Behandelfase Eerste Kamer: behandeling in Eerste Kamer afgerond.

document Europese Commissie

COM(2008)67, d.d. 13 februari 2008

commissie Eerste Kamer

beleidsterreinen

verwante dossiers

Op 17 juni 2008 heeft de regering per brief gereageerd op de brief van de commissie voor de JBZ-raad van 8 april 2008. De commissie heeft de brief op 8 juli 2008 voor kennisgeving aangenomen.

Op 18 maart 2008 heeft de commissie voor de JBZ-Raad de inhoudelijke bespreking van het EU-migratiepakket aangehouden. Op 1 april 2008 besluit ze de regering een aantal vragen voor te leggen. Daartoe is op 8 april 2008 een brief verstuurd.

Op 20 november 2007 heeft de commissie Europese Samenwerkingsorganisaties van de Eerste Kamer op basis van het Wetgevings- en Werkprogramma 2008 van de Europese Commissie besloten het migratiepakket, waar onderhavig voorstel deel van uitmaakt, aan te merken als prioritair dossier voor parlementaire toetsing.

De vaste commissie voor Justitie heeft op 18 juni 2008 een algemeen overleg gevoerd met de minister van Justitie over een drietal BNC-fiches, zie hier het verslag.

Op 20 februari 2008 heeft de staf van de commissie Europese Zaken van de Tweede Kamer een notitie opgesteld met betrekking tot de behandeling van de voorstellen van de Europese Commissie op het gebied van de buitengrenzen.

In fiche twee is de Nederlandse regering over het algemeen positief over de voorliggende mededeling. Er worden geen problemen geconstateerd ten aanzien van de subsidiariteit en proportionaliteit. Wel is de regering kritisch over een aantal van de voorgestelde maatregelen. Met name de mogelijke ontwikkeling van Frontex tot een volwaardige EU-grenswacht wordt als onwenselijk beschouwd. Verder dienen de concrete maatregelen te zijner tijd op hun merites te worden beoordeeld, waarbij de regering vooral ook zal kijken naar nut en noodzaak. Hetzelfde geldt overigens voor de huur of aanschaf van materieel; hiertoe dienen nut en noodzaak ook te zijn aangetoond.

Het Europese Agentschap voor de grensbewaking, Frontex, is in oktober 2005 operationeel geworden. De voorliggende mededeling van de Europese Commissie bevat de eerste evaluatie van de werking van Frontex, alsmede een aantal aanbevelingen voor zowel de korte als de lange termijn. Voorts kondigt de Commissie aan dat Frontex later in 2008 ook nog een externe evaluatie zal laten uitvoeren.

Frontex heeft sinds haar oprichting verschillende operaties uitgevoerd in samenwerking met de lidstaten. Het meest bekend is het optreden aan de zuidelijke maritieme grenzen van de Unie. Dit zijn dan ook direct de duurste operationele acties. De gemiddelde kosten voor de zee-acties bedragen 2,7 miljoen euro, die voor de acties aan de landsgrenzen 83.000 euro.

De Commissie acht het van groot belang dat Frontex op korte termijn meer materialen ter beschikking zal krijgen. Dit kan doordat de lidstaten deze (alsnog) ter beschikking stellen, of doordat Frontex ze zelf aanschaft. Het uitgebreide scala aan materialen zou Frontex ook ter beschikking moeten stellen van de snelle grensinterventieteams (zie dossier 2.3.172). Daarnaast zal worden onderzocht of Frontex in de lidstaten gespecialiseerde afdelingen kan opzetten, bijvoorbeeld voor specifieke typen grenscontroles in een lidstaat. De Commissie zal voorts met een voorstel komen om de financiële middelen, die voor 2008 incidenteel zijn verhoogd, ook structureel te kunnen verhogen.

Frontex speelt niet alleen een rol bij de operationele grensbewaking, maar ook bij de opleiding van grenswachten. Volgens de Commissie zou deze rol zich nog meer dan nu moeten richten op de instructie van de Schengen Grenscode. Ook waar het gaat om het onderzoek naar mogelijke risico's aan de grenzen dienen de taken van Frontex zich meer toe te spitsen. Gedacht wordt aan een nauwere samenwerking met Europol, en het toekennen van een meer centrale rol voor Frontex bij de uitwisseling van informatie tussen de douanes en migratiediensten van de autoriteiten.

Lange termijn

In de mededeling besteedt de Europese Commissie tevens aandacht aan de rol die Frontex op lange termijn zou moeten gaan spelen. Een essentiële rol lijkt weggelegd te zijn voor het Agentschap bij de totstandkoming van het integrale buitengrensbeleid van de Unie. De komende jaren zal worden onderzocht of Frontex meer kan worden betrokken in de relatie met derde landen, bijvoorbeeld door de ondersteuning bij "capacity building" in derde landen. Ook zal de Commissie onderzoeken wat op de lange termijn de behoeften van Frontex zijn, zowel financieel als qua materiaal.

De Raad wordt uitgenodigd op basis van onderhavige mededeling de discussie aan te gaan over de verdere ontwikkeling van Frontex, zowel op de korte als de lange termijn.

JBZ-Raad 5/6 juni 2008 (agendapunt 2x)

Op 12 maart jl. vond de ministeriële conferentie genaamd Challenges of the EU External Border Management in Brdo pri Kranju te Slovenië plaats. Centraal stonden de volgende drie onderwerpen, welke gelieerd zijn aan de drie Mededelingen van de Commissie over grensbeheer, te weten de toekomst van Frontex, toekomstige uitdagingen op het gebied van EU-grensbeheer en de toepassing van nieuwe technologieën voor de surveillance van de EU-buitengrenzen (Eurosur).

Naar aanleiding van de discussie over voornoemde onderwerpen heeft het voorzitterschap Raadconclusies opgesteld, waarover overeenstemming is bereikt. In de Raadsconclusies worden kaders geschetst voor wetgevende- en beleidsinitiatieven van de Europese Commissie. In de Raadsconclusies wordt onder andere gesproken over het opzetten van een Europees surveillancesysteem, een in- en uitreissysteem, geautomatiseerde grenspassage, het ontwikkelen van een geregistreerd reizigersprogramma en het professionaliseren van Schengenevaluaties. In de komende jaren worden deze doelstellingen uitgewerkt. Ook worden maatregelen voor de korte alsmede de lange termijn benoemd om de positie van Frontex te versterken.

In de databank EUR-Lex wordt de laatste stand van zaken in de Europese behandeling van het voorstel weergegeven.

In de databank OEIL van het Europees Parlement wordt de laatste stand van zaken in de behandeling van het voorstel weergegeven.

In de databank IPEX wordt de behandeling van het voorstel in de diverse (kandidaat) lidstaatparlementen weergegeven.

Op 29 april 2008 heeft de Artikel 29 werkgroep een eerste reactie op het migratiepakket aangenomen.

Op 4 april 2008 heeft de commissie-Meijers een reactie op onderhavige mededeling verstuurd. Hierin worden onder meer zorgen uitgesproken over het ontbreken van een juridisch kader voor nauwere samenwerking met derden (landen en organisaties). Met betrekking tot het terugsturen van (boot)vluchtelingen, vraagt de commissie zich af of wel steeds de juiste procedures zijn toegepast en of de betrokkenen de kans hebben gekregen een asielverzoek in te dienen. Tot slot sluit de commissie-Meijers zich aan bij de aanbeveling van het Britse House of Lords om het democratisch toezicht op Frontex te versterken. Hierin zou een rol kunnen zijn weggelegd voor de LIBE-commissie van het Europees Parlement.

Op 5 maart 2008 heeft de House of Lords (VK) een rapport inzake FRONTEX uitgebracht. Gekeken is naar de structuur, de werkmethode en mogelijke toekomstige ontwikkelingen. Ook worden suggesties gedaan ten aanzien van een rol voor het VK, die niet deelneemt aan FRONTEX.

De Europese Toezichthouder Gegevensbescherming (EDPS) heeft op 3 maart 2008 een advies naar de Europese Commissie gezonden over het migratiepakket. Allereerst wordt scherpe kritiek geuit over het feit dat noch de EDPS, noch de nationale gegevensbeschermingsautoriteiten, zijn geconsulteerd over de inhoud van de mededelingen. De EDPS vreest dat voor de Commissie gegevensbescherming minder relevant is dan de technische mogelijkheden om de migratiestromen in goede banen te leiden.

De EDPS toont zich verder bezorgd over het nieuwe grenscontrolesysteem. Dit systeem leunt zwaar op de mogelijkheden geboden door biometrie, onderwijl bepaalde groepen mensen zonder vingerafdrukken of met onleesbare vingerafdrukken uitsluitend. Daarnaast worden vraagtekens geplaatst bij de kennelijke inversie van het onschuldsbeginsel. Door alle burgers te screenen lijkt de Commissie bij voorbaat uit te gaan van de mogelijkheid dat zij de wet zullen overtreden. Ook uit het feit dat alleen frequente reizigers in aanmerking komen voor de positie van "bona fide reiziger", zou kunnen worden afgeleid dat alle andere reizigers zonder meer "mala fide" zijn.