De Eerste Kamer heeft dinsdag 24 november 2015 plenair gedebatteerd met minister Schultz van Haegen-Maas Geesteranus (Infrastructuur en Milieu) over de Wet tijdelijke tolheffing Blankenburgverbinding en ViA15. Op dinsdag 1 december wordt over het wetsvoorstel en een door senator Koffeman ingediende motie gestemd.
Complex en onwenselijk
Senator Van Hattem (PVV) stelde dat tolheffing vooral een politieke keuze is. Hij haalde aan dat automobilisten al een forse rekening betalen om auto te mogen rijden en dus niet zitten te wachten op extra heffingen. De senator stelde dat de inkomsten van de tolheffing bovendien niet rechtstreeks worden geïnvesteerd in lokale infrastructuur. Uitbreiding van het complexe systeem van tolheffing is volgens Van Hattem onwenselijk. Hij vroeg of er in de toekomst ook tol moet worden betaald om onder een ecoduct door te rijden. De EU-afdrachten van tolheffing moeten volgens de senator worden stopgezet.
Wegen uit algemene middelen
Senator Meijer (SP) betoogde dat wegen uit algemene middelen betaald moeten worden. Zij stelde dat er bij tolheffing bovendien altijd een gratis alternatief moet zijn. In de regio's rondom de Blankenburgtunnel en ViA15 zijn er echter weinig mogelijkheden om de tol te ontlopen. Verder betoogde de senator dat de begroting van Infrastructuur en Milieu in beginsel voldoende ruimte biedt voor grote infrastructuurprojecten. Meijer haalde aan dat zowel omwonenden als lokale overheden zich tegen deze tolheffing hebben verzet. Zij hebben zich daarentegen wel sterk gemaakt voor de Oranjetunnel en het Groene Hart. Tot slot betoogde senator Meijer dat er nog veel onduidelijkheid is over de heffing.
Tol is gerechtvaardigd
Senator Jorritsma-Lebbink (VVD) haalde aan dat het voor haar bijzonder was om een maidenspeech uit te spreken bij een wetsvoorstel op allerlei manieren gelieerd is aan haar politieke verleden als Kamerlid en minister. Zij stelde dat de tolheffing gerechtvaardigd is, omdat er geen alternatieve financiering door de overheid is en wel voldoende gratis alternatieven voor automobilisten. Jorritsma riep de minister op om zich in Europees verband sterk te maken voor vrij verkeer en harmonisering van het betalingsverkeer. Ook pleitte zij ervoor dat er door het kabinet meer bruggen worden gebouwd, zowel letterlijk als figuurlijk.
Prematuur debat
Senator Koffeman (PvdD) noemde het wetsvoorstel 'prematuur'. Hij schetste in zijn bijdrage de (ongelukkige) geschiedenis van milieumaatregelen die zijn getroffen in de regio Rijnmond. Zo werd er in 1994 in een publieke protestactie 7.000 bomen geplant op een beoogde stortlocatie. Ditzelfde gebied dreigt nu volgens Koffeman opnieuw getroffen te worden door de Blankenburgtunnel met bijbehorend tolplein. De senator vroeg in hoeverre dit wetsvoorstel in lijn is met internationale verdragen zoals het Verdrag van Malta. Hij vroeg ook waarom er niet voor is gekozen om de tunnel beter in te passen in de natuur, door de weg volledig te ondertunnelen. Pas als die keuze duidelijk is, kan er een besluit worden genomen over een mogelijke tolheffing. Koffeman vroeg de minister om te wachten tot het proces rondom het afwikkelen van zienswijzen over natuurvriendelijke alternatieven is afgerond.
Senator Koffeman diende een motie in, die de regering verzoekt om het wetsvoorstel aan te houden totdat meer helderheid is over de finale vorm en kosten van het project. Minister Schultz van Haegen-Maas Geesteranus ontraadde de motie. Zij gaf aan dat zij de inspraak van omwonende zeer serieus neemt. Dit wetsvoorstel staat daar volgens de minister los van en is puur nodig om de Tracéwet op tijd te kunnen invoeren.
Besluit is al genomen
Minister Schultz van Haegen-Maas Geesteranus (Infrastructuur en Milieu) betoogde dat zij in beginsel geen voorstander is van tolheffing, maar dat het besluit hiertoe al in 2006 is genomen. Zij betoogde dat meevallers normaal gesproken zeker worden ingezet worden voor infrastructuur. Dit is een uitzonderingssituatie omdat de bijdrage van de provincie zeer hoog was en er voor dit project bijzondere afspraken waren gemaakt. Eventuele tegenvallende opbrengsten kunnen worden gedekt door langer tol te heffen. Verder merkte de minister op dat ook buitenlandse vervoerders de tolheffing (en waar nodig een bestuurlijke boete) moeten betalen.
De minister betoogde dat dit traject door de inwoners van Zuid-Holland en Gelderland in algemene zin zeer gewenst is. Er was ook weerstand, maar dat zal bij dergelijke ingrijpende projecten altijd het geval zijn. De procedure voor de aanleg van het traject loopt weliswaar nog, maar aangezien het Tracébesluit in 2016 in werking treedt is deze wet toch nodig. Het principebesluit over tolheffing staat volgens de minister los van het besluit over de precieze tenuitvoerlegging van het project. Verder merkte zij op dat er onvoldoende animo is voor een fietsverbinding om een investering daarin te rechtvaardigen. Over een veerverbinding wordt nog gesproken. Verder merkte de minister op dat er binnen de Europese Unie wordt ingezet op technische integratie ter bevordering van het vrije verkeer.
Deel dit item: