Algemene Politieke Beschouwingen 2024: debat samengevat

Het debat stond voor een groot deel in het teken van het door het kabinet aangekondigde noodrecht om een asielcrisis uit te roepen. Het kabinet heeft daarover nog geen besluit genomen. Sommige fracties, zoals JA21 en FVD, zijn van mening dat het veel te lang duurt, terwijl veel andere fracties, waaronder GroenLinks-PvdA, CDA, D66, SGP, Volt, SP, PvdD, ChristenUnie en OPNL, vinden dat het kabinet met de inzet van het noodrecht een ondemocratische keuze maakt, omdat de algemene maatregel van bestuur van het kabinet niet aan de Eerste en Tweede Kamer hoeft te worden voorgelegd. Het parlement is pas aan zet bij de behandeling van de zogeheten voortduringswet. Daarin is opgenomen hoe lang de regels uit de algemene maatregel van bestuur moeten gaan werken.

Minister-president Schoof gaf in zijn beantwoording aan dat het kabinet nog geen besluit heeft genomen over de inzet van het noodrecht. Naar verwachting zal dit besluit over ruim twee weken worden genomen. Hij gaat er van uit dat het kabinet kiest voor de buitenwerking stellen van de Vreemdelingenwet. Schoof: "Er is een hoofdlijnenakkoord en een regeerprogramma. (...) We hebben als randvoorwaarde gesteld dat er een dragende motivering moet zijn. Die dragende motivering beoordelen wij in het kabinet en dan wordt het besluit genomen."

• - 

  De motie-Rosenmöller c.s. spreekt uit dat het voornemen van het kabinet om artikel 111 Vreemdelingenwet in werking te stellen onwenselijk is, en dus een plan b noodzakelijk is; en verzoekt de regering deze uitspraak mee te wegen in haar verdere besluitvorming. De motie was ontraden door de minister-president.
• - 

  De motie-Bovens c.s. verzoekt de regering, indien zij volhardt in het voornemen de Spreidingswet in te trekken, zij dat doet middels een separaat wetsvoorstel.
• - 

  De motie-Van Meenen c.s. verzoekt het kabinet de voorgenomen maatregel 'opheffen meerdere posten verlaagd btw-tarief' (op onder meer cultuur, sport, media en logies - red.) in een separaat wetsvoorstel op te nemen en aan de Kamers aan te bieden.

• - 

  De motie-Koffeman c.s. verzoekt het kabinet af te zien van de langstudeerboete.
• - 

  De motie-Koffeman c.s. verzoekt het kabinet de 300 miljoen euro bezuinigingen op preventie van infectieziekten terug te draaien.
• - 

  De motie-Nanninga c.s. roept de regering op om per direct de financiële banden met UNWRA te verbreken en andere wegen te vinden om hulpgoederen bij burgers te krijgen.
• - 

  De motie-Schalk c.s. verzoekt de regering, rekening houdend met de wens van de Eerste Kamer, bij de uitwerking van deze maatregelen tegelijkertijd ook spoedwetgeving hierover voor te bereiden.

• - 

  De motie-Van Meenen c.s. verzoekt de regering de door haar aangegane bestuurlijke afspraken te respecteren, zich zodoende als betrouwbare overheid op te stellen, en af te zien van de voorgenomen bezuinigingen op onderwijs en onderzoek.
• - 

  De motie-Van Meenen c.s. verzoekt het kabinet zijn toezeggingen na te komen en de veilige overbrenging van de Afghaanse ambassadebewakers en ASG-bewakers, inclusief hun directe gezinnen, naar Nederland per direct te realiseren.
• - 

  De motie-Huizinga-Heringa c.s. verzoekt de regering af te zien van aanvullende bezuinigingen op het budget voor ontwikkelingssamenwerking en de huidige systematiek, waarbij het ODA-budget gekoppeld is aan het bruto nationaal inkomen, structureel te waarborgen.
• - 

  De motie-Van Rooijen c.s. verzoekt de regering zich in het vervolg te onthouden van een koppeling van eigenstandige wetsvoorstellen (naar aanleiding van de koppeling van het Belastingplan 2025 aan het opheffen van meerdere posten verlaagd btw-tarief -red.)
• - 

  De motie-Van der Goot c.s. verzoekt het kabinet een brief aan beide Kamers te zenden waarin helder wordt uiteengezet hoe de zichtbare en laagdrempelige aanwezigheid van meer politie concreet vorm krijgt en verzoekt het kabinet er bij de Nationale Politie op aan te dringen het politiebureau in Wolvega, evenals andere politiebureaus, niet te sluiten, in ieder geval totdat het overlegtraject over genoemde brief met beide Kamers is afgerond.

GroenLinks-PvdA: Steeds meer ongemak

Senator Rosenmöller stelde vast dat hij steeds meer ongemak zag bij een deel van de partijen die samen een coalitie vormen. Hij hoopte dat die partijen zich steeds ongemakkelijker gaan voelen, vooral over vijf punten. Allereerst wordt het steeds ongemakkelijker dat de premier partijloos is, zei Rosenmöller. Als Schoof blijft zwijgen over zijn eigen anker, of visie, dan wordt hij speelbal van de meest radicale stemmen in deze coalitie, voorspelde hij. Verder zag hij dat de vermogensongelijkheid intact blijft. Daarmee laat de VVD de kiezers, de hardwerkende Nederlanders vallen als een baksteen, aldus Rosenmöller. Hij wees vervolgens op de klimaatdoelen waarvan in het regeerprogramma staat dat het kabinet zich hieraan zal houden. Het Planbureau voor de Leefomgeving stelt echter dat dit niet gaat lukken. Rosenmöller vroeg de premier zich onverkort te houden aan de klimaatdoelen. Ook wees hij erop dat er ten aanzien van de voorgenomen noodwet voor asiel er eerder sprake is van bestuurlijke onmacht dan bestuurlijke overmacht. Tot slot wees hij op het ongemak ten aanzien van de andere drie landen in het Koninkrijk. Waarom was er geen aandacht voor een of meer van de andere drie landen in de troonrede, zoals in eerdere jaren wel het geval was, vroeg Rosenmöller.

BBB: Algemene Beschouwingen niet vooraf maar achteraf

Volgens senator Lagas is het politieke klimaat er niet eenvoudiger op geworden. Ze wenste het kabinet wijsheid toe. Ze noemde het vreemd dat de chambre de réflexion , zoals de Eerste Kamer ook wel wordt genoemd, dit debat houdt. Volgens Lagas is de kerntaak van de senaat reflecteren en dat kan alleen op wat al is gebeurd. Ze stelde daarom voor het parlementaire jaar af te sluiten met Algemene Beschouwingen, in plaats van het jaar ermee te beginnen. Ze voegde eraan toe dat wat de BBB betreft een volgende keer de aanwezigheid van de premier en de vicepremiers voldoende is. Lagas zei verder dat ze blij is dat Visserij is opgenomen in de naam van het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselkwaliteit en Natuur. De BBB-fractie is tevreden met de nieuwe koers ten aanzien van landbouw en visserij. Verder is de fractie blij dat het vertrouwen in de politiek gestegen is. Lagas vroeg wat het kabinet gaat doen om de kwaliteit van wetgeving te verbeteren, waardoor dat vertrouwen nog groter kan worden. BBB verwacht realistische voorstellen voor het creëren van nieuwe woningen en voor de energietransitie. Samenwerking tussen rijk en regio verdient meer aandacht, vervolgde Lagas, net als de basisvoorzieningen voor onderwijs. BBB zal kritisch kijken naar wetgeving voor ondernemers; er zijn minder beknellende regels nodig. Laat Nederland weer een land zijn dat er echt is voor burgers en bedrijven.

CDA: Verspil geen kostbare tijd aan noodwetjes

Senator Bovens zei dat zijn fractie wetsvoorstellen met een constructieve houding op merites zullen beoordelen. Hij mist een achterliggende visie bij het kabinet. Het CDA heeft zorgen over de omgang van het kabinet met medeoverheden, zoals gemeenten en provincies. Gespreide verantwoordelijkheid en subsidiariteitsbeginsel hadden perfect gepast bij elke regio telt. Maar hiervan ziet Bovens niets terug. Hij vroeg de premier om zelf het beleid voor de regio's te coördineren. Er is meer overleg en een open dialoog nodig. Dat heeft te maken met democratisch ethos, aldus Bovens. Hij was blij dat het kabinet heeft afgezien van de voorgenomen beperking van de giftenaftrek. De Nederlandse samenleving moet gebaseerd zijn op bestaanszekerheid die alle 18 miljoen inwoners bereikt. Hij vroeg het kabinet ernstig rekening te houden met de motie-Hoekstra uit 2015 die de regering verzoekt zich te onthouden van een koppeling van verschillende wetsvoorstellen waardoor de Eerste Kamer de mogelijkheid wordt ontnomen om een separaat politiek eindoordeel te vellen over die wetsvoorstellen. De intrekking van de Spreidingswet wordt mogelijk gekoppeld aan de noodwet, waardoor de Kamer niet over de afzonderlijke voorstellen kan stemmen. Bovens riep het kabinet tot besluit op om geen kostbare tijd ter verspillen aan noodwetjes.

VVD: Can do -mentaliteit spreekt ons aan

Volgens senator Schippers is er niet één enkele oplossing voor de tekorten op de arbeidsmarkt. Zo zou iedereen een paar uur per week meer kunnen werken, maar dan moet werk wel lonen. Een andere oplossing is de verdere toepassing van robotisering en kunstmatige intelligentie. Er gebeurt wel wat, maar niet systematisch en niet snel genoeg, aldus Schippers. De digitale overheid moet een boost krijgen. Migratie als oplossing voor arbeidstekorten kan op korte termijn verlichting geven, maar op de lange termijn als een boemerang terugkomen. De VVD steunt daarom de aanpak van het kabinet om actief te sturen op grip op migratie. Als een bedrijf alleen kan overleven door arbeidsmigratie, dan is het tijd voor dat bedrijf om te stoppen. Internationale studentenuitwisseling is cruciaal, maar deze studenten verlaten kort na behalen van hun diploma het land weer. Intussen zijn er volle collegezalen en weinig kamers. Daarom moet worden geïnvesteerd om afgestudeerden langer in Nederland te houden. Het kabinet moet nu wel doorpakken en de balans herstellen. Verder vroeg Schippers aandacht voor de polarisatie. Ze zei dat het belangrijk is te blijven zoeken naar wat elkaar verbindt. Ze maakt zich zorgen om de bubbels op sociale media. Schippers is blij met de ambities van kabinet om cybercrime aan te pakken en blij dat het kabinet inzet op basisvaardigheden in het onderwijs. Ze waarschuwde wel het midden- en kleinbedrijf niet verstikken met regels. Daarom vroeg ze welke overbodige regelgeving het kabinet gaat ontmantelen. De can do -mentaliteit van dit kabinet spreekt ons aan, besloot Schippers.

D66: Kabinet kiest voor catastrofe

Senator Van Meenen zei dat voor veel kinderen school de enige plek is waar ze zich kunnen ontwikkelen: laten we hen die mogelijkheid blijven geven. Het kabinet kiest echter voor catastrofe, zei hij, met ongekende bezuinigingen. D66 wil dat jongeren in vrijheid kunnen leven, ook als het gaat om toekomstgerichtheid en voortbestaanszekerheid. In hoeverre doorstaat nieuwe wetgeving die toets, is de vraag die voor de fractie centraal staat. Ook in de wereld moet Nederland een betrouwbare partner zijn. Dit kabinet zegt echter internationale afspraken op, bezuinigt op ontwikkelingssamenwerking en laat de Afghaanse bewakers achter. Zij zijn in groot gevaar omdat ze hun leven voor ons en onze militairen in de waagschaal stelden. Van Meenen betoogde dat democratie betekent dat mensen praten en meepraten over hun eigen toekomst. Elke mens is vrij, en iedereen wordt gelijk behandeld. De Grondwet is een minimum, maar het is ook een belofte. Sterker, zei Van Meenen, het is een opdracht en de overheid moet dit garanderen. Dit kabinet roept echter een crisis uit, terwijl er geen crisis is. Hij riep het kabinet op om onverwijld racisme en discriminatie aan te pakken, ook bij de overheid.

PVV: Noodknop activeren

Senator Van Hattem zei dat het belangrijk is dat er werk wordt gemaakt van woningbouw en de gezondheidszorg. Met het regeerakkoord wordt invulling gegeven aan een groot probleem: het aanpakken van de volstrekt onhoudbare massamigratie. Gelet op de acute asielcrisis is het noodzakelijk hier stappen op te zetten. Daarvoor is het noodzakelijk om de noodknop, het buitenwerkingstellen van de Vreemdelingenwet, te activeren. De PVV is ook voorstander van een opt-out op asielafspraken van de Europese Unie. Omdat gewone wetgeving tijd gaat kosten, kan met deze uitzonderingsregel in artikel 110 vaart worden gemaakt. Volgens Van Hattem zijn het grote woorden van GroenLinks-PvdA als zij zeggen dat de democratie opzij wordt geschoven. Het is wetgeving die democratisch tot stand is gekomen en waarbij onverwijld een wetsvoorstel naar beide Kamers moet worden gestuurd als het noodrecht in werking komt. De democratie wordt dus niet opzijgeschoven, betoogde hij. Spoedwetgeving kan er alleen komen als alle partijen in parlement het dragen. We weten nu al dat dat niet gaat lukken, zei Van Hattem. Het is daarom sneller en efficiënter om te kiezen voor de uitzonderingsbepaling. De mensen in Ter Apel en Budel kunnen niet langer wachten. Ter Apel zit structureel boven het maximum aantal opvangplaatsen. Het dorp gaat bovendien zwaar gebukt onder de overlast in en rondom het AZC. Ook in Budel neemt de overlast toe. Het is een crisis voor de gewone Nederlanders. Daarom moeten zo snel mogelijk maatregelen worden genomen.

SP: Boulevard of broken dreams

Senator Janssenzei dat geen enkel PVV-bewindspersoon afstand heeft genomen van de 'minder, minder, minder'-uitspraak van Geert Wilders. Hij vroeg wat de premier ervan vindt dat zij dat niet hebben gedaan. Janssen vervolgde dat als je maanden nodig hebt om te onderhandelen of iets een crisis is, dat je dan kunt stellen dat er geen crisis is. Asielprocedures moeten sneller duidelijkheid bieden, maar onkunde en onwil - waarvan volgens Janssen sprake is - zijn geen overmacht. Hij betoogde dat grote problemen vragen om meer democratie en niet minder. Janssen vroeg verder aandacht voor de kinderarmoede. Halvering van de kinderarmoede is een tussenstap naar helemaal geen kinderarmoede. Dit kabinet zet onvoldoende stappen om de kinderarmoede te verminderen. Janssen vroeg waarom de minister-president het aanvaardbaar vindt dat een stad kinderen ter grootte van Den Bosch opgroeit in armoede? Wat volgens hem overblijft is een boulevard of broken dreams : de gebroken verkiezingsbeloftes van de PVV. Over het conflict in het Midden-Oosten vroeg Janssen welke stappen het kabinet gaat zetten om de tweestatenoplossing dichterbij te brengen. Terwijl de wereld in brand staat, bezuinigt het kabinet op internationale solidariteit, besloot hij.

ChristenUnie: Geen sprake van buitengewone omstandigheden

Senator Huizinga-Heringa ziet een negatieve trendbreuk op ontwikkelingssamenwerking. Bij de vraagstukken van vrede en veiligheid is er binnen het kabinet alle aandacht voor het belang van de wereld om ons heen. Dan draagt het kabinet geen oogkleppen. Maar de luiken gaan dicht wanneer het gaat om het bevorderen van welzijn en economische groei in landen met veel armoede en weinig toekomstperspectief, terwijl ook deze ontwikkeling van groot belang is voor vrede en veiligheid in de wereld, aldus Huizinga. Immigratie is op geen enkele manier de hoofdoorzaak van de problemen in de gezondheidszorg en op de woningmarkt. Zou de premier dit klip en klaar kunnen bevestigen, vroeg Huizinga. De ChristenUnie snapt niet waarom de Spreidingswet zou moeten worden afgeschaft, zonder dat er doordachte plannen tegenover staan. Niet alleen inhoudelijk, maar ook vanuit het oogpunt van betrouwbaar bestuur heeft de ChristenUnie-fractie hier moeite mee. Ook heeft de fractie moeite met de uitvoerbaarheid van mooie zinnen uit het regeerakkoord. Van de buitengewone omstandigheden die de Vreemdelingenwet vereist, is volgens de fractie geen sprake. Wij vinden dat we zuinig moeten zijn op onze democratie, aldus Huizinga. Ze raadde de minister-president daarom aan om de schijn te vermijden dat het kabinet probeert de volksvertegenwoordiging te omzeilen.

PvdD: Woorden doen ertoe

Volgens senator Koffeman blijkt uit het regeerakkoord dat vasthouden aan je idealen lastig blijkt. Hij vond het onbegrijpelijk dat er bewindspersonen zijn die niet geloven in klimaatverandering. Het .gaat heel slecht met de ons resterende natuur. Het tij is nog te keren, maar het kabinet kiest ervoor om kleine natuurgebieden hun status te ontnemen en meer mest uit te laten rijden. Het Nederlandse mestbeleid is failliet. Dat is niet nieuw, dat weten we al vijftig jaar en in die jaren is er niets gebeurd, betoogde Koffeman. De deur naar Lelystad Airport staat op een kier en intussen gaat het slecht met KLM. Ook maakte Koffeman bezwaar tegen de langstudeerboete. Studenten worden volgens hem uitgeknepen. Vooral studenten die het al moeilijk hebben krijgen het nog moeilijker. De verhoging van de btw op studieboeken komt daar nog eens bij. Over zoönosen - ziekten die van dier op mens worden overgedragen - zei hij dat het kabinet ervoor kiest om drie miljoen euro te bezuinigen op bestrijding van infectieziekten. Dit is volgens Koffeman het uitlokken van pandemische risico's. Hij vroeg verder naar de status van de op 21 mei door de Eerste Kamer aangenomen motie die de minister van LNV vroeg om binnen zes maanden met een voorstel te komen waarin de Europese richtlijn voor een verbod op routinematig decouperen bij varkens zodanig geïmplementeerd wordt dat deze handhaafbaar is. Woorden doen ertoe, besloot Koffeman zijn inbreng. Als leugens maar steeds herhaald worden gaan mensen het geloven. Nood breekt wet is een onacceptabel uitgangspunt als die nood verzonnen is.

JA21: Onderliggende visie mist

In navolging van onder andere BBB en VVD hield ook senator Nanninga een pleidooi voor minder regels en minder bureaucratie. De economie laat zich niet onderwerpen aan de Haagse of Brusselse tekentafel. Ze vroeg hoe de minister-president denkt over de onlangs aangenomen Huurwet en of de wet kan worden ingetrokken, zoals JA21 graag zou willen. Nanninga mist bij het kabinet een fundamenteel andere visie op toeslagen en belastingen. Mensen zijn heel goed in staat om zelf hun zuurverdiende geld uit te geven, zei zij. Ze wilde weten of er een diepere visie ten grondslag ligt aan de begroting of is het gewoon de optelsom van het wensenlijstje van alle bewindspersonen. Ze hoort steeds 'het strengste asielbeleid ooit', maar er gebeurt niets. Verziek dit nou niet, zei Nanninga tegen de minister-president. Immigratie is slecht nieuws voor mensen die op een huurwoning wachten, voor mensen die bij een AZC in de buurt wonen, en voor mensen in het algemeen. Ze riep het kabinet ook op om de Spreidingswet in te trekken. Ze noemde de bezuinigingen op onderwijs onacceptabel, net als dat uitgerekend een PVV-minister UNWRA-geld blijft overmaken aan Gaza. Nanninga vroeg Schoof om toe te zeggen dat dit geld niet wordt overgemaakt, maar aangewend voor betrouwbare organisaties die voedsel kunnen brengen aan kinderen in Gaza.

FVD: Het tij keren

Voor senator Dessing is de centrale vraag in wat voor Nederland we willen leven. Zijn Nederland is dat van het gedicht van Hendrik Marsman, 'Denkend aan Holland'. Het stikstof- en mestbeleid verandert met dit kabinet echter niet en de boeren gaan nog steeds gebukt onder dezelfde verstikkende wet- en regelgeving. Ook ten aanzien van Oekraïne wijkt dit kabinet niet af van de koers van het vorige kabinet. Dessing noemde dat levensgevaarlijk en duur. Het inzetten van Nederlandse F16's op buitenlands grondgebied is een onbegrijpelijke en levensgevaarlijke provocatie. Ook op andere punten zijn de plannen van het kabinet uiterst teleurstellend voor FVD. Dessing is teleurgesteld in de PVV. Hij zei dat als je zoveel water bij de wijn moet doen, dat er dan iets mis is. De opt-out -brief was volgens hem symboolpolitiek. Wie een opt-out wil moet de Europese Unie verlaten, maar ook dat standpunt heeft de PVV verlaten, aldus Dessing. Bovendien gaat het intrekken van de Spreidingswet lang duren. Het Nederland waarin FVD wil leven, is een heel ander land dan het Nederland van dit kabinet.

SGP: Asielinstroom indammen met spoedwet

Senator Schalk zei dat de Eerste Kamer het goede moet doen. Als politici schreeuwen, hoe kan het land dan stil en gerust zijn. Om die reden zei hij, zal er duidelijkheid moeten komen door asielprocedures te versnellen, uitgeprocedeerde asielzoekers terug te sturen en asielzoekers die zich misdragen over de grens te zetten. Hij vroeg aan de minister-president wat volgens hem het beste resultaat geeft: noodrecht of spoedwet? De SGP wil instroom indammen, met een spoedwet. Schalk zei dat hij niet kan reflecteren op de noodwet, omdat hij de inhoud daarvan nog niet kent. Omdat de SGP de broodnodige inperking van migratie wil laten lukken op een adequate en accurate manier, riep hij het kabinet op om aan de slag te gaan met een spoedwet. Schalk vroeg verder aandacht voor rentmeesterschap en dienstbaarheid en voor mogelijkheden om barmhartigheid te verheffen boven zuinigheid.

Volt: Bewust gecreëerde opvangcrisis, geen asielcrisis

Volgens senator Perin-Gopie lijken verschillende plannen van dit kabinet in strijd te zijn met allerlei (inter)nationale wetten en verdragen. Noodrecht toepassen in deze situatie is juridisch niet houdbaar. Er is Nederland geen asielcrisis, er is een bewust gecreëerde opvangcrisis, aldus Perin-Gopie. Dit is geen voorbeeld van goed bestuur. Een strenger asielbeleid is niet meer dan een loze belofte en zal niets veranderen aan de situatie in Ter Apel. Ze vroeg welke concrete stappen de premier al heeft genomen om een opt-out te realiseren. En indien er nog geen stappen zijn gezet of de premier dan kan zeggen welke stappen het kabinet van plan is te zetten. Perin-Gopie zei dat andere landen een veel grotere asielinstroom hebben dan Nederland. Er is volgens haar in Nederland sprake van een asielmythe. Het is hoog tijd dat het kabinet stappen zet om de Spreidingswet uit te voeren. Ook vindt Volt het noodzakelijk om te zorgen dat er genoeg ontwikkelingsgeld naar conflictregio's gaat. Het kabinet zegt er te zijn voor alle Nederlanders, maar er is nog steeds ongelijkheid. Perin-Gopie pleitte ervoor om het minimum jeugdloon gelijk te trekken met het minimumloon. Ook vroeg ze aandacht voor gelijke kansen bij werving en selectie, Onlangs is een wetsvoorstel om dit te regelen weggestemd hier onlangs weggestemd. Gaat het kabinet het wetsvoorstel opnieuw indienen gezien de voornemens om discriminatie aan te pakken, vroeg Perin-Gopie.

50PLUS: Geef ook ouderen weer optimisme

Senator Van Rooijen maakt zich zorgen dat er vaak geredeneerd wordt vanuit een mogelijk generatieconflict, zoals 'ouderen bezetten woningen waarnaar jongeren snakken'. Hij zei dat kracht en optimisme de inspiratie moeten zijn. Geef ook de ouderen weer optimisme en vertrouwen in de toekomst, riep hij het kabinet op. Daarom wilde hij het hebben over de pensioenwet: we staan met een nieuwe regering aan de start van misschien wel de laatste etappe, de laatste kans om een pensioenramp af te wenden. Van Rooijen vroeg of de nieuwe minister van SZW dezelfde antwoorden zal geven als van zijn voorganger, want de bewindspersoon is wel veranderd, maar de ambtenaren niet. Ook wilde hij weten wie voluit 'ja' durft te zeggen op zijn vraag wie nog snapt waar het over gaat, of ze de consequenties overzien? 50PLUS zal niet opgeven, zullen alles doen om de wet alsnog te stoppen of op onderdelen aan te passen. Ook Van Rooijen wees op de motie-Hoekstra uit 2015 die de regering verzoekt zich te onthouden van een koppeling van verschillende wetsvoorstellen. De Eerste Kamer ergert zich al jaren aan de praktijk dat onderdelen van het Belastingplan niet apart kunnen worden verworpen, maar alleen tegen het hele Belastingplan kan stemmen. Toch zit er ook weer in het Belastingplan 2025 vervuilende wetgeving. Tot slot vroeg hij wanneer de minister-president zijn schriftelijke vragen over de positie van leden van het Koninklijk Huis beantwoordt.

OPNL: Zorgen om versterken regio's

Senator Van der Goot pleitte voor een gezonde financiering van gemeenten en provincies en investeringen in de regio. De OPNL-fractie hoopt het kabinet daar aan haar zijde te vinden. Het rigoureus korten van gemeenten is in ieder geval geen gezonde financiering, zei Van der Goot. Hij maakt zich zorgen om het versterken van de ontwikkelingskracht van de regio's. Ook hij spreekt graag over de uitvoerbaarheid van wetgeving. Die verdient meer aandacht dan de afgelopen jaren, met name als het gemeenten en provincies betreft. Met het oog op de Algemene Financiële Beschouwingen is het van het grootste belang dat het kabinet komt met een eerste reactie op de kanttekeningen die de ROB zet bij de bezuiniging op de begroting van de gemeenten. Tot slot vroeg Van der Goot aandacht voor de sluiting van het politiebureau in Wolvega. Dat is geen investering in de regio, maar een desinvestering, die opnieuw bijdraagt aan verschraling van voorzieningen. Van der Goot vroeg aan Schoof om een toezegging dat eerst een notitie met voornemens van dit kabinet voor meer blauw op straat door beide Kamers wordt besproken en tot die tijd de politiepost niet wordt gesloten.

Beantwoording minister-president Schoof

De vraag moet steeds zijn 'wat kan wel?', zei minister-president Schoof.

Migratie

"Dit kabinet kijkt niet terug, maar vooruit. Er is nog geen besluit genomen over de noodwet. We gaan er van uit dat we de route kiezen van artikel 110 en artikel 111 van de Vreemdelingenwet. We zoeken nu niet naar een onderbouwing, de randvoorwaarde is dragende motivering. Het is helder dat het doel van dit kabinet meer grip op migratie is. Ook in Europa zetten we ons daarvoor in. Zo heeft minister Faber kenbaar gemaakt dat Nederland een opt-out van de Europese asiel- en migratiewetgeving wenst wanneer een verdragswijziging aan de orde is. Met de brief zetten we geen verdragswijziging of intergouvernementele procedures in gang. Die indruk willen we ook niet wekken. Het is een proces van lange adem en daar zijn we realistisch in."

Internationaal

Schoof zei verder dat Nederland blijft streven naar een tweestatenoplossing in het Midden-Oosten, met de kanttekening dat niet onderhandeld kan worden met terroristische organisaties. Ook is er onverminderd steun voor Oekraïne in de oorlog met Rusland. Het kabinet streeft verder naar minder afhankelijkheid van kritieke grondstoffen. Het kabinet investeert in dit kader bovendien in de Nederlandse defensie-industrie, mede gezien de huidige geopolitieke spanningen.

Btw

"Meerdere senatoren hebben aandacht gevraagd voor een aantal politieke afspraken in het hoofdlijnenakkoord, zoals de btw-maatregelen en de bezuinigingen op ontwikkelingshulp. Dit zijn maatregelen die naar ons oordeel nodig zijn om de wensen en ambities uit het hoofdlijnenakkoord van dekking te voorzien en geen schulden door te schuiven naar volgende generaties."

Onderwijs

"Om de overheidsfinanciën gezond te houden, zijn scherpe keuzes nodig. Daarom wordt ook bezuinigd op het onderwijs en onderzoek. Deze besluiten zijn niet lichtzinnig genomen en worden zorgvuldig vormgegeven. Dat doen we samen met en luisterend naar onderwijsinstellingen, leraren en studenten. Bij de ingangstermijn wordt er bijvoorbeeld rekening gehouden met reeds aangegane verplichtingen en bij de uitwerking wordt er afgestemd met de betrokken instellingen en studenten."