In Straatsburg heeft van 26 tot 30 januari 2015 de eerste deelsessie plaatsgevonden van de Parlementaire Assemblee van de Raad van Europa (PACE). De delegatie uit de beide Kamers der Staten-Generaal naar de PACE heeft, zoals gebruikelijk, op de eerste dag van de zitting een briefing ontvangen van de Permanente Vertegenwoordiging bij de Raad van Europa. Ambassadeur Onno Elderenbosch heeft zich, wegens zijn deelname aan de ambassadeursconferentie die jaarlijks rond dit tijdstip in Den Haag wordt gehouden, laten vervangen door zijn plaatsvervanger mevrouw Kanta Adhin.
Humanitaire situatie Oekraïense vluchtelingen
Senator Strik (GroenLinks) heeft op dinsdagochtend deelgenomen aan een debat over een rapport over de humanitaire situatie van Oekraïense vluchtelingen en ontheemden. Zij wees op het feit dat het hier gaat om mensen die niets met de oorlog te maken hebben, maar daarvoor wel de prijs betalen. Het feit dat er sprake is van een oorlog tussen twee lidstaten van de Raad van Europa komt de geloofwaardigheid van deze waakhond van de mensenrechten niet ten goede. Het rapport moet worden beschouwd als een dringende oproep aan de partijen om zo snel mogelijk met een duurzame oplossing van het conflict te komen en als een oproep aan Rusland om zijn strijdkrachten terug te trekken. Het aantal vluchtelingen en ontheemden blijkt inmiddels in werkelijkheid hoger dan in het rapport wordt vermeld en al deze mensen hebben inmiddels te kampen met de winterkou die hun leven nog gecompliceerder maakt. Goede huisvesting, gezondheidszorg, onderwijs voor de kinderen en een basisinkomen zijn van wezenlijk belang om hun leven dragelijk te maken. De bevoegdheden en mogelijkheden van lokale overheden moeten worden versterkt terwijl de coördinerende rol van de centrale overheid meer inhoud moet krijgen. Voorts moet de nieuwe asielwet, alsmede het recht op werk voor asielgerechtigden nu snel worden geïmplementeerd en moet de strijd tegen discriminatie, in het bijzonder die van Roma's en ontheemden, worden voortgezet.
Senator Strik wees in haar betoog ook op de geïsoleerde positie van Oekraïense burgers in de door de separatisten bezette gebieden die het moeten doen zonder pensioenuitkering en zonder sociale uitkering. Zij deed een beroep op de strijdende partijen om internationale hulporganisaties en andere ngo's toe te laten tot de oorlogsgebieden, inclusief de Krim, zodat zij humanitaire hulp kunnen bieden. Zorgwekkend zijn de berichten over de schendingen van de rechten van de Krimtataren, journalisten en mensenrechten- en politieke activisten. Hoewel de Russische bezetting van de Krim door Rusland illegaal is, rust op Rusland de facto de verantwoordelijkheid om onmiddellijk een eind te maken aan het geweld en om de burgerrechten te garanderen van diegenen die weigeren de Russische nationaliteit aan te nemen, aldus mevrouw Strik.
Memorandum of understanding
Senator Kox (SP) heeft deelgenomen aan een debat over de uitvoering van een in 2007 tot stand gekomen memorandum of understanding tussen de Raad van Europa en de Europese Unie. Dat memorandum is gericht op samenwerking tussen deze instituties, in het bijzonder op het terrein van de mensenrechten, rechtshandhaving en democratie. Senator Kox merkte op dat hij in zijn twaalfjarig lidmaatschap van de PACE de samenwerking vooral heeft ervaren als een "living apart together". Op zichzelf hoeft dat niet verkeerd te zijn omdat beide organisaties van elkaar verschillen in omvang, doelstellingen, structuur en middelen. Men moet daarom ook niet proberen ze samen te voegen, maar men zou wel tot meer samenwerking moeten komen. Sinds de totstandkoming van het memorandum in 2007 heeft de EU voortdurend getracht taken van de PACE over te nemen onder het motto: " Wij hebben de middelen, de mensen en de mogelijkheden om dat werk te doen". Het rapport en uitspraken van de plv. secretaris-generaal van de PACE duiden er op dat de ontwikkelingen zich ten goede keren. De afgelopen jaren is er sprake van meer synergie als gevolg waarvan de kans op doublures van werkzaamheden is afgenomen. Tussen de verschillende organen van beide organisaties wordt beter samengewerkt en ook is sprake van meer cofinanciering. Het budgettaire probleem van de Raad van Europa wordt voor een deel opgelost door grotere bijdragen van de EU. Daarmee wordt tegelijkertijd duidelijk dat de Raad van Europa ervoor waakt niet te worden overgenomen door de EU, aldus de heer Kox.
Recente terroristische aanslagen
Senator Strik (GroenLinks) heeft ook deelgenomen aan een debat over de recente terroristische aanslagen in Parijs. Zij wees erop dat de moorden in Parijs een aanslag zijn op de menselijke waarden die de Raad van Europa wil beschermen en verdedigen. Senator Strik stelde dat onze rechtsstaat sterk genoeg is om met een goed antwoord hierop te komen. Het is volgens Strik van groot belang dat de samenleving naar oplossingen zoekt ten aanzien mensen die zich van haar vervreemd voelen en het pad van de radicalisering op gaan. Langs de weg van integratie moet hen het perspectief van een samenleving met onze waarden, waarvan zij deel uitmaken, worden voorgehouden. In dat verband wees mevrouw Strik op goede voorbeelden in het Belgische Mechelen en Vilvoorde waar de plaatselijke overheden een actief beleid voeren ten aanzien van jongeren die worden beïnvloed door het fundamentalisme of zich daarvoor actief willen inzetten.
Economische en sociale ongelijkheid
Aan een joint debate over een tweetal rapporten over "equality and crisis" en "protection of the right to bargain collectively, including the right to strike" heeft senator Elzinga (SP) deelgenomen. Hij stelde dat de ongelijkheid, hetzij in economische, dan wel in sociale zin, een slechte werkelijkheid is. Met eerdere uitspraken van de voorman van de OESO, de heer Gurria, dat de ongelijkheid in hoog tempo toeneemt en de wereld daarmee steeds sneller de verkeerde kant op gaat zei hij het eens te zijn. Ongelijkheid brengt ook schade toe aan economische groei. Meer gelijkheid is geen doel in zichzelf; het gaat om het versterken van sociale cohesie en tolerantie, het terugdringen van armoede, werkloosheid en discriminatie. Uit de rapporten blijkt, aldus de heer Elzinga, dat achterblijvend economisch herstel de ongelijkheid in samenleving vergroot. Wat betreft de sociaal-economische rechten verwees de heer Elzinga naar het hernieuwde Sociaal Handvest en de rechten van werknemers zoals die zijn verankerd in het statuut van de International Labour Organisation. Het zou goed zijn als de regeringen worden aangespoord hun deskundigen te steunen in hun eerstvolgende overleg in ILO-verband over het stakingsrecht.
Deelname Russische delegatie
In verband met het voorzitterschap van België van de Raad van Europa heeft de minister van Buitenlandse Zaken van dat land, de heer Didier Reynders, de Assemblee toegesproken in de middag van maandag 26 januari. In een vragenronde na zijn toespraak heeft senator Kox (SP), wijzende op de in deze eerste zitting voorziene debatten over de positie van de Russische delegatie in de Assemblee, gevraagd naar de wijze waarop de Russische regering deelneemt aan de werkzaamheden van het Comité van Ministers en naar de zienswijze van de heer Reynders op eventueel nadere maatregelen die gevolgen kunnen hebben voor de samenwerking van Rusland met de overige lidstaten in het Comité van Ministers.
Op woensdag 28 januari heeft de Assemblee een debat gewijd aan de positie van de Russische delegatie waarvan in april 2014 het stemrecht in de Assemblee, alsmede het recht deel te nemen aan de activiteiten van de Standing Committee, het Bureau en de Presidential Committee waren opgeschort tot aan het einde van de zitting van 2014. De Monitoring Committee van de Assemblee, gesteld voor een onderzoek naar de geloofsbrieven van deze delegatie met het oog op haar toekomstige positie in de Assemblee, heeft in een aan het begin van deze eerste sessie van 2015 opgestelde ontwerpresolutie voorgesteld de opschorting van deze rechten met ingang van haar junizitting in 2015 opnieuw te doen ingaan indien Rusland geen waarneembare en meetbare resultaten zal hebben geboekt in het nakomen van de door de Assemblee aan dat land opgelegde verplichtingen. In een amendement op dat voorstel werd evenwel voorgesteld de opschorting van deze rechten met onmiddellijke ingang voort te zetten en de eventuele opheffing ervan aan de orde te laten komen in een debat aan het begin van de junizitting indien Rusland waarneembare en meetbare voortgang zou hebben geboekt op de genoemde punten.
Aan het debat over deze ontwerpresolutie heeft senator Kox, voorzitter van de fractie van Verenigd Europees Links, deelgenomen, nadat senator Franken als rapporteur van het Committee on Rules of Procedure, Immunities and Institutional Affairs had kunnen verklaren dat de door de Assemblee gevolgde werkwijze in het onderhavige geval in overeenstemming met haar eigen reglement van orde was gevolgd. In zijn bijdrage zette senator Kox in een achttal punten uiteen waarom zijn fractie haar stem wenst te geven aan de oorspronkelijk voorgestelde resolutie en tegen de ingediende amendementen die naar haar mening afbreuk doen aan het karakter van de motie. Aan het slot van het debat werd het genoemde amendement aanvaard en werd de aldus geamendeerde ontwerpresolutie aangenomen met 160 stemmen voor en 42 tegen.
In aansluiting op een speech van de Secretaris-Generaal van de Raad van Europa, de heer Jagland, heeft de heer Kox tijdens een vragenronde gewezen op het gevaar dat de Raad van Europa, dankzij een nieuwe Koude Oorlog die op komst lijkt, ten prooi valt aan erosie. Het besluit van de Assemblee om de bevoegdheden van de Russische delegatie opnieuw op te schorten laat zien dat er sprake is van een escalatie in de richting van een nieuwe Koude Oorlog. Met haar besluit heeft de Assemblee haar mogelijkheden om dienst te doen als platform voor parlementaire diplomatie tenminste voor de duur van een jaar om zeep geholpen. De vraag luidt hoe de Secretaris-Generaal de Raad van Europa kan en zal behoeden voor verdere erosie.
Vrijheid van de media
Senator Franken (CDA) heeft deelgenomen aan een debat over een rapport over de bescherming van de vrijheid van de media in Europa. Hij wees erop dat de uitingsvrijheid de werkelijke basis is van een democratie omdat andere fundamentele rechten alleen daadwerkelijk uitgeoefend kunnen worden effectief als informatie en meningen vrij kunnen worden verspreid door de media. Op die vrijheid worden op tal van manieren, zo laat het rapport zien, inbreuken gepleegd; één van die manieren is het elimineren van de boodschapper, zoals de recente, verschrikkelijke gebeurtenissen in Parijs hebben laten zien. Maar het rapport laat zien dat ook overheden onwettig handelen als het gaat om kritische opvattingen: een lijst van ten minste 15 medewerkers van media die wegens hun werk werden gedood. Alle 15 gevallen moeten worden onderzocht en de daders moeten voor de rechter worden gebracht; zij mogen hier niet straffeloos wegkomen, aldus de heer Franken. Het is belangrijk dat het rapport de desbetreffende overheden een spiegel voorhoudt en dat het ten aanzien van 2 staten de bijzondere aandacht vraagt van de Venice Commission. Voor één van beide - Hongarije - geldt dat het zijn mediawetgeving sedert 2011 aanzienlijk heeft verbeterd, maar Turkije en nog enkele andere Europese landen moeten hun wetgeving op veel punten in overeenstemming nog in overeenstemming brengen met de adviezen van de genoemde commissie en met die van de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de Raad van Europa.
Tijdens deze deelsessie heeft het Committee on the Election of Judges , onlangs omgevormd van subcommissie van het Legal Affairs Committee tot een zelfstandige, vaste commissie, senator De Vries(PvdA) bij acclamatie tot haar voorzitter gekozen.
Deel dit item: