Met aannemen van een grondwetswijziging in tweede lezing heeft de Eerste Kamer op 18 januari 2005 het mogelijk gemaakt dat volksvertegenwoordigers in gemeenteraden, provinciale staten en Eerste en Tweede Kamer bij zwangerschap en ziekte worden vervangen. De fracties van VVD en SGP stemden tegen de grondwetswijziging. Deze fracties vinden het ambt van volksvertegenwoordiger zo persoonlijk dat tijdelijke vervanging tegenover de kiezers niet zou zijn te rechtvaardigen. VVD-woordvoerder Van Heukelum voegde daar nog als extra argument aan toe, dat het ambt van volksvertegenwoordiger nog persoonlijker wordt als straks een districtenstelsel wordt ingevoerd bij Tweede Kamerverkiezingen.
De behandeling van deze en volgende voorstellen tot wijziging van de grondwet (o.a. over de invoering van de gekozen burgemeester) werd mogelijk in de Eerste Kamer na een door de PvdA aangespannen principieel debat. Inzet van het debat was de vraag of een opvolgende Tweede Kamer ook wijzigingen van de grondwet in tweede lezing mag behandelen. De Tweede Kamer die na de snelle val van het kabinet Balkenende I in januari 2003 werd gekozen beantwoordde deze vraag positief. Volgens de PvdA-fractie in de senaat zou de vorige Tweede Kamer over de grondwetswijzigingen hebben moeten beslissen op grond van artikel 137 van de geldende grondwet. Maar de Raad van State, de regering, de Tweede Kamer en ook de meerderheid van de Eerste Kamer zijn van mening dat men de tekst van dit artikel na de aanpassing in 1995 ook zo kan lezen dat een opvolgende Tweede Kamer tweede lezingen van grondwetsherzieningen mag behandelen. Volgens de tekst van vóór 1995 zou het niet gekund hebben vond een meerderheid van de senaat. Maar na de tekstwijziging zou dit wel kunnen.
De CDA-fractie vond dat het hier naar een woord van CDA-senator Dölle ging om 'een toelaatbare uitleg van artikel 137'. Het artikel regelt dat een grondwetswijziging wordt gevolgd door Tweede Kamerverkiezingen om de kiezers de gelegenheid te geven zich over de wijziging uit te spreken. In de praktijk vallen grondwetsverkiezingen samen met normale, reguliere Kamerverkiezingen. VVD-woordvoerder Van Heukelum oordeelde dan ook dat artikel 137 'een dode letter' is geworden. In dit geval stemde de VVD daarom maar in met de verdere behandeling van grondwetswijzigingen, maar de liberale senatoren willen wel met de regering nog nader debatteren over een al aangekondigde notitie over modernisering van de grondwet.
Deel dit item: