De Eerste Kamer heeft dinsdag na een kort plenair debat ingestemd met het wetsvoorstel Tarieven 2018 voor opslag duurzame energie (34.762) van minister Wiebes (Economische Zaken en Klimaat). Het plenair debat werd gehouden op verzoek van senator Aardema (PVV) die in het debat tevens zijn maidenspeech hield. Naast de PVV nam ook de SP deel aan het debat. Uiteindelijk stemden alleen de fracties van PVV, SP en PvdD tegen het wetsvoorstel.
Senator Aardema uitte ernstige zorgen over de extra kosten van de verduurzaming voor burgers; 150.000 mensen hebben nu al een betalingsregeling voor hun energiekosten en dat aantal gaat volgens de senator enorm oplopen. "En juist die mensen, met dat lagere inkomen, hebben geen geld om compenserende maatregelen te treffen, zoals de aanschaf van zonnepanelen." En ook mensen in een huurwoning worden getroffen. De senator wees erop dat bijna de helft van de energierekening zoals burgers die betalen, bestaat uit belastingen over de geleverde elektriciteit en gas. Senator Aardema sprak ten aanzien van het wetsvoorstel van een "windmolentaks", omdat de opbrengst wordt gebruikt voor de subsidiering van in zijn ogen onrendabele duurzame energie. Senator Aardema vroeg de minister of de nu voorgestelde verhoging "slechts het topje van de ijsberg is, omdat later de effecten van het Parijsakkoord er nog in versleuteld moeten worden?" Tot slot wees senator Aardema erop dat het wetsvoorstel in beginsel onder de Referendumwet valt, maar dat de minister daarop niet wil wachten en de tarieven al per 1 januari wil laten ingaan. Aardema stelde ten slotte dat de opslagregeling beter afgeschaft worden.
Senator Meijer (SP) toonde zich weliswaar voorstander van de overgang naar groene energie maar vond het wetsvoorstel daarvoor niet de goede weg omdat het de lasten niet goed verdeelt. "Het principe 'de vervuiler betaalt', is een idee dat wij van harte toejuichen. Maar hier is geen sprake van. Immers: de bedrijven zorgen voor de grootste milieu- en klimaatschade, maar de huishoudens mogen net zoveel betalen als het bedrijfsleven", aldus senator Meijer. Het verweer van de minister dat bedrijven bij een eerlijke verdeling Nederland weleens zouden kunnen verlaten, overtuigde de senator allerminst. "Dit blijft slechts bij een aanname." Senator Meijer verwees ook naar het Planbureau voor de Leefomgeving dat concludeert dat het belasten van het eindverbruik minder effectief is dan het belasten in de productiefase. Zij vroeg zich daarom af waarom juist bedrijven - die verantwoordelijk zijn voor de meeste CO2-uitstoot - niet extra gestimuleerd worden tot energiezuiniger produceren. Senator Meijer noemde het essentieel voor draagvlak voor de energietransitie dat de lusten en lasten eerlijk verdeeld zijn en dat is nu volgens haar niet het geval; ze komen voor een veel te groot deel terecht bij huishoudens die er nauwelijks lust van hebben.
Minister Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) deelde de zorgen over het draagvlak, reden te meer waarom hij vond dat de kosten van de energietransitie beheersbaar moeten blijven. Maar hij noemde het anderzijds onontkoombaar dat Nederlanders de kosten gaan betalen van de transitie. Dat is wel reden voor het kabinet om goed naar de effecten op de koopkracht van mensen te kijken, zo zegde Wiebes de Kamer toe. Bedrijven zwaarder belasten vond hij geen goed idee: "Dan raken we ze kwijt aan het buitenland en dat kost banen", aldus Wiebes, die dat na een vraag van senator Meijer niet verder kon onderbouwen, maar aangaf het risico niet te willen nemen. De minister wees er ook op dat verduurzaming voor een lager energiegebruik zorgt. "Als de transitie voltooid is, zou het heel goed kunnen dat de rekening omlaag gaat, ook onder invloed van nieuwe technieken", aldus minister Wiebes.
Het wetsvoorstel bepaalt voor het jaar 2018 de hoogte van de tarieven in de Wet opslag duurzame energie (Wet ODE). Deze wet is een heffing op het verbruik van aardgas en elektriciteit. De opbrengst van wordt gebruikt ter financiering van de uitgaven voor SDE+, het programma voor stimulering van het gebruik van duurzame energie.
Deel dit item: