De Eerste Kamer debatteerde én stemde dinsdag 7 juli met minister Hoekstra van Financiën over twee incidentele suppletoire begrotingen van het ministerie van Financiën. Beide wetsvoorstellen werden aangenomen. De fracties van CDA, VVD, GroenLinks, SP, 50PLUS, PvdA, OSF, D66, PvdD en ChristenUnie stemden voor beide wetsvoorstellen, de fracties van SGP, FVD, Fractie-Otten en PVV stemden tegen.
Derde incidentele suppletoire begroting Financiën 2020 inzake noodpakket banen en economie 2.0 en COVID-19 crisismaatregel SURE
Deze derde incidentele suppletoire begroting Financiën bevat de verwerking van een deel van de in de brief Noodpakket banen en economie 2.0 van 22 mei 2020 beschreven noodmaatregelen in verband met de uitbraak van het coronavirus in de begrotingsstaat van het ministerie van Financiën voor het jaar 2020. Ook de Europese COVID-19 crisismaatregel SURE van 19 mei 2020 wordt hiermee in de Financiënbegroting 2020 verwerkt.
Vijfde incidentele suppletoire begroting Financiën 2020 inzake COVID-19 crisismaatregelen ophoging IMF-middelen PRGT en EIB- pan-Europees garantiefonds, bijstelling IMF-middelen
Deze vijfde incidentele suppletoire begroting van het ministerie van Financiën voor het jaar 2020 bevat de verwerking van de beschikbaarstelling van extra middelen aan het Internationaal Monetair Fonds (IMF) als gevolg van de COVID-19 crisis waardoor er acute behoefte is aan financieringsmogelijkheden voor opkomende economieën en lage-inkomenslanden. Het IMF voorziet in deze financieringsbehoefte door middel van het verstrekken van concessionele leningen aan lage-inkomenslanden via het Poverty Reduction and Growth Trust (PRGT). Budgettair leidt de Nederlandse bijdrage in 2020 tot een verhoging van de garantieverplichting aan De Nederlandsche Bank (DNB) inzake IMF.
Tevens bevat deze ISB de verwerking van de Nederlandse bijdrage aan de door de EIB-groep voorgestelde oprichting van een pan-Europees garantiefonds (EGF) om de negatieve economische gevolgen van de COVID-19 crisis op te vangen. Het fonds is een onderdeel van het pakket aan maatregelen dat op 9 april 2020 door de Eurogroep werd afgesproken. Door de oprichting van het garantiefonds kan naar schatting tot maximaal € 200 mld. aan financiering voor het Europese bedrijfsleven worden gemobiliseerd. Doel van het garantiefonds is het financieren van hoge risicoprojecten, waar de focus ligt op het midden- en kleinbedrijf (mkb).
Impressie van het debat
'Minister, houd uw poot stijf'
FVD-senator Frentrop vroeg zich af waarom de SURE-maatregel nodig is: 'Het is mijn fractie een raadsel waarom die landen het geld niet zelf lenen.' Volgens hem is SURE niet nodig: wat een land zelf kan moet het zelf doen, daar bemoeit Brussel zich niet mee. Hij vroeg minister Hoekstra welke landen meedoen aan SURE en hoeveel zij meebetalen. Ook wilde Frentrop weten welke landen geld krijgen geld en hoeveel. Hij vroeg: 'Is het correct te stellen dat Nederland nu al betaalt voor arbeidstijdverkorting in andere landen terwijl we nog niet eens weten of we dat zelf gaan doen?' Frentrop vond het goed dat Nederland een vordering heeft op de Europese begroting en dat een einddatum is vastgelegd.
Met betrekking tot de bijdrage aan de EIB waarschuwde Frentrop dat het Nederlandse mkb wordt opgezadeld met concurrentie van buitenlandse spookbedrijven die kunstmatig in leven worden gehouden: 'Forum voor Democratie zal hier dan ook tegen stemmen.' Tot slot had Frentrop nog een advies aan de regering die de komende weken gaat praten over een fonds 'waarbij de 100 miljard voor SURE en de 200 miljard voor de EIB nog verbleken. Het gaat dan om een bedrag dat oorspronkelijk 500 miljard was en dat is opgehoogd naar 750 miljard. Mevrouw Merkel en meneer Macron willen dat bedrag graag doorgeven aan meneer Macron en zijn vrienden. Niet doen, minister! Houd uw poot stijf!'
'Kies voor een Europa dat collectieve zekerheid biedt'
Volgens PvdA-senator Sent wordt vaak de valse tegenstelling gebruikt dat maatregelen die goed zijn voor de economie verwoestend zijn voor de volksgezondheid. Zij betoogde dat de economie een middel is dat kan worden ingezet voor het welzijn van mensen over de gehele wereld. Generieke maatregelen dragen volgens haar onbedoelde neveneffecten met zich mee, plus het risico van een oplopende staatsschuld. Sent: 'Volgens economen is de staatsschuld wel het laatste waarover we ons nu druk moeten maken vanwege de lage rente. Is de minister dit met hen eens? De SURE-maatregel krijgt 'warme steun' van de PvdA. Volgens senator Sent moeten lidstaten al het mogelijke doen om naast de volksgezondheid ook de banen en het inkomen van EU-inwoners te beschermen. Het herstel van de Nederlandse economie en de koopkracht hangt nauw samen met de interne markt, aldus Sent. Door het opgeheven vingertje naar de zwaarst getroffen landen staat Nederland aan de zijlijn. Zij roept de minister op te kiezen voor een Europa dat collectieve zekerheid biedt. Wat betreft de steun aan de EIB, zei Sent dat het mkb 'in principe kan rekenen op steun van de PvdA.'
'Met failliete handelspartners kun je geen zakendoen'
PVV-senator Van Strien constateerde dat hoe groter de last is waarmee de Nederlandse burger wordt opgezadeld, des te korter de tijd is waarmee zo'n onderwerp door de Kamer gejaagd wordt. Bij fondsen als SURE wordt volgens Van Strien nogal breed uitgemeten over solidariteit met de zuidelijke landen: 'Nu zijn die landen op de eerste plaats zelf, door jarenlang structureel niet te bezuinigen, in de problemen gekomen. (...) Met failliete handelspartners kun je geen zakendoen.' Voor de flexibiliteit van de Nederlandse economie hebben drie miljoen zzp'ers en flexwerkers betaald met het inleveren van hun sociale zekerheid, aldus Van Strien. Hij vroeg de minister om een reactie dat die mensen, plus de overige belastingbetalers, gaan betalen voor de sociale zekerheid in het niet-concurrerende en geen belasting betalende Zuid-Europa in vaste dienst. Over de bijdrage aan de EIB zei de PVV-senator: 'In Zuid-Europa gaan nu onder andere door SURE en de EIB zwakke verlieslatende bedrijven gefinancierd worden, die onze eigen sterke bedrijven op de Europese markt gesubsidieerd gaan beconcurreren. Dat is volgens de PVV nog nooit een verstandige economische politiek geweest. Graag een reactie van de minister.'
'Grenzen aan de Nederlandse hulpvaardigheid'
SGP-senator Schalk betoogde dat er grenzen zijn de Nederlandse hulpvaardigheid: 'Als we elkaar kunnen helpen dan is dat niet anders dan onze plicht, als het om het vege lijf gaat. Toch zijn daar gradaties in.' Die grenzen worden nu overschreden met de beide wetsvoorstellen die nu voorliggen, de derde suppletoire begroting met een geldstroom voor werkbehoud richting Europa en de vijfde, die voor het mkb in Europa is bestemd, aldus Schalk. Voor de SGP is het belangrijk dat lidstaten hun eigen verantwoordelijkheid nemen, zoals Nederland dat doet met de NOW-regeling: 'Nederland heeft jarenlang gespaard, buffers opgebouwd. Daarom was Nederland in staat om die NOW-regeling en die regelingen voor het mkb op te tuigen. Het wordt hoog tijd dat de andere landen ook zorgen voor hun eigen economische werkelijkheid en werkgelegenheid. Waarom leggen we de verantwoordelijkheid voor die nationale economieën niet in die landen zelf?'
'Laatste akte in een uitzonderlijke periode'
D66- senator Backer zei: 'Minister Hoekstra geeft ons 5% van de kennis en 10% van de tijd die er normaal voor nodig is en vraagt ons om voor 100% te beslissen. (...) Onze fractie zal ook nu haar verantwoordelijkheid nemen, maar beschouwt de behandeling van deze suppletoire begrotingen wel als de laatste akte in een uitzonderlijke periode. Dat is dan in de veronderstelling dat we de pandemie onder controle kunnen houden.' De Nederlandse bevolking heeft zich van zijn beste kant laten zien, volgens Backer. Hij wees er verder op dat er regio's zijn die het veel slechter hebben dan Nederland. Backer: 'Er zijn noodverbanden aan gelegd, laten we daar eerlijk over zijn.' Het viel hem op dat de regering nog niet spreekt over bezuinigingen. Wat komt daarvoor in de plaats, vroeg hij de minister. De D66-fractie zal graag een pakket dat zelfs nog verder gaat steunen, maar we zullen achteraf pas echt weten wat het doet, besloot Backer.
'Oog houden voor de misère elders in Europa en de wereld'
GroenLinks-senator Vendrik betoogde dat het voor zijn fractie van groot belang is evenwicht tussen de getroffen sectoren te bewaren en met het oog op een doelmatige besteding, duurzame transitie zo goed mogelijk te verbinden aan de steun. Verder zei hij dat 'met alle ellende hier is het belangrijk oog te houden voor de misère die elders in Europa en in de wereld aan het ontstaan is.' Volgens Vendrik is het logisch dat de Europese Commissie het gesprek aangaat met de lidstaten hoe scheef kan worden rechtgezet. Het is volgens Vendrik niet zo dat alleen in het zuiden van Europa mensen en bedrijven worden gered, maar dat in Duitsland het meeste wordt ingezet. Tot slot vroeg hij de minister, naar aanleiding van het advies van de AIV (Adviesraad voor Internationale Vraagstukken) 1 miljard euro extra ter beschikking stellen voor steun aan ontwikkelingslanden. Hij wilde weten waarom het kabinet ervoor kiest dit op te nemen in de normale begrotingscyclus, zoals de minister van Buitenlandse Zaken vorige week in een mondeling overleg met de Eerste Kamer zei. Wat betreft de GroenLinks-fractie is het zaak meteen vaart te maken met de versnelling van de uitvoering van klimaatakkoord. Tevens vroeg hij aandacht voor de culturele en creatieve sector, die het volgens Vendrik nog heel lang zwaar zullen hebben. Ook vroeg hij of de minister voorstellen doet op Prinsjesdag om structureel ruimte maken voor de verbetering van de salarissen van het zorgpersoneel.
Deel dit item: