De Eerste en de Tweede Kamer hebben in een gezamenlijke brief aan voorzitter Barroso van de Europese Commissie een subsidiariteitsbezwaar kenbaar gemaakt tegen een ontwerpverordening (COM (2011)560) die voorziet in gemeenschappelijke regels voor landen die zijn aangesloten bij de Schengengrenscode. Met het voorstel wil de Europese Commissie de tijdelijke herinvoering van grenscontroles aan de binnengrenzen in het Schengengebied reguleren, en onderwerpen aan goedkeuring door de Europese Commissie.
De beide Kamers van de Staten-Generaal beschouwen de ontwerpverordening als een ongewenste en ongefundeerde machtsverschuiving van lidstaten naar de Europese Commissie, die niet strookt met het beginsel van subsidiariteit. De brief werd op 8 november als hamerstuk vastgesteld door de Eerste Kamer en op dezelfde dag door de Tweede Kamer. Gelijkluidende brieven zijn verstuurd naar het Europees Parlement, de Europese Raad en de Nederlandse regering.
De nieuwe verordening die de Europese Commissie voorstelt, bepaalt dat alleen zij een besluit kan nemen over het tijdelijk herinvoeren van het grenstoezicht. Dit gebeurt op verzoek van lidstaten in het geval dat een ernstige bedreiging van de openbare orde of de binnenlandse veiligheid aannemelijk is gemaakt. In gevallen waarin de omstandigheden vragen om het direct sluiten van de binnengrens behoudt de lidstaat de mogelijkheid dit zelf te beslissen voor een periode van maximaal vijf dagen. Daarna kan alleen de Europese Commissie besluiten om de grenscontrole te verlengen.
Het tijdelijk weer invoeren van het grenstoezicht tussen landen binnen het Schengengebied houdt volgens de Kamers verband met de eigen verantwoordelijkheid van lidstaten om zorg te dragen voor de handhaving van de openbare orde en de bescherming van de binnenlandse veiligheid. Het Nederlandse parlement beroept zich hierbij op artikel 72 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie.
Met het gemotiveerd advies in het kader van de subsidiariteit is het Nederlandse parlement niet het enige dat bezwaar aantekent tegen het voorstel van de Europese Commissie. Ook de Franse Assemblée en de Portugese, Zweedse en Slowaakse parlementen hebben een gemotiveerd advies gericht aan de Commissie. Indien er een derde van het aantal (kamers van) nationale parlementen subsidiariteitbezwaren kenbaar maakt, treedt de zogenoemde 'gele kaart'-procedure in werking. De expliciete formulering van zo'n bezwaar door de nationale parlementen zou een rol kunnen spelen in de verdere behandeling van het voorstel door de Commissie.
Deel dit item: