Deskundigenbijeenkomst over Energiewet

11 september 2024

De commissie voor Economische Zaken en Klimaat organiseerde op dinsdagavond 10 september een deskundigenbijeenkomst over de Energiewet. Deze openbare bijeenkomst was verdeeld in vier blokjes waarin 14 experts vanuit verschillende perspectieven hun licht lieten schijnen over ontwikkelingen op de energiemarkt. Ze spraken onder meer over de complexiteit van de Energiewet en of de discussie over de Energiewet niet te technisch van aard is.

Energiemarkt

De eerste helft van de bijeenkomst stond in het teken van de ontwikkelingen op de energiemarkt en de gevolgen voor energieleveranciers en netbeheerders. In het eerste blokje ging het over de uitvoerbaarheid van de wet, leveringszekerheid, de borging van vaste contracten en consumentenvoorlichting. In het tweede blokje werd ingegaan op de kaders van ‘groene groei’, de energiemix van de toekomst en de rol van elektrificatie bij de energietransitie. Momenteel is er nog grote onzekerheid over de energievraag in 2050, bijvoorbeeld omdat er weinig zicht is op de ontwikkeling van een aantal internationale bedrijven. Verder was er aandacht voor de opslag van energie, de netinfrastructuur en de regie die nodig is vanuit de overheid om de energietransitie soepel te laten verlopen. Uitbreiding van de bevoegdheden van de (semi-)overheid om in bepaalde gevallen energie aan te bieden, zou volgens sommige experts kunnen leiden tot marktverstoring.

Capaciteit

Na de pauze, in blokje drie, ging het onder meer over toegang tot energie voor huishoudens met lage inkomens. Volgens sommige experts bevinden we ons op een historisch omslagpunt, vergelijkbaar met de invoering van waterschappen 600 jaar geleden. Ook ging het gesprek over uitbreiding van de capaciteit en het zelf produceren van energie, dat steeds beter gaat. Door productie dicht bij de consumptie brengen, kan netcongestie worden teruggedrongen. Zo zouden particulieren bijvoorbeeld kunnen leveren aan een ziekenhuis in hun wijk. Lokaal energiedelen zou kunnen voorkomen dat opgewekte energie wordt verspild, of dat mensen hun zonnepanelen uit zetten. Wat goed loopt, is het opwekken van energie via zon en wind. De ontwikkeling van de waterstofeconomie gaat in Nederland te langzaam om het doel van een CO2-vrije elektriciteitsvoorziening in 2035 te halen.

Energiedelen

In het vierde blokje werd onder meer duidelijk dat het energienetwerk moet worden verdriedubbeld. Eén op de drie straten zal de komende jaren open liggen om dit mogelijk te maken. Ook was er aandacht voor de investeringen die van consumenten worden verwacht. Er zijn zorgen over de stijgende belastingen, prijzen en netbeheerkosten: jaarlijks zouden die nu al gemiddeld 1.000 euro hoger liggen dan voor de energiecrisis. Gewezen werd verder op het belang van het definiëren van ‘energiearmoede’. Dat zou een kader scheppen voor een meer structureel beleid om dit soort armoede te voorkomen.

Mix

Senatoren stelden vragen over onder meer de uitvoerbaarheid, mogelijke weeffouten in de wet, en of de infrastructuur is berekend op een energiemix van regionale kerncentrales, zon en wind op zee. Ook vroegen ze naar de werkelijke kosten van kerncentrales en naar het voordeel van publiek-private samenwerkingen. Zorgen waren er bijvoorbeeld over energiecontracten die telefonisch worden afgesloten, de 100.000 huishoudens die in energiearmoede leven en over de vraag wie de energietransitie uiteindelijk zal betalen.