Uitbreiding sluitingsbevoegdheid burgemeesters: debat samengevat

Alle woordvoerders constateerden dat door het toegenomen aantal explosies bij woningen in de laatste jaren de noodzaak bestaat voor uitbreiding van de mogelijkheden om een woning te kunnen sluiten. Een aantal vroeg of dat niet eerder via het strafrecht zou moeten gebeuren in plaats van via het bestuursrecht zoals in dit voorstel omdat de feiten steeds ernstiger worden. Ook maakten veel fracties zich zorgen of politie en justitie voldoende zijn toegerust om de achterliggende criminaliteit te kunnen onderzoeken. Bovendien, zo zei een aantal fracties, is het sluiten van een woning een inbreuk op het grondrecht van mensen om een dak boven het hoofd te hebben. De Kamer vroeg daarom ook speciale aandacht voor kinderen. Burgemeesters moeten zorgen voor een vervangende woning, hoe moeilijk dat ook is, benadrukten zij.

Andere zorgen betroffen de democratische controle en het toezicht door de gemeenteraad: is die wel goed geregeld? Ook wilde de Kamer weten wat er wordt gedaan om de burgemeester te beschermen. Het wetsvoorstel regelt wat er kan worden gedaan als het eigenlijk te laat is. Wat doet de minister aan de voorkant, vroeg een woordvoerder. Een andere woordvoerder zei dat het heel belangrijk is dat de rechter het sluitingsbesluit zal toetsen aan het evenredigheidsbeginsel. In situaties van verstoring van de openbare orde is niet echt tijd voor wikken en wegen: hoe worden burgmeesters gefaciliteerd om dergelijke beslissingen te nemen, was een volgende vraag aan de minister. Tot slot was er de vraag of het aantreffen van munitie ook niet een grond voor sluiting kan zijn.

De minister antwoordde dat het sluiten van panden een afweging is die de burgemeester per geval maakt. Lastige zaken zullen besproken worden in de driehoek van burgemeester, politiechef en de officier van justitie. De burgemeester moet altijd alle belangen wegen, en bij kinderen weegt dit extra zwaar. Het is de zorgplicht van burgemeesters om te informeren naar vervangende huisvesting. Het uitgangspunt is dat er geen kwetsbare mensen op straat belanden. Ten aanzien van de toetsing door rechters zei de minister dat de Raad van State een toetsingskader heeft opgesteld dat behalve door de Raad van State ook door voorzieningenrechters in het hele land wordt gebruikt. Na drie jaar zal het wetsvoorstel worden geëvalueerd. Bij die evaluatie zal gekeken worden of munitie niet alsnog moet worden toegevoegd. Vooralsnog worst dat gezien als gevaar, en kan daarvoor de Woningwet worden toegepast. Dit wetsvoorstel gaat over verstoring van de openbare orde.

Er is een motie ingediend.

De motie-Bezaan c.s. constateert dat de politie te kampen heeft met capaciteitsproblemen, overweegt dat gezien de recente toename van het aantal beschietingen en ontploffingen bij woningen het wetsvoorstel meer operationele en personele gevolgen voor de politie zal hebben dan thans wordt verwacht; en verzoekt de regering daarom om binnen de begroting extra ruimte te reserveren voor de politie, zodat de politie aan deze uitvoeringstaken kan voldoen. Minister Yeşilgöz-Zegerius ontraadde de motie, maar stelde de indieners wel voor de motie aan te houden en te kijken wat er concreet nog nodig is en dat dan te regelen.

Burgemeesters en gezaghebbers krijgen in dit voorstel de bevoegdheid een woning te sluiten op het moment dat de openbare orde rond de woning is verstoord doordat ernstig geweld, of bedreiging daarmee, in of in de onmiddellijke nabijheid van de woning wordt gepleegd, of daar ernstige vrees voor bestaat. Hierbij valt te denken aan schietpartijen rondom een pand of beschieting van het pand zelf. Ook kunnen burgemeesters of gezaghebbers een woning sluiten op het moment dat daar een wapen wordt aangetroffen en daardoor de openbare orde rond de woning wordt verstoord, of daarvoor ernstige vrees bestaat. Daarnaast krijgen verhuurders de bevoegdheid om buitengerechtelijk te ontbinden en kan onteigening van een gebouw plaatsvinden als dat is gesloten door de burgemeester of gezaghebber ter handhaving van de openbare orde.