strategisch EU-kader voor gelijkheid, integratie en participatie van de Roma (EK, C) voor kennisgeving aan.

Op 2 maart 2021 besloot de commissie het verslag van een schriftelijk overleg met de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (EK, B) voor kennisgeving aan te nemen.

Op 1 maart 2021 stuurde de Europese Commissie een antwoord (EK, C) op de vragen in het kader van een politiek dialoog (EK, A).

Op 23 februari 2021 stuurde de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties een antwoord (EK, B) op de brief van 18 november 2020.

Op 10 november 2020 leverden de fracties van VVD (De Blécourt-Wouterse), FVD (Cliteur), GroenLinks (Ganzevoort), PVV (Van Hattem) en 50PLUS (Baay-Timmerman) inbreng voor schriftelijk overleg met de regering en/of de Europese Commissie.

Op 18 november 2020 werd een brief aan de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties verstuurd.

Op 20 november 2020 werd een brief in het kader van de politieke dialoog (EK, A) aan de Europese Commissie verstuurd.

Op 13 oktober 2020 besloot de commissie het EU-actieplan in behandeling te nemen en op 10 november 2020 gelegenheid te geven voor het leveren van inbreng. De commissie wenst het actieplan te behandelen samen met de mededeling over de positie van Roma in de Europese Unie. Dit zal worden afgestemd met de commissie OCW.

BNC-fiche Mededeling EU-Actieplan tegen racisme 2020 – 2025

Op 6 november 2020 stuurde de minister van Buitenlandse Zaken het BNC-fiche met de beoordeling van de regering over het voorstel.

Dit Actieplan zal vermoedelijk naar inschatting van de regering kunnen rekenen op brede steun onder de lidstaten gelet op het belang en de grote maatschappelijke aandacht voor de aanpak van racisme en discriminatie. Pas bij verdere uitwerking van de Commissieplannen zal volgens de regering blijken in welke mate lidstaten echt bereid zijn zich actiever in te zetten, vooral waar het gaat om betere handhaving van hun nationale regelgeving en om het voeren van beleid dat verder reikt dan alleen regelgeving. De regering geeft aan dat het krachtenveld binnen het Europees Parlement momenteel nog niet bekend is.

De regering heeft een positieve grondhouding ten aanzien van de bevoegdheid van het voorstel. Artikel 18 en 19 VWEU bevatten de rechtsgrondslag voor de EU om op te treden op vlak van discriminatie op grond van nationaliteit (artikel 18) en op vlak van discriminatie op grond van geslacht, ras of etnische afstamming, godsdienst of overtuiging, handicap, leeftijd of seksuele geaardheid (artikel 19). De regering geeft hierbij aan dat de Commissie daardoor bevoegd is om op deze onderwerpen een mededeling te doen.

De regering heeft ook een positieve grondhouding ten aanzien van de subsidiariteit van de mededeling van de Commissie. Het wordt door de regering positief gevonden dat de Europese Commissie een voorbeeldfunctie op dit terrein wil nemen en gezamenlijk met de lidstaten racisme uit de EU wil bannen. De problematiek van racisme en discriminatie houdt volgens de regering niet op bij de landsgrenzen waardoor zij van mening zijn dat kennisuitwisseling, afstemming en samenwerking in EU-verband voordelen kan bieden t.a.v. een uitsluitend nationale aanpak.

De regering is ook positief over de proportionaliteit van de mededeling van de Commissie en is van mening dat het voorgestelde optreden niet verder gaat dan nodig om de doelstellingen van het Actieplan te verwezenlijken. Daarbij geeft de regering aan dat met het doen van niet-bindende aanbevelingen aan de lidstaten de Commissie het belang van een stevige nationale aanpak van racisme en discriminatie benadrukt, maar respecteert zij tegelijkertijd dat elke lidstaat hier op een eigen passende wijze invulling aan moet geven. Het voornemen van de Commissie om de implementatie van de bestaande EU-regelgeving, met name van Richtlijn 2000/43/EG, te onderzoeken en daarover in 2021 te rapporteren is daarnaast volgens de regering een geschikte maatregel om te kijken of deze aanpassing verdient. Voor wat betreft de toekomstige voorstellen genoemd in de mededeling geeft de regering de voorkeur aan kaderbesluiten en richtlijnen in plaats van verordeningen en gedetailleerde maatregelen, zodat de lidstaten nog ruimte hebben om de maatregelen in hun nationale wetgeving uit te werken.

BNC-fiche Mededeling EU Roma Strategisch Raamwerk

Op 16 november 2020 ontving de Kamer een BNC-fiche over de Mededeling.

De regering geeft aan dat de Mededeling kan rekenen op brede steun onder de lidstaten, waarbij de uitgangspunten en doelstellingen van het EU-pakket niet ter discussie staan. Het gegeven dat de Commissie prioriteit geeft aan nationaal maatwerk in en door de lidstaten zal er volgens de regering toe leiden dat subsidiariteit en proportionaliteit van de voorgestelde acties nauwelijks een punt van discussie zullen zijn. Ook geeft de regering aan dat in het Europees Parlement brede steun is voor het voorstel.

De regering heeft een positieve grondhouding ten aanzien van de bevoegdheid van het strategisch raamwerk en de Raadsaanbeveling. Hierbij geeft de regering aan dat de bevoegdheid blijkt uit artikel 292 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU), op grond waarvan de Raad aanbevelingen vaststelt op voorstel van de Commissie, in combinatie met artikel 19, lid 1, VWEU dat voorziet in de mogelijkheid voor de Raad om passende maatregelen te nemen om discriminatie op grond van geslacht, ras of etnische afstamming, godsdienst of overtuiging, handicap, leeftijd of seksuele geaardheid te bestrijden. Hiermee is de Commissie bevoegd om op deze onderwerpen een mededeling uit te brengen.

De regering heeft een positieve grondhouding ten aanzien van de subsidiariteit van het strategisch raamwerk en de Raadsaanbeveling. EU-lidstaten lopen volgens de regering tegen vergelijkbare problemen aan rondom de Roma-populatie en derhalve is de regering van mening dat EU-optreden meerwaarde heeft.

De regering heeft ook een positieve grondhouding ten aanzien van de proportionaliteit. Hierbij geeft de regering aan dat de Mededeling de lidstaten zelf de ruimte geeft om te bepalen hoe zij het Roma-beleid inrichten naar gelang de grootte van de populatie en waar mogelijk binnen bredere kaders, zoals bredere actieplannen tegen discriminatie. Voor wat betreft de geadviseerde niet-bindende maatregelen op nationaal niveau constateert de regering dat het hier adviezen betreft die de lidstaten geen verplichtingen opleggen, waardoor het voorgestelde optreden volgens de regering niet verder gaat dan noodzakelijk. Bovendien is de regering van mening dat de maatregelen (grotendeels) geschikt zijn om te doelen te bereiken, zoals de maatregelen die zich richten op het bevorderen van onderwijs- en arbeidsmarktparticipatie en ter bevordering van de dialoog met de Roma gemeenschappen ten aanzien van het beleid.

Echter geeft de regering hierbij aan dat de voorgestelde 8 maatregelen voor een deel voor Nederland niet relevant zijn, erg gedetailleerd zijn en daardoor naar verwachting niet effectief in de Nederlandse context.

In het EU-actieplan tegen racisme 2020-2025, onderdeel van het initiatief ‘Een Unie van gelijkheid’, concludeert de Europese Commissie dat alleen zich uitspreken tegen racisme onvoldoende is. Enkel door middel van actief optreden kan het motto “In verscheidenheid verenigd” worden waargemaakt. Het actieplan maakt onderscheid tussen racisme door individuen en structureel racisme. Daarnaast maakt de Commissie onderscheid tussen maatregelen die zijzelf zal nemen en oproepen aan de lidstaten om in actie te komen. Zo zal de Commissie is het kader van de bestrijding van individueel racisme het bestaande rechtskader evalueren en worden de lidstaten opgeroepen ervoor te zorgen dat het EU-recht volledig wordt omgezet en correct wordt toegepast. Het actieplan roept de lidstaten verder op snel een akkoord te bereiken over het voorstel van de Commissie uit 2008 betreffende de toepassing van het beginsel van gelijke behandeling van personen ongeacht godsdienst of overtuiging, handicap, leeftijd of seksuele gerichtheid (dossier E080071). Bij structureel racisme moeten de onderliggende oorzaken worden aangepakt. Het bestrijden van raciale en etnische stereotypering is hierbij van groot belang. Lidstaten worden aangemoedigd om tegen eind 2022 nationale actieplannen tegen racisme aan te nemen. De Commissie zal ten slotte haar eigen personeelsbestand doorlichten op representativiteit, diversiteit en inclusie.

Ook het strategisch EU-kader voor gelijkheid, integratie en participatie van de Roma behoort tot het initiatief ‘Een Unie van gelijkheid’. De Commissie constateert dat veel van de naar schatting tien tot twaalf miljoen Roma in Europa structureel te maken hebben met discriminatie, zigeunerhaat en sociaaleconomische uitsluiting. Een eerder EU-kader uit 2011 en een aanbeveling van de Raad uit 2013 ten spijt is de vooruitgang op het gebied van de integratie van de Roma volgens de Commissie beperkt gebleven. Om hier verandering in te brengen komt de Commissie met een nieuw strategisch kader met daarin doeltreffende maatregelen ter bevordering van gelijkheid, sociaaleconomische integratie en zinvolle participatie van de Roma.

In de databank EUR-Lex wordt de laatste stand van zaken in de Europese behandeling van het voorstel weergegeven.

De mededeling voor het EU-actieplan tegen racisme wordt behandeld door de commissie voor Burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken (LIBE). De commissies voor buitenlandse zaken (AFET), werkgelegenheid en sociale zaken (EMPL), milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid (ENVI), industrie, onderzoek en energie (ITRE), interne markt en consumentenbescherming (IMCO), cultuur en onderwijs (CULT) en de commissie voor rechten van de vrouw en gendergelijkheid (FEMM) zijn aangesteld als adviescommissies.

De mededeling voor een strategisch EU-kader voor roma wordt behandeld door de commissie voor Burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken (LIBE). De commissies voor werkgelegenheid en sociale zaken (EMPL), regionale ontwikkeling (REGI), cultuur en onderwijs (CULT) en de commissie voor rechten van de vrouw en gendergelijkheid (FEMM) zijn aangesteld als adviescommissies.

In de databank IPEX wordt de behandeling van het voorstel in de diverse (kandidaat) lidstaatparlementen weergegeven.

Op 7 december 2020 stuurde de permanente commissie van deskundigen in internationaal vreemdelingen-, vluchtelingen-, en strafrecht (commissie Meijers) een brief met opmerkingen over het voorstel naar Eurocommissaris Helena Dalli.