Debat samengevat: Begroting Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 2025

Goedkeurend beleidsbesluit

50PLUS-senator Van Rooijen wilde weten hoe de minister aankijkt tegen een nieuw middel dat het vorige kabinet introduceerde: het goedkeurend beleidsbesluit waarbij zonder wettelijke basis, namelijk zonder goedkeuring van het parlement, kan worden afgeweken van geldende wetgeving. Ook vroeg hij of de procedure via spoedwetgeving niet de voorkeur zou moeten krijgen. Minister Uitermark zei dat zij het met Van Rooijen eens is dat een te ruimhartige inzet van dit instrument afbreuk doet aan de positie van het parlement. Het zal door dit kabinet terughoudend worden ingezet en spoedwetgeving verdient altijd de voorkeur, aldus Uitermark.

Nationaal programma discriminatie

Senator Perin-Gopie (Volt) vroeg de minister wanneer er duidelijkheid komt over het programma van de Nationaal Coördinator tegen discriminatie en racisme. Minister-president Schoof had tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen in oktober 2024 toegezegd dat die duidelijkheid in het eerste kwartaal zou komen. De minister antwoordde dat het nationaal programma tegen discriminatie en racisme dit voorjaar wordt verwacht, uiterlijk in mei. Ook dan zal zij haar besluit over verlenging van het programma bekendmaken. Bij het meerjarenprogramma worden keuzes gemaakt, onder meer over welke maatregelen wanneer worden genomen. Uitermark zegde toe dat ze daarbij de maatschappelijke kosten van discriminatie zal betrekken.

Bewegingsruimte burgemeester

PVV-senator Van Hattem ging in op het 'weerbaar bestuur' dat in de begroting wordt genoemd. Hij vroeg daarom aandacht voor de bewegingsruimte van de burgemeester bij het demonstratierecht. Als voorbeeld gaf Van Hattem de demonstraties van Extinction Rebellion waarbij de snelweg wordt bezet. Vallen deze acties niet te scharen onder verstoring van de openbare orde, vroeg hij. De minister antwoordde dat het demonstratierecht een grondrecht is en een groot goed. Momenteel wordt door haar ministerie en het ministerie van Justitie en Veiligheid onderzoek gedaan naar het verbeteren van het handelingsperspectief van onder andere de burgemeester. Ze verwachten de resultaten daarvan in de zomer. Vooruitlopend daarop zijn de ministers in gesprek met burgemeesters om op te halen wat goede aanpakken zijn en wat ze daarvan kunnen leren.

Rechtsstatelijkheid overheidsfunctioneren

Senator Nicolaï (PvdD) zei dat de rechtsstatelijkheid van het overheidsfunctioneren op de tocht staat nu er door het kabinet bezuinigd wordt op ambtenaren, ook bij de afdelingen Wetgeving van de ministeries. Ook deelde hij zijn zorg over het ontbreken van advies van de Raad van State aan de Eerste Kamer over door de Tweede Kamer aangenomen amendementen. Minister Uitermark zei dat zij het belang van een sterke juridische positie van afdelingen Wetgeving. Ze heeft op dit moment geen signalen dat er op sommige ministeries een versterking van de functie nodig is. De minister zegde toe dit proactief voorleggen aan de collega's. Ook zegde zij toe in een aanvullende nota uiteen te zetten wat de mogelijkheden zijn voor de inzet van de Raad van State. Wel zei Uitermark dat het primair aan de Eerste Kamer is om te beoordelen of zij voldoende is toegerust, de Kamer kan de Raad van State nu al om advies vragen.

Er is een motie ingediend:

• - 

  Motie-Perin-Gopie c.s. over onderzoek naar de maatschappelijk kosten van discriminatie en racisme in Nederland. De minister heeft de motie ontraden.