E230010
  ruit icoon
Laatste revisie: 26-06-2024

E230010 - Pakket over de tweede reeks eigen middelen



De Europese Commissie heeft een pakket voorstellen gepresenteerd voor nieuwe eigen middelen voor de EU-begroting. Deze 'eigen middelen' int de EU naast de lidstaatbijdrages die worden berekend op basis van het bruto nationaal inkomen.


Stand van zaken

Behandelfase Eerste Kamer: behandeling in Eerste Kamer afgerond.

nationaal

Op 12 maart 2024 besloten de commissies het verslag van een schriftelijk overleg (EK, B) voor kennisgeving aan te nemen.

Europees

Op de agenda van de Ecofinraad van 8 december 2023 stond een voortgangsverslag van het Spaanse voorzitterschap over de besprekingen in de Raad over het wetgevingspakket (21.501-07, GD).


Kerngegevens

volledige titel

Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, Het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de regio’s: Een aangepast pakket voor de volgende generatie eigen middelen

document Europese Commissie

COM(2023)330PDF-document, d.d. 20 juni 2023

commissies Eerste Kamer

verwant dossier


Behandeling Eerste Kamer

Op 12 maart 2024 besloten de commissies het verslag van een schriftelijk overleg (EK, B) voor kennisgeving aan te nemen.

Op 5 maart 2024 stuurde de minister van Financiën een antwoord op de brief van 7 februari 2024. Op 7 maart 2024 werd het verslag van een schriftelijk overleg (EK, B) vastgesteld.

Op 7 februari 2024 werd de brief verzonden aan de minister van Financiën.

Op 30 januari 2024 werd inbreng voor schriftelijk overleg met de regering geleverd door de fracties ChristenUnie (Holterhues) en Volt (Hartog) gezamenlijk en door de JA21-fractie (Baumgarten).

Op 16 januari 2024 besloten de commissies het agendapunt aan te houden en opnieuw voor inbreng te agenderen op de vergadering van 30 januari.

Op 14 november 2023 besloten de commissies de inbreng voor schriftelijk overleg aan te houden en opnieuw te agenderen op 16 januari 2024. Zij verzochten de griffie de ontwikkelingen bij de onderhandelingen over de tweede reeks eigen middelen te blijven volgen en de commissies te informeren wanneer daar aanleiding toe is, opdat bezien kan worden of het schriftelijk overleg eerder plaats moet vinden.

Op 24 oktober 2023 besloten de commissies de beantwoording van vragen gesteld door de Tweede Kamer af te wachten, alvorens het agendapunt opnieuw te agenderen voor inbreng.

Op 12 september 2023 besloten de commissies op 24 oktober 2023 inbreng te leveren voor schriftelijk overleg.

Op 11 juli 2023 besloten de commissies Financiën en Europese Zaken de voorstellen in behandeling te nemen en het BNC-fiche af te wachten. Ook verzochten zij het ministerie van Financiën om een technische briefing te verzorgen.

Op 29 juni 2023 informeerde de minister van Financiën de Kamer per brief (22.112, JE) over de planning van het BNC-fiche. Zij gaf aan van plan te zijn het BNC-fiche op 25 augustus 2023 aan de Kamer te verzenden.


Behandeling Tweede Kamer

Op 8 november 2023 voerde de commissie Financiën naar aanleiding van de geannoteerde agenda van de Eurogroep en Ecofinraad van 8 en 9 november 2023 o.a. schriftelijk overleg over het nieuwe pakket eigen middelen (21.501-07, 1987).

Op 12 september 2023 leverde de commissie Financiën inbreng voor schriftelijk overleg over het BNC-fiche. Op 23 oktober 2023 stuurde de minister van Financiën een antwoord en op 25 oktober 2023 werd het verslag van een schriftelijk overleg vastgesteld (22.112, 3813). Dit werd geagendeerd voor schriftelijk overleg ter voorbereiding van de Eurogroep en Ecofinraad van 8 en 9 november 2023.

De commissie Financiën leverde op 13 juli 2023 inbreng voor schriftelijk overleg over de brief die inging op de planning van het BNC-fiche. Op 25 augustus 2023 stuurde de minister van Financiën een antwoord en op 30 augustus 2023 werd het verslag van een schriftelijk overleg vastgesteld (22.112, 3745).

Op 7 juli 2023 verzocht de commissie Financiën de minister van Financiën geen onomkeerbare stappen te zetten in de onderhandelingen over het voorstel, totdat de commissie na het zomerreces tijdens het commissiedebat Eurogroep/Ecofinraad/IMF overleg met haar heeft kunnen voeren over de Nederlandse inzet.


Standpunt Nederlandse regering

Op 25 augustus 2023 ontving de Kamer het BNC-fiche over de introductie nieuwe eigen middelen en terbeschikkingstelling (36.409, A). Hierin geeft de minister aan dat het kabinet ieder voorstel voor een nieuw eigen middel op zijn eigen merites beoordeelt, en openstaat voor introductie van eigen middelen op basis van CBAM-opbrengsten (het Europees mechanisme voor koolstofgrenscorrectie) en het ETS (Europees emissiehandelssysteem). Het kabinet is geen voorstander van correctiemechanismes en een eigen middel op basis van bedrijfswinsten. Het kabinet kan, en kon ten tijde van het vorige voorstel, nog geen beoordeling geven van een eigen middel op basis van Pijler 1 (de herverdeling van winsten en belastingheffingsrechten tussen landen).

Het oordeel van het kabinet ten aanzien van de bevoegdheid van de EU voor het voorstel tot wijziging van het Eigenmiddelenbesluit is positief. Het voorstel is gebaseerd op artikel 311, derde alinea, VWEU. Dit artikel geeft de EU de bevoegdheid om met unanimiteit besluiten te nemen over bepalingen die van toepassing zijn op het stelsel van eigen middelen. Ook kunnen op basis van dit artikel nieuwe categorieën van eigen middelen worden vastgesteld.

Het kabinet is ook positief over de bevoegdheid van de EU voor de voorstellen tot een MAR (terbeschikkingstelling) en IMSOR (uitvoeringsmaatregelen), Het voorstel voor een MAR is gebaseerd op artikel 322, lid 2, VWEU. Op grond van dit artikel kan de Raad de regels en procedures bepalen over de terbeschikkingstelling van de ontvangsten uit eigen middelen aan de Europese Commissie. Het kabinet kan zich vinden in deze rechtsgrondslag. Het voorstel tot herziening van de IMSOR is gebaseerd op artikel 311, vierde alinea, VWEU. Volgens dit artikel stelt de Raad de uitvoeringsmaatregelen voor het stelsel van eigen middelen van de EU vast. Het kabinet kan zich ook vinden in deze rechtsgrondslag.

De minister schrijft dat het subsidiariteitsbeginsel hier niet van toepassing is, aangezien de EU-begroting onder de exclusieve bevoegdheden van de EU valt.

Het kabinet beoordeelt de proportionaliteit van het voorstel tot wijziging van het Eigenmiddelenbesluit positief. De voorgestelde wijzigingen gaan volgens het kabinet niet verder dan noodzakelijk om de Europese begroting en de financiële verplichtingen van de Unie te financieren. Artikel 311 VWEU stelt vast dat de Europese begroting, onverminderd andere ontvangsten, volledig uit eigen middelen gefinancierd wordt. Voor het toevoegen van nieuwe eigen middelen is een aanpassing van het Eigenmiddelenbesluit noodzakelijk.

Tevens is het kabinet positief over de proportionaliteit van de voorstellen tot een MAR en IMSOR. De voorstellen hebben tot doel de regels en procedures voor de terbeschikkingstelling van de beoogde nieuwe eigen middelen aan de EU door de lidstaten te regelen. Ze zijn volgens het kabinet geschikt om de doelstellingen te bereiken en gaan niet verder dan noodzakelijk.

Onder de lidstaten is verdeeldheid over de voorstellen, die tot een duidelijke verschuiving van de verdeling van de bijdragen aan de EU-begroting leiden. Een meerderheid is van mening dat de introductie van nieuwe eigen middelen niet overhaast dient te gebeuren en dat andere budgettaire kwesties meer aandacht verdienen, waaronder de door de Commissie voorgestelde wijziging van het MFK.


Samenvatting voorstel Europese Commissie

De Europese Commissie heeft op dinsdag 20 juni 2023 drie voorstellen gepresenteerd voor een volgende generatie eigen middelen voor de Europese begroting waarmee het pakket nieuwe eigen middelen compleet is. Met deze voorstellen wordt het in december 2021 voorgestelde pakket met nieuwe eigen middelen aangevuld en geactualiseerd. Het aangepaste pakket bevat een nieuw tijdelijk eigen middel op basis van bedrijfswinsten en past de voorstellen voor een eigen middel uit het Europees emissiehandelssysteem (ETS) en het Europees mechanisme voor koolstofgrenscorrectie (CBAM) aan.

Het eigen middel op basis van bedrijfswinsten is tijdelijk en dient uiteindelijk vervangen te worden door de bijdrage afkomstig uit het initiatief "Business in Europe: Framework for Income Taxation" (zie ook E230017). Een voorstel hiertoe is in september 2023 gepresenteerd en dient unaniem te worden goedgekeurd door alle lidstaten. In afwachting daarvan zullen de eigen middelen van deze nieuwe categorie worden berekend als 0,5 procent van de fictieve winstbasis van de Europese ondernemingen. Dit is een indicator die door Eurostat wordt berekend op basis van de statistieken van de nationale rekeningen. Het betreft een nationale bijdrage die door de lidstaten wordt betaald en dus niet zal leiden tot hogere nalevingskosten van ondernemingen.

Daarnaast stelt de Commissie voor om het percentage van de ETS-inkomsten van lidstaten dat aan de Europese Unie moet worden afgedragen te verhogen naar 30 procent, waar in het voorstel van 2021 werd uitgegaan van 25 procent. Dit vanwege de stijging van de koolstofprijs, waardoor de inkomsten van de lidstaten uit het emissiehandelssysteem in twee jaar tijd is verdubbeld. Deze stijging was niet voorzien toen het "Fit-for-55"-voorstel werd ingediend. Met het oog op het "Fit-for-55"-pakket stelt de Commissie ook een technische aanpassing voor van het controlekader van het CBAM.


Behandeling Raad

Op de agenda van de Ecofinraad van 8 december 2023 stond een voortgangsverslag van het Spaanse voorzitterschap over de besprekingen in de Raad over het wetgevingspakket (21.501-07, GD).

Tijdens de Eurogroep en Ecofinraad van 13 en 14 juli 2023 vond voor het eerst een gedachtewisseling over de voorstellen plaats (21.501-07, FT). Veel lidstaten spraken zich hier uit tegen een koppeling tussen de behandeling van het voorstel voor nieuwe eigen middelen en het voorstel voor een tussentijdse herziening van het Meerjarig Financieel Kader (MFK 2021-2027). Nederland gaf aan de voorstellen over nieuwe eigen middelen te bestuderen en deze te beoordelen op hun eigen merites.

In de databank EUR-Lex wordt de laatste stand van zaken in de Europese behandeling van het voorstel weergegeven.


Behandeling Europees Parlement

Op 9 november 2023 nam het Europees Parlement een wetgevingsresolutiePDF-document aan over het voorstel COM(2023)331.

De commissie voor Begroting (BUDG) van het Europees Parlement behandelt de voorstellen. De commissies voor Constitutionele zaken (AFCO), Milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid (ENVI) en Economische en monetaire zaken (ECON) zijn aangesteld als adviescommissie.

In de databank OEIL van het Europees Parlement wordt de laatste stand van zaken in de behandeling van het voorstel COM(2023)330 weergegeven.

In de databank OEIL van het Europees Parlement wordt de laatste stand van zaken in de behandeling van het voorstel COM(2023)331 weergegeven.

In de databank OEIL van het Europees Parlement wordt de laatste stand van zaken in de behandeling van het voorstel COM(2023)332 weergegeven.

In de databank OEIL van het Europees Parlement wordt de laatste stand van zaken in de behandeling van het voorstel COM(2023)333 weergegeven.


Standpunten andere lidstaten (IPEX)

Op 10 oktober 2023 diende het Zweedse Parlement een subsidiariteitsbezwaarPDF-document in tegen voorstel COM(2023)331.

In de databank IPEX wordt de behandeling van het voorstel COM(2023)330 in de diverse (kandidaat) lidstaatparlementen weergegeven.

In de databank IPEX wordt de behandeling van het voorstel COM(2023)331 in de diverse (kandidaat) lidstaatparlementen weergegeven.

In de databank IPEX wordt de behandeling van het voorstel COM(2023)332 in de diverse (kandidaat) lidstaatparlementen weergegeven.

In de databank IPEX wordt de behandeling van het voorstel COM(2023)333 in de diverse (kandidaat) lidstaatparlementen weergegeven.


Alle bronnen