De Eerste Kamer heeft dinsdag 21 juni 2005 zonder stemming ingestemd met het wetsvoorstel collectieve afwikkeling massaschade. Als gevolg daarvan kunnen DES-betrokkenen nu een regeling gaan sluiten met de schadeveroorzakers in de DES-affaire. Als zwangere vrouwen het DES-hormoon slikten dan zouden zij gezondere baby's krijgen. In plaats daarvan kregen dochters van moeders die dit hormoon hadden gebruikt soms kanker. In 1976 werd het in Nederland verboden DES voor te schrijven bij zwangerschappen.
Het aangenomen wetsvoorstel biedt ook mogelijkheden voor mensen die zich benadeeld voelen als beleggers bij bijvoorbeeld bedrijven als Dexia en Legio Lease.
Minister Donner (CDA, justitie) moest tijdens het debat zijn best doen om een kritische VVD-fractie tot instemming te bewegen. Mevrouw Broekers-Knol noemde als grootste bezwaar van de liberale fractie dat de regeling voorziet in een door de rechter opgelegde collectieve schadeafwikkeling die de gang naar de rechter van latere benadeelden zou blokkeren. Met name was de VVD bezorgd dat de schadepot leeg zou zijn als benadeelden na vijf of tien jaar nog een schadevergoeding claimen. Minister Donner verzekerde de VVD dat latere claims alsnog aan de rechter voorgelegd kunnen worden als men geen genoegen zou willen nemen met de in de collectieve overeenkomst vastgelegde schadevergoeding. Mevrouw Broekers wees erop dat tussen de stichting die de belangen behartigt van de Des-slachtoffers, het Des-schadefonds, en de schade-veroorzakers, de Des-producenten, inmiddels overeenstemming is bereikt over een schaderegeling. Er is evenwel een impasse, omdat de producenten van het Des-hormoon, de regeling alleen accepteren als vaststaat dat alle slachtoffers door de regeling zijn gebonden. Het Des-schadefonds heeft om een wettelijke regeling gevraagd om de overeenkomst verbindend te kunnen laten verklaren door de rechter. Minister Donner heeft aan dit verzoek voldaan door een algemene wettelijke regeling voor de vergoeding van 'massaschade'. In het geval van de Des-slachtoffers is de wettelijke regeling het 'laatste woord', maar dat hoeft in andere gevallen niet zo te zijn bezwoer minister Donner de VVD-fractie.
PvdA-woordvoerder Witteveen hoorde van de minister van Justitie instemming met zijn stelling dat bij de nieuwe collectieve schadevergoedingsregeling er een actieve rol van de rechter wordt verwacht. Minister Donner: "De rechter krijgt een quasi bestuurlijke functie".
CDA-woordvoerder Wagemakers zei het wat naïef te vinden te verwachten dat benadeelden zich netjes zouden gaan organiseren in representatieve stichtingen, die vervolgens met veroorzakers van schade over een vergoeding gaan onderhandelen, zoals in de Des-zaak wel is gebeurd. Volgens Wagemakers zullen onder de nieuwe wettelijke regeling collectieve afwikkeling massaschade ook bedrijven zelf waarvan schadevergoeding wordt geëist, kunnen overgaan tot oprichting van een stichting om te bereiken dat de schaderegeling hanteerbaar blijft. Ook zou de regeling advocaten ertoe kunnen brengen benadeelden als groep te laten procederen. Mevrouw Broekers wees in dit verband op het gevaar dat langs een omweg toch het systeem 'no cure, no pay' zijn intrede zou doen in Nederland (in navolging van de Verenigde Staten). Minister Donner zei dat ook in het geval van collectieve schadeclaims advocaten zijn gebonden aan het in Nederland geldende procesrecht. Daarin is 'no cure, no pay' verboden.
Woordvoerder Holdijk van de Staatkundig Gereformeerde Partij, die mede namens de ChristenUnie sprak, vroeg aandacht voor benadeelden die buiten Nederland wonen. Hij had zijn twijfels of die met deze nieuwe regeling aan hun trekken kunnen komen. Minister Donner was hier minder beducht voor. De woordvoerders van CDA, VVD en ook SGP/CU dachten dat een regeling waarbij benadeelden zich kunnen aansluiten bij een overeenkomst met de veroorzaker van de schade, beter is dan een regeling waarbij benadeelden kunnen uitstappen als de hoogte van de schadevergoeding hen niet bevalt. Het wetsvoorstel voorziet in de laatste regeling ('opt out'). Volgens minister Donner is deze regeling per saldo ook rechtvaardiger dan de 'opt in'- regeling zoals bijvoorbeeld Zweden kent. Mensen die pas later, als de overeenkomst tot collectieve schaderegeling al is gesloten, ontdekken dat zij zijn benadeeld kunnen altijd alsnog een individuele schadeclaim indienen, zei de minister van Justitie.
Deel dit item: