Behandelfase Eerste Kamer: gepubliceerd in Europees publicatieblad.

Nationaal

Op 25 maart 2011 heeft de commissie JBZ een brief gestuurd aan de minister van Veiligheid en Justitie over de recente ontwikkelingen rond de SWIFT-overeenkomst. De minister heeft op 6 april 2011 geantwoord. De commissie heeft deze brief op 19 april 2011 voor kennisgeving aangenomen.

Europees

Op 2 maart 2011 heeft de Europol Joint Supervisory Body een inspectierapport over de praktijk van de SWIFT-overeenkomst gepubliceerd. Het rapport roept serieuze zorgen op over de naleving van data-protectie principes. 

Op 16 maart 2011 heeft de EC haar eerste evaluatie van de TFTP-overeenkomst gepubliceerd. In het begeleidende persbericht stelt de verantwoordelijke Eurocommissaris voor Binnenlandse Zaken dat alle relevante elementen van de overeenkomst zijn geïmplementeerd.

document Europese Commissie

SEC(2010)315, d.d. 24 maart 2010

commissie Eerste Kamer

beleidsterreinen

verwante dossiers

Het besluit betreffende de sluiting en het besluit inhoudende de ondertekening van de overeenkomst werden op 13 juli 2010 goedgekeurd door de Raad. Op 27 juli 2010 werden beide besluiten evenals de overeenkomst gepubliceerd in Pb EU L 195.

De TFTP-overeenkomst treedt overeenkomstig artikel 23, lid 1, van de overeenkomst op 1 augustus 2010 in werking.

De Europese Commissaris voor Binnenlandse Zaken heeft 27 augustus 2010 aangekondigd dat de Commissie een onafhankelijke interim inspecteur heeft aangesteld om toezicht te houden op de SWIFT-overeenkomst.

Op 23 maart 2010 besloot de commissie voor de JBZ-raad dat zij naar aanleiding van het verslag van de JBZ-Raad van 25 en 26 februari 2010 te Brussel een brief aan de minister van Justitie wil sturen waarin wordt gevraagd het regeringsstandpunt kenbaar te maken ten aanzien van adequate rechtsbescherming onder een nieuwe SWIFT-overeenkomst. Deze werd op 30 maart 2010 vastgesteld en verstuurd. De minister van Justitie heeft de vragen 12 april 2010 per brief beantwoord.

De commissie voor de JBZ-raad heeft het onderhandelingsmandaat alleen via officieuze weg ontvangen. Tijdens de vergadering van 13 april 2010 heeft de commissie besloten een brief aan de minister van Justitie te sturen met de vraag hoe dit zich verhoudt tot de toezegging van de minister dat de Eerste Kamer er qua informatievoorziening niet op achteruit zou gaan na inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon. In dezelfde brief heeft de commissie de regering verzocht om steeds onderhandelingsstukken bij de geannoteerde agenda te voegen met betrekking tot Europese voorstellen die de commissie in behandeling heeft genomen.

De commissie zal op een later tijdstip een inhoudelijke reactie op de aanbeveling geven.

Tijdens de commissievergadering van 20 april 2010 heeft de commissie voor de JBZ-Raad besloten een brief te sturen aan de minister van Justitie met een reactie op de brief over het concept onderhandelingsmandaat van de Europese Commissie. De fracties van D66, de VVD en GroenLinks hebben een inbreng geleverd.

Op 20 april 2010 heeft de commissie een brief ontvangen van de minister van Justitie over de toezegging dat de inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon niet zou leiden tot een verminderde informatievoorziening. De minister geeft aan dat het parlement de stukken zal ontvangen waarvoor het instemmingsrecht van toepassing is. Indien het onderwerpen betreft waarvoor het Europees Parlement (EP) sinds 1 december 2009 medebeslissingsrecht heeft en waarvoor het instemmingsrecht van het Nederlandse parlement is komen te vervallen, zullen in de regel geen aanvullende stukken gestuurd worden.

25 mei 2010 heeft de minister van Justitie gereageerd op de brief van de commissie voor de JBZ-Raad van 20 april 2010 over het concept onderhandelingsmandaat SWIFT. De minister schrijft dat tijdens de JBZ-Raad van 23 april 2010 uiteindelijk een andere tekst voorlag dan de versie waarop de commissie heeft gereageerd. De nieuwe tekst komt voor een groot deel tegemoet aan de door de commissie geuite kritiek.

Tijdens haar vergadering van 1 juni 2010 heeft de commissie voor de JBZ-Raad de brief van de minister van Justitie inzake het onderhandelingsmandaat SWIFT-overeenkomst voor kennisgeving aangenomen. De commissie zal de minister per brief verzoeken haar op de hoogte te stellen zodra meer concrete informatie over de inhoud van de SWIFT-overeenkomst beschikbaar is. Voor het zomerreces zal het SWIFT-dossier nogmaals geagendeerd worden in een vergadering.

Op 8 juni 2010 heeft de commissie voor de JBZ-Raad een brief gestuurd aan de minister van Justitie waarin de commissie aangeeft dat zij een overzicht van de stand van zaken wenst te ontvangen over de inhoud van de SWIFT-overeenkomst zodra er meer informatie beschikbaar is. De commissie is voornemens nog voor het zomerreces op basis van de beschikbare informatie een standpunt over de gewenste inhoud van de overeenkomst in te nemen.

De minister van Justitie heeft de Eerste Kamer op 24 juni 2010 een brief met de stand van zaken over de onderhandelingen van de SWIFT-overeenkomst gestuurd. Uit de brief blijkt dat de tekst waarover de Europese Commissie (EC) en de Verenigde Staten (VS) 11 juni jl. een overeenkomst op ambtelijk niveau hebben bereikt als A-punt ter goedkeuring wordt voorgelegd aan de Landbouwraad van 28 en 29 juni 2010. De EC streeft naar goedkeuring in het Europees Parlement in de eerste week van juli.

De Nederlandse regering stemt in met de voorliggende ontwerpovereenkomst.

Op 29 juni 2010 heeft de commissie voor de JBZ-Raad besloten de tekst van de overeenkomst voor kennisgeving aan te nemen.

Op 21 februari 2011 hebben de commissies voor de JBZ-Raad, Binnenlandse Zaken en de Hoge Colleges van Staat/Algemene Zaken en Huis der Koningin, Justitie, Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Volksgezondheid, Welzijn en Sport/Jeugd en Gezin een expertmeeting gehouden over de rol van de overheid bij digitale dataverwerking ter voorbereiding op het beleidsdebat over de rol van de overheid bij digitale dataverwerking (zie 31051).

De commissie heeft op 22 maart 2011 besloten om een brief aan de minister van Veiligheid en Justitie te sturen waarin opheldering wordt gevraagd over de recente ontwikkelingen rond de SWIFT-overeenkomst. Op 25 maart 2011 is de desbetreffende brief verstuurd. De leden van de commissie voor de JBZ-Raad vragen onder meer opheldering over de rapporten van het gemeenschappelijk controleorgaan van Europol en de Europese Commissie die elkaar op het punt van de rol van Europol lijken tegen te spreken.

Op 6 april 2011 heeft de minister van V&J de brief van de commissie beantwoord. Hij stelt dat het niet aan hem is om in te gaan op eventuele verschillen tussen de beide rapporten noch daarvoor een mogelijke inhoudelijke verklaring aan te voeren. Ook gaat de minister in op het rechtshulpverdrag tussen Nederland en de VS (zie kamerstukdossier 31307). Dit verdrag zou volgens een artikel in het NRC Handelsblad van 19 maart 2011 worden gebruikt voor het verstrekken van financiële gegevens.

De commissie voor de JBZ-Raad heeft de reactie van de minister van 6 april 2011 voor kennisgeving aangenomen op 19 april 2011.  

Op 21 april 2010 heeft er een algemeen overleg plaatsgevonden met de minister van Justitie en Binnenlandse Zaken waarbij o.a. is gesproken over SWIFT.

De Tweede Kamer (TK) heeft 24 juni 2010 een motie aangenomen van TK lid Hennis-Plasschaert waarin de regering wordt verzocht niet mee te werken aan het toevoegen van de SWIFT-overeenkomst als A-punt op de agenda van de Landbouw- en Visserijraad 28 en 29 juni 2010. De regering wordt eveneens verzocht bij het EU-voorzitterschap te bevorderen dat deze overeenkomst tijdens de eerstvolgende JBZ-Raad wordt behandeld.

Op 10 maart 2011 heeft de minister van Veiligheid en Justitie (V&J) vragen beantwoord van het Tweede Kamerlid Schouw (D66) over de interpretatie en toepassing van de EU-VS Terrorist Finance Tracking Programme overeenkomst.

De minister van V&J heeft op 24 maart 2011 vragen beantwoord van het lid Schouw (D66) over de interpretatie en toepassing van de EU-VS TFTP overeenkomst.

Op 8 april 2011 heeft de minister van V&J vragen beantwoord van de leden Koolmees en Schouw (beiden D66) over de doorgifte van financiële data van Europese burgers aan de VS.

Het voorstel van de Europese Commissie voor een nieuw onderhandelingsmandaat is officieus verkregen via de website Statewatch .

Dit voorstel betreft een aanbeveling van de Europese Commissie aan de Raad om haar te machtigen onderhandelingen te openen met de Verenigde Staten over een overeenkomst betreffende de beschikbaarstelling van banktransactiegegevens in het kader van het Terrorist Finance Tracking Programme (TFTP). Deze gegevens worden gevorderd van de Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication (SWIFT). Daarom wordt wel van de ‘SWIFT-overeenkomst’ gesproken. Nadat het Europees Parlement in februari 2010 zijn goedkeuring onthield aan een eerdere, tijdelijke overeenkomst (maximaal negen maanden), moet nu onderhandeld worden over een meerjarige overeenkomst. Deze dient de nodige waarborgen betreffende privacy en de bescherming van persoonsgegevens te bevatten, alsmede betreffende non-discriminatoire rechtsbescherming en rechterlijke toetsing. Deze waarborgen worden in de bij de aanbeveling gevoegde de ontwerp-onderhandelinsrichtlijnen in grote lijnen geschetst.

Lees meer: uitgebreide samenvatting

Op 18 juni 2010 heeft de Europese Commissie een voorstel gepubliceerd betreffende de sluiting van de SWIFT-overeenkomst tussen de Europese Unie en de Verenigde Staten (COM(2010)316) én een voorstel houdende de ondertekening van de SWIFT-overeenkomst (COM(2010)317).

 De overeenkomst moet verzekeren dat gegevens betreffende het financiële berichtenverkeer beschikbaar worden gesteld aan het Amerikaanse Ministerie van Financiën – het US Treasury Department – in het kader van het programma voor het traceren van terrorismefinanciering. Dit programma draagt de naam Terrorist Finance Tracking Programme (TFTP).

Lees meer: uitgebreide samenvatting

Op 16 maart 2011 heeft de Europese Commissie haar eerste evaluatie van de TFTP-overeenkomst gepubliceerd. In het begeleidende persbericht stelt de verantwoordelijke Eurocommissaris voor Binnenlandse Zaken dat alle relevante elementen van de overeenkomst zijn geïmplementeerd.

JBZ-raad 9-10 juni 2011 (agendapunt 33)

De Commissie zal een korte terugkoppeling geven van de besprekingen van het Voorzitterschap samen met de Europese Commissie met de bewindspersonen van Homeland Security en Justice uit de Verenigde Staten. Deze bijeenkomst volgde op de eveneens in Budapest gehouden Cybercrime Conferentie (12 en 13 april jl.), waarbij de beide Amerikaanse bewindspersonen aanwezig waren.

Op de EU-VS agenda stonden elf punten, waaronder geen verrassende want de agenda is een vervolg op de eerdere besprekingen die halfjaarlijks in deze samenstelling worden gehouden. Het betrof onder andere een stand van zaken met betrekking tot de voorbereiding van de onderhandelingen over de gegevensbeschermingsovereenkomst EU-VS. Prominent op de agenda stond het onderwerp Cybercrime/Cybersecurity. Er is een VS-EU werkgroep die zaken als publiek-private samenwerking, incidentenmanagement en bewustwording bespreekt. Van beide kanten werd het belang van het ratificeren van de Raad van Europa Conventie betreffende cybercrime benadrukt. Er is aandacht gevraagd voor de toenemende problemen met betrekking tot cocaïne en het transport hiervan naar de VS en Europa. De Lissabon Conferentie en de G8 bijeenkomst in Parijs (door Frankrijk georganiseerd in mei 2011) besteden aandacht aan deze problematiek, met een focus op handhaving, witwassen en corruptie. Er werd gekeken naar de voortgang van de onderhandelingen over EU-VS PNR (uitwisseling van passagiersgegevens). Die onderhandelingen lopen sinds december 2010. De wensen over definities, reikwijdte en bewaartermijnen lopen nog uiteen. In de EU-VS werkgroep inzake migratie (Platform on Migration) is een gebalanceerde dialoog gevoerd over alle aspecten van migratie: legaal-illegaal, asiel en vluchtelingenzaken, grensmanagement, migratie en ontwikkeling. Als laatste was een onderwerp toegevoegd: de situatie in Noord-Afrika. Er is een open gesprek geweest over de democratische ontwikkelingen in deze regio en daarbij speciaal aandacht voor de migratiestromen. Activiteiten door de EU en de VS zijn toegelicht. 

JBZ-Raad 11-12 april 2011 (agendapunt 24)

De Eurocommissaris voor Binnenlandse Zaken heeft een toelichting gegeven op de evaluatie die onlangs plaatsvond, zes maanden na de inwerkingtreding van de overeenkomst. Over het algemeen is het review team, dat bestond uit medewerkers van de Europese Commissie, twee dataprotectiedeskundigen en een juridisch expert van Eurojust, tevreden met de uitvoering van de regelingen door Europol en prijst het de samenwerking met de Amerikaanse partners. Het evaluatierapport concludeert dat het TFTP een meerwaarde heeft voor de bestrijding van terrorisme en terrorismefinanciering, dat Europol zijn rol bij de tenuitvoerlegging van de TFTP-overeenkomst zeer serieus neemt en er alles aan heeft gedaan om die rol in overeenstemming met de overeenkomst te vervullen. Het evaluatierapport bevat ook enkele aanbevelingen.

Nederland heeft met instemming kennis genomen van de bevindingen van het review team, inclusief die met betrekking tot de specifieke rol van Europol, en steunt de door deze organisatie reeds in gang gezette implementatie van de aanbevelingen. De Europese Commissie is inmiddels op verzoek van de Raad en het Europees Parlement een studie gestart naar de haalbaarheid van een Europees TFTP. Deze studie zal naar verwachting uiterlijk 1 augustus 2011 zijn afgerond.

De Ecofin Raad heeft 13 juli 2010, tegelijkertijd met het aannemen van het besluit inzake de ondertekening van de SWIFT-overeenkomst, verklaringen aangenomen over het instellen van een EU-systeem dat vergelijkbaar is met het TFTP en een verklaring over de technische regelingen van de overeenkomst.

De EU en de VS hebben op 28 juni 2010 de SWIFT-overeenkomst getekend. De overeenkomst wordt nu doorgestuurd naar het Europees Parlement, zodat het parlement erover kan stemmen. De stemming is voorzien voor de volgende plenaire sessie, 5-8 juli 2010.

De Raad van de Europese Unie heeft 22 juni 2010 het besluit inzake de sluiting van de SWIFT-overeenkomst en het besluit houdende ondertekening van de SWIFT-overeenkomst gepubliceerd.

Tijdens de Onderwijs, Jeugdzaken en Cultuur Raad van 10 en 11 mei 2010 heeft de Raad ingestemd met het onderhandelingsmandaat om een overeenkomst te bereiken met de VS over SWIFT.  

Vanwege de afwezigheid van een te groot aantal ministers tijdens de JBZ-Raad 22 en 23 april 2010 konden er geen besluiten worden genomen. De lidstaten hebben wel een politieke overeenkomst bereikt over de 'SWIFT- overeenkomst'. Het Spaans voorzitterschap heeft de beslissing over onderhavig voorstel uitgesteld tot de Raad Algemene Zaken en de Raad Buitenlandse Zaken op 10 mei 2010.

De aanname van de aanbeveling van de Europese Commissie betreffende SWIFT staat geagendeerd voor de JBZ-Raad 22 en 23 april 2010.

JBZ-Raad 24 en 25 februari 2011

Europol zal tijdens deze bijeenkomst van de JBZ-Raad een korte presentatie geven over de eerste ervaringen die deze organisatie heeft opgedaan bij de uitvoering van de overeenkomst tussen de EU en de Verenigde Staten betreffende het zogenoemde Terrorist Finance Tracking Programme (TFTP).

Op 28 juni 2010 hebben de EU en de Verenigde Staten een overeenkomst gesloten over de uitwisseling en verwerking van bepaalde betalingsverkeergegevens. Deze overeenkomst, die tot doel heeft bij te dragen aan de bestrijding van terrorisme en terrorismefinanciering, is op 1 augustus 2010 in werking getreden. Europol is een centrale rol toebedeeld bij de toetsing van de Amerikaanse verzoeken om de verstrekking van gegevens aangaande internationaal betalingsverkeer. De Europese Commissie is inmiddels op verzoek van de Raad en het Europees Parlement een studie gestart naar de haalbaarheid van een Europees TFTP. Deze studie zal naar verwachting uiterlijk 1 augustus 2011 zijn afgerond.

In de databank EUR-Lex wordt de laatste stand van zaken in de Europese behandeling van het voorstel weergegeven.

Op 7 april 2010 heeft de commissie voor Burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken (LIBE) van het Europees Parlement (EP) gesproken over het concept-onderhandelingsmandaat voor de Europese Commissie (EC). Tijdens het debat werd onder meer gediscussieerd over de bewaartermijn van 5 jaar en de bulktransfer van data. Verder kwam de mogelijkheid ter sprake dat het Europees Parlement het Europees Hof van Justitie verzoekt te adviseren over de verenigbaarheid van de te sluiten SWIFT-overeenkomst met de EU-verdragen.

Op 21 april 2010 heeft het EP de verklaringen van de Raad en de EC over het voorgestelde ontwerpmandaat voor het SWIFT-akkoord plenair behandeld.

Op 5 mei 2010 heeft het EP een resolutie betreffende SWIFT aangenomen. Het Parlement is van mening dat de overdracht van "bulkgegevens" (niet geïndividualiseerd) de EU-wetgeving schendt. In de resolutie hebben de Europarlementsleden de Raad en de Commissie verzocht om "dit probleem in de onderhandelingen aan de orde te stellen". De maximale bewaartermijn van gegevens mag niet meer zijn dan vijf jaar.

Op 10 mei 2010 heeft de Eurocommissaris voor Binnenlandse Zaken een toespraak gehouden voor de LIBE commissie van het Europees Parlement. Zij heeft een aantal van de initiatieven die ze al heeft genomen en die ze nog van plan is te nemen gepresenteerd.

Op 29 juni 2010 heeft rapporteur Alexander Alvaro van de LIBE commissie van het EP een otnwerpaanbeveling inzake SWIFT gepubliceerd. 5 juli 2010 vergadert de commissie over deze ontwerpaanbeveling, 6 juli 2010 vindt naar verwachting het plenaire debat plaats en stemmingen zijn voorzien voor 8 juli 2010.

Op 8 juli 2010 heeft het EP zijn goedkeuring verleend aan het sluiten van de SWIFT-overeenkomst.  

De LIBE commissie heeft op 16 maart 2011 gesproken over het verslag van het gemeenschappelijk controleorgaan van het TFTP over de eerste controle van de overeenkomst. Er is een persbericht gepubliceerd over deze vergadering waaruit blijkt dat leden van het Europees Parlement niet tevreden zijn over de huidige controle en zich bedrogen voelen.

In de databank IPEX wordt de behandeling van het voorstel in de diverse (kandidaat) lidstaatparlementen weergegeven.

Op 22 juni 2010 heeft de Europese Toezichthouder voor gegevensbescherming (EDPS) een advies gepubliceerd over onderhavig voorstel. De EDPS spreekt zijn bezorgheid uit over de zogenaamde "bulk tranfers". Verder wijst het EDPS op de belangrijkste elementen die moeten worden verbeterd vanuit het perspectief van bescherming van gegevens.

De Article 29 Data Protection Working Party heeft op 25 juni 2010 een brief gestuurd aan de LIBE-commissie van het Europees Parlement (EP) met commentaar op de nieuwe SWIFT-overeenkomst.

De Europol Joint Supervisory Body heeft op 2 maart 2011 een inspectierapport over de praktijk van de SWIFT-overeenkomst gepubliceerd. Het rapport roept serieuze zorgen op over de naleving van data-protectie principes.

Op 18 april 2011 heeft een lid van het EU Joint Review Team  TFTP een brief gestuurd aan het hoofd van het Joint Review Team dat de evaluatie uitvoerde van de TFTP-overeenkomst tussen de EU en de VS. Uit de brief blijkt teleurstelling over de gang van zaken rondom het proces van het schrijven van het evaluatierapport.