Vier Kamerleden namen van 19 tot en met 22 mei 2023 deel aan de voorjaarsvergadering van de NAVO Parlementaire Assemblee (NAVO PA) in Luxemburg. De delegatie bestond uit Tweede Kamerleden Salima Belhaj (D66, delegatieleider), Jeroen van Wijngaarden (VVD) en Raymond de Roon (PVV) en Eerste Kamerlid Alfred Arbouw (VVD). Centraal stonden de Luxemburgse defensie-inspanningen, het aannemen van verklaringen over Oekraïne en NAVO's aanpassingen voor de NAVO-top in juli in Vilnius, het toegetreden lid Finland en de oproep tot snelle toetreding van Zweden tot de NAVO.
Oppositieleider uit Belarus, Sviatlana Tsikhanouskaya en Nobelprijswinares Oleksandra Matviichuk, directeur van het Centrum van Burgerlijke Vrijheden in Oekraïne spraken in respectievelijk de politieke commissie en de commissie van democratie en veiligheid. In een buitengewone zitting van de Standing Committee en Oekraïne - de NAVO Interparlementaire Raad, in aanwezigheid van tien Oekraïense parlementsleden - onderstreepte de Voorzitter van de NAVO PA Joëlle Garriaud Maylam dat deze zitting de gelegenheid biedt om een duidelijke boodschap van steun aan Oekraïne over te brengen. Aan de vooravond van de conferentie sprak de delegatie met de Nederlandse ambassadeur in Luxemburg, Cees Bansema.
Op 22 mei nam de Assemblee een verklaring aan over Oekraïne waarin onverminderde steun aan het land wordt uitgesproken en de leiders van het NAVO-bondgenootschap worden opgeroepen om de leveringen van gevechtsvliegtuigen en andere militaire uitrusting in de strijd tegen de Russische agressie te bespoedigen. Ook vroeg de Assemblee om in Vilnius opnieuw te bevestigen dat het land zijn rechtmatige plaats in de NAVO heeft en dat Oekraïne lid zal worden van het bondgenootschap. Wederom wordt erkend dat de Russische staat onder het huidige regime een terroristische staat is en wordt aangedrongen op het uitbreiden van sancties zolang het duurt totdat Rusland al zijn troepen van het gehele grondgebied van Oekraïne terugtrekt. De Assemblee veroordeelt het gebruik van honger als wapen door Rusland als onderdeel van zijn ideologie en de praktijk van het zogeheten ruscisme .
In een verklaring over de Top van Vilnius, aangenomen op 22 mei 2023, roept de Assemblee de leiders van het bondgenootschap op om een nieuwe doelstelling voor defensie-uitgaven en - investeringen vast te stellen met een minimum investeringsniveau van 2% van het BNP. Volgens de Assemblee is de noodzaak om de uitgaven van de 31 NAVO-landen te verhogen duidelijk geworden door de Russische inval in Oekraïne. Luxemburg, dat momenteel op een niveau van 0,6% van het BNP zit, lichtte bij monde van de minister van Defensie toe in 2028 hun defensie-uitgaven te hebben verdubbeld. De verklaring roept verder op tot een spoedige toetreding van Zweden tot de NAVO en benadrukt het belang van het oprichting van een centrum voor democratische veerkracht binnen het NAVO-hoofdkwartier in Brussel. Het Luxemburgs parlement maakte bekend een medewerker te willen financieren die zich op het internationale secretariaat van de NAVO PA bezig gaat houden met dit centrum.
Op 21 mei presenteerde Jeroen van Wijngaarden zijn conceptrapport over de veiligheidsuitdagingen in het Oostzeegebied ofwel Baltische Zee in de subcommissie voor trans-Atlantische defensie- en veiligheidssamenwerking. "Een sterke, eensgezinde aanpak van de aanpassing van de noordelijke maritieme regio aan de veranderende veiligheidssituatie is van vitaal belang. De toevoeging van Finland zal de capaciteiten van de NAVO in het Oostzeegebied aanzienlijk versterken, maar Finland zal nauw moeten samenwerken met zijn nieuwe bondgenoten bij het bepalen van zijn rol binnen de NAVO," aldus Van Wijngaarden. Het rapport wordt tijdens de jaarvergadering in het najaar in Kopenhagen vastgesteld.
In de defensiecommissie sprak Stacy Cummings, algemeen directeur bij het NAVO-Agentschap voor ondersteuning en aanschaf van materieel over het belang en de voordelen van gecoördineerde inkoop en logistiek. "Door middelen en expertise te bundelen, kunnen we de defensie-uitgaven van de landen optimaliseren, de efficiëntie verhogen en uiteindelijk de afschrikkings- en defensiecapaciteit van de NAVO versterken," zei Cummings. Bij de Nederlandse Kamerleden bestaat de zorg over de productie van materieel en wapens en wordt het belang onderstreept van gecoördineerde samenwerking binnen de NAVO alsook van langdurige, nauwe samenwerking met de defensie-industrie, ook voor de verdediging van het eigen NAVO-grondgebied.
Deel dit item: