Regelgeving vapes en verbod nicotinezakjes: debat samengevat

'Discussie over regulering van verslavende middelen is altijd precair en complex,' zei senator Van Gurp (GroenLinks-PvdA). Er is volgens hem een actieve inzet van de overheid nodig, waarbij een mix van middelen wordt ingezet, zoals communicatiecampagnes, actieplannen en ver- en geboden. Hij maakte zich zorgen over de voorgestelde bezuinigingen op het preventiebeleid van het kabinet. Inhoudelijk was Van Gurp tevreden met de onderbouwing voor het verbod op nicotinezakjes, maar hij miste een goede onderbouwing voor de voorgestelde regeling voor producten met nicotine die geen tabak bevatten, zoals vapes. Van Gurp: 'Vapen onder jongeren moet met hoge urgentie worden aangepakt. Het gezondheidsbelang moet voorgaan op het belang van de producenten.' GroenLinks-PvdA pleit daarom voor inzet op een verbod voor vapen.

SP-senator Van Aelst, die mede namens Partij voor de Dieren en Volt sprak, zei dat deze partijen er voorstander van zijn om het gebruik van de huidige producten verder af te bouwen en nieuwe producten niet toe te laten, 'met grotere stappen dan in het voorstel dat nu voorligt'. Ze wees erop dat roken en vapen onder jongeren weer toeneemt. Ook Van Aelst is blij met het verbod op nicotinezakjes, maar noemde het een 'gemiste kans' om niet nu al in de wet een mogelijkheid op te nemen om - als er nieuwe producten komen - direct te kunnen verbieden. 'Er is een hele generatie die rookvrij had kunnen zijn, die dat niet zijn door de komst van deze producten (zoals vapes en nicotinezakjes - red.)', zei Van Aelst. Volgens haar is de wet een klein stapje in de goede richting, maar hopelijk het begin van het einde van de productie en verkoop van deze producten.

Ook volgens staatssecretaris Karremans van Jeugd, Preventie en Sport is het zoeken naar een 'balans tussen aan de ene kant de keuzevrijheid van het individu en aan de andere kant beschermen door de overheid'. Hij zei dat de bezuinigingen op het preventiebeleid voor hem betekenen dat hij op zoek gaat naar andere manieren. Omdat de verkoop van smaakjes voor vapes sinds 1 januari 2024 illegaal is, komt Karremans met een anti-vape actieplan. Handhaving is een belangrijk onderdeel van dit plan: 'We kijken hoe de handhaving efficiënter kan.' De staatssecretaris zegde toe dat een volgende wet die dit onderwerp betreft breder zal zijn zodat er beter gereageerd kan worden in geval van nieuwe producten. Hij voegde er tot besluit aan toe dat hij geen principieel bezwaar heeft tegen een totaalverbod, maar dat dit wel moet werken.

Het voorstel wijzigt de Tabaks- en rookwarenwet en heeft als doel regelgeving vast te stellen voor producten met nicotine die geen tabak bevatten. Verder is een wijziging toegevoegd die een verbod invoert voor producten die bedoeld zijn voor oraal gebruik. Nicotinezakjes worden hiermee verboden. Het doel van dit wetsvoorstel is die producten ook onder de Tabaks- en rookwarenwet te laten vallen. Dit houdt in dat er een reclameverbod is voor deze producten. Ook wordt de leeftijdsgrens van 18 jaar op de verkoop van deze producten van toepassing.