Debat samengevat: begrotingen Klimaat en Groene Groei

Tijdens het debat bleek dat de Kamer verdeeld was over de inzet van het kabinet voor klimaat en groen groei. Een aantal fracties is het niet eens met de bezuinigingen die het kabinet voorstelt, terwijl andere fracties vinden dat er andere keuzes moeten worden gemaakt. Weer andere fracties vinden dat het kabinet te veel doet. Het debat ging over het investeren in groene waterstof, groen gas, kern- en windenergie. Ook is gesproken over het halen van de klimaatdoelstellingen, inzet van middelen uit het Klimaatfonds voor de verduurzaming van de landbouw.

Er zijn zeven moties ingediend.

• - 

  De motie-Bovens c.s. over het nemen van maatregelen in de landbouw die bijdragen aan de doelstellingen van het Klimaatfonds. De minister heeft de motie ontraden.
• - 

  De motie-Visseren-Hamakers c.s. over onderzoek naar doelmatigheid en doeltreffendheid van voorgenomen investeringen in kernenergie. Deze motie kreeg het advies 'Oordeel Kamer' van de minister.
• - 

  De motie-Visseren-Hamakers c.s. over het onderzoeken van de specifieke bronnen van groen gas in verband met de bijmengverplichting. De motie is door de minister ontraden.
• - 

  De motie-Visseren-Hamakers c.s. over onderzoeken doeltreffendheid en doelmatigheid van subsidies van soorten groen gas. Ook deze motie is ontraden.
• - 

  De motie-Van der Goot c.s. over een toegankelijke schaderegeling bij mijnbouwactiviteiten.
• - 

  De motie-Goossen c.s. over afwikkeling mijnschade in Zuid-Limburg.
• - 

  De motie-Goossen c.s. over de inrichting van de schadeafhandeling in Zuid-Limburg. De minister heeft ook deze motie ontraden.

Senator Crone (GroenLinks-PvdA) ging in op de bezuinigingen van dit kabinet op de maatregelen voor de agrarische sector van het vorige kabinet. Dat moet worden verhaald op het Klimaatfonds door de € 5 miljard voor kernenergie naar voren te halen, aldus Crone. Hij wilde verder dat er een sterke toezichthouder blijft en er niet bezuinigd wordt op bijvoorbeeld de ACM en de NVWA.

JA21-senator Baumgarten hield een pleidooi voor het investeren in stabiele vormen van energie, zoals kernenergie. Er gaat volgens hem bovenmatig veel geld naar windturbines en waterstof. Groene waterstof kost veel meer dan fossiele varianten en de uitrol ervan is op zijn minst vertraagd tot 2032. 'Hoe gaat de minister stijging van energiekosten hierdoor uitleggen?' vroeg Baumgarten.

Senator Prins (CDA) zei dat het transitiefonds is afgeschaft terwijl de landbouw een grote bijdrage levert aan de uitstoot. Het Klimaatfonds moet daarom volgens haar ten goede komen van de verduurzaming van de landbouw. Geld daarvoor kan gevonden worden in het verlagen van de investeringen in kernenergie, zei Prins.

Volgens senator Visseren-Hamakers (PvdD) worden de generaties na ons opgezadeld met kernafval, terwijl Nederland goed zonder kernenergie kan. Bovendien is kernenergie geen hernieuwbare energie: de beschikbare voorraad van uranium is eindig. Het kabinet maakt zich schuldig aan greenwashing door kernenergie duurzaam te noemen en verspilt miljarden, aldus Visseren.

OPNL-senator Van der Goot wees erop dat mijnbouwschade vele gezichten heeft. Er voltrekt zich een kleine ramp door bijvoorbeeld bodemdaling. Een rechtvaardige behandeling betekent onder meer schadeloosstelling. Het zou de Nederlandse staat sieren als hij laat zien dat hij een lerende overheid is, volgens Van der Goot.

Senator Van Rooijen (50PLUS) zei dat zijn fractie 'techno-optimistisch' is. Hij bedoelde hiermee dat de inzet voor klimaatbeleid een locomotief in gang heeft gezet die niet meer te stoppen is. Maar, waarschuwde hij, onophoudelijk blijven smijten met nieuwe plannen, brengt dat in gevaar.

Volgens SP-senator Van Aelst doet Nederland te weinig om de klimaatdoelen te halen. Ze vroeg of de minister dit als kans gaat benutten om ook andere doelen te halen, zoals het verkleinen van kinderarmoede en vergroten bestaanszekerheid. Minder betalen voor energie betekent automatisch een grotere bestaanszekerheid.

Senator Panman (BBB) vroeg welke strategie de minister heeft nu blijkt dat Nederland de klimaatdoelstellingen niet haalt. Hij pleitte voor haalbare doelstellingen: die motiveren en frustreren niet zoals onhaalbare doelstellingen dat doen. Hij stelde voor 5 miljard euro uit het Klimaatfonds te besteden aan verduurzaming van de landbouw.

Senator Goossen (eveneens BBB) zei dat er voorlopig geen zicht is op de afwikkeling van de mijnbouwschade in Limburg door vertragingen op het ministerie. Mensen hebben schade aan hun woningen door verzakkingen vanwege het water dat in de schachten is gekomen. Hij ziet een parallel met Groningen.

Voor VVD-senator Petersen is beleid gericht op duurzaamheid cruciaal. Hij is blij met de aandacht die klimaat en groene groei krijgt van dit kabinet. Tegelijkertijd had hij vragen over de hoge energieprijzen en de netcongestie, zoals welke initiatieven het kabinet heeft genomen om regie te krijgen. Welke tastbare effecten verwacht de minister en wanneer is dit probleem opgelost?

Senator Aerdts (D66) wees op de bezuinigingen op de ontwikkeling van groene waterstof in het Klimaatfonds. Die slaan volgens haar het fundament weg onder de energieonafhankelijkheid in de toekomst. Ze vroeg hoe de minister denkt de industrie mee te nemen in de energietransitie als minder wordt geïnvesteerd in groene energie.

FVD-senator Dessing zei dat het klimaatbeleid de belastingbetaler ongelooflijk veel geld kost. Volgens hem kan de planeet zichzelf heel goed redden, daarvoor is geen transitie nodig. Hij riep de Kamer en het kabinet op om het voorbeeld van Amerika te volgen en het klimaatakkoord naar de prullenbak verwijzen.

Minister Hermans (Klimaat en Groene Groei) wil doorzetten op het klimaatbeleid en zich houden aan internationale klimaatafspraken. Energiebesparing is een belangrijk deel van het klimaatbeleid van het kabinet. Hermans ziet geen noodzaak om het Klimaatfonds open te stellen voor de landbouw. Het klimaatbeleid vraagt voortdurend om adaptief te zijn en daarom kiest het kabinet nu een ander beleid voor groene waterstof.

Het kabinet steunt alleen groen gasprojecten die voldoen aan de duurzaamheidseisen. Ze zijn ook nodig voor de Nederlandse energieonafhankelijkheid. Hermans zei dat het realiseren van een nieuwe kerncentrale complex is. Nederland zal nog een tijd gas nodig hebben in de energietransitie.

Het kabinet maakt een regeling zodat mensen in Limburg niet met mijnbouwschade blijven zitten. Er komt in Heerlen een nieuw instituut voor de afwikkeling van de mijnbouwschade. Per mijnbouwactiviteit vraagt het kabinet of het veilig kan. Als uit onderzoek blijkt dat dat zo is, pas dan wordt vergunning voor winning afgegeven.