E100060
  ruit icoon
Laatste revisie: 08-09-2016

E100060 - Groenboek toekomst van EU-begrotingssteun aan derde landen



Dit Groenboek heeft tot doel de opvattingen van de belanghebbenden betreffende de doelstellingen en het gebruik van EU-begrotingssteun te vergaren, voortbouwend op de gezamenlijke ervaring van de afgelopen tien jaar en tegelijk rekening houdend met de verschillen in de context en de aard van de EU-samenwerking met diverse regio's en landen. De specifieke doelstellingen van het Groenboek zijn: mogelijkheden en problemen te identificeren, specifieke kwesties aan te kaarten over de manier waarop deze mogelijkheden kunnen worden aangegrepen en deze problemen aangepakt, en ideeën en bewijsmateriaal te vergaren om onze aanpak van begrotingssteun te verbeteren.


Stand van zaken

Behandelfase Eerste Kamer: behandeling in Eerste Kamer afgerond.

Nationaal

Op 26 november 2010 is een brief verstuurd aan de staatssecretaris van Buitenlandse Zaken over het Groenboek. De antwoorden werden ontvangen op 10 december 2010. Tijdens de commissievergadering van 14 december 2010 is de brief met de antwoorden voor kennisgeving aangenomen.

Europees

Het Groenboek is op 19 oktober 2010 gepubliceerd. De consultatie loopt tot en met 31 december 2010.  


Kerngegevens

document Europese Commissie

COM(2010)586PDF-document, d.d. 19 oktober 2010

commissie Eerste Kamer

beleidsterrein

verwant dossier


Behandeling Eerste Kamer

De commissie BDO besprak op 2 november 2010 de procedure.

Op 2 november 2010 heeft de commissie 23 november 2010 als inbrengdatum vastgesteld voor een brief aan de regering. De fracties van het CDA, PvdA en SP zullen een inbreng leveren.

Op 23 november 2010 hebben de fracties van het CDA en de SP inbreng geleverd voor een brief aan de regering.

De brief is op 26 november 2010 verstuurd aan de staatssecretaris van Buitenlandse Zaken. De fractie van het CDA vraagt onder meer naar het algehele nut van begrotingssteun en de fractie van de SP vraagt onder meer naar de rol van de Europese Commissie als 28e Europese donor.

De staatssecretaris van Buitenlandse Zaken heeft op 2 december 2010 een brief gestuurd aan de Eerste Kamer waarin hij aangeeft dat de schriftelijke vragen van de fracties van het CDA en de SP niet binnen de gestelde termijn kunnen worden beantwoord.

De commissie nam op 7 december 2010 de uitstelbrief van de staatssecretaris van Buitenlandse Zaken voor kennisgeving aan in afwachting van beantwoording van de gestelde vragen op uiterlijk 10 december 2010 teneinde deze op 14 december te agenderen ter bespreking.

De commissie heeft de antwoordbrief van de staatssecretaris van Buitenlandse Zaken op 10 december 2010 ontvangen. De brief is geagendeerd voor bespreking op 14 december 2010.

Tijdens de commissvergadering van 14 december 2010 is de antwoordbrief voor kennisgeving aangenomen. De commissie sprak haar waardering uit voor de wijze en de inhoud van de beantwoording van de bewindspersoon.


Behandeling Tweede Kamer

Het Groenboek begrotingssteun is door de commissie voor Buitenlandse Zaken geselecteerd als prioritair dossier.

Verschillende fracties uit de Tweede Kamer hebben vragen gesteld aan de minister van Buitenlandse Zaken over de informele Ontwikkelingsraad 21 en 22 oktober 2010. Een van de onderwerpen waarop de fracties ingaan is begrotingssteun. De minister heeft 19 oktober 2010 de vragen beantwoord. Hij stelt o.m. dat het kabinet tegenstander is van het gebruik van begrotingssteun in ontwikkelingslanden waar basisvoorwaarden op het gebied van goed bestuur, corruptiebestrijding en mensenrechten ontbreken. Dit impliceert dat Nederland van mening is dat de Europese Commissie terughoudender zal moeten worden bij het toekennen van begrotingssteun.

De minister en staatssecretaris van Buitenlandse Zaken hebben op 3 december 2010 een brief naar de Tweede Kamer (TK) gestuurd met antwoorden op de vragen die de TK 30 november jl. heeft gesteld ten behoeve van het wetgevingsoverleg van 6 december 2010 over de begroting van buitenlandse zaken over het gedeelte ontwikkelingssamenwerking. De bewindslieden geven onder meer aan dat de uitwerking van het beleid voor begrotingssteun op basis van de criteria corruptie, mensenrechten en voldoende goed bestuur begin 2011 afgerond zal zijn.

De Tweede Kamer commissie voor Buitenlandse Zaken heeft op 9 december 2010 overleg gevoerd met de staatssecretaris van Buitenlandse Zaken over ontwikkelingssamenwerkingonderwerpen. Er is onder meer gesproken over het groenboek begrotingssteun.


Standpunt Nederlandse regering

De staatssecretaris van Buitenlandse Zaken heeft op 19 november 2010 de kabinetsreactie op het groenboek aan de EK gestuurd. In de reactie wordt vereenvolgens ingegaan op de geschiktheid van partnerlanden t.a.v. begrotingssteun, de beleidsdialoog en politieke dialoog, begrotingssteun in kwetsbare situaties, de verantwoording binnen het ontvangende land en het aantonen van ontwikkelingsresultaten. In de laatste paragraaf wordt een samenvatting gegeven van de hoofdpunten die Nederland in de consultatie naar voren wil brengen:

  • Begrotingssteun is een hulpmodaliteit die de EU onder de juiste omstandigheden kan gebruiken om bij te dragen aan duurzame armoedebestrijding en een betere vervulling van kernfuncties van de overheid in ontwikkelingslanden op het gebied van onder meer onderwijs, gezondheidszorg, water en sanitatie, enzovoort.
  • De Commissie moet echter een grotere terughoudendheid aan de dag leggen bij het verstrekken van begrotingssteun. De Commissie zou de huidige selectiecriteria moeten aanvullen en scherper toepassen. Bij twijfel over de inzet op het gebied van corruptie, mensenrechten of goed bestuur dient de EU geen begrotingssteun toe te kennen. Gerichte sectorale steun kan over het algemeen sneller worden ingezet, al gelden ook hiervoor de basisvoorwaarden.
  • Alleen in uitzonderlijke situaties kan van deze criteria worden afgeweken, indien de EU met behulp van gerichte stabiliteitssteun kan helpen voorkomen dat een zwakke overheid in bv een post-conflict situatie (weer) vervalt tot een failed state .
  • De Commissie moet de dialoog met de ontvangende regeringen stevig aanzetten. Zowel de voortgang op de afgesproken doelstellingen als de bredere politieke ontwikkelingen in het land dienen regelmatig onderwerp van intensieve bespreking te zijn op voldoende hoog niveau. De beleidsdialoog rond begrotingssteun en de EU politieke dialoog (art. 8 CPA) zijn complementair en moeten elkaar wederzijds gaan versterken.
  • De Commissie moet erop toezien dat parlementen, rekenkamers en non-state actors (maatschappelijke organisaties, bedrijfsleven, media) bij de verstrekking van begrotingssteun zoveel mogelijk worden gefaciliteerd in het vervullen van hun controlerende functies ten opzichte van de overheid.
  • Een sterkere gerichtheid op resultaten en rapportage van resultaten is noodzakelijk om de effectiviteit van begrotingssteun aan te kunnen tonen.

De staatssecretaris zal de kabinetsreactie over 30 dagen vaststellen en aan de Europese Commissie doen toekomen.


Samenvatting voorstel Europese Commissie

De vragen over de kwaliteit, het rendement en de impact van begrotingssteun worden steeds dringender. Om de aanpak van begrotingssteun te verbeteren moeten deze vragen worden beantwoord. Met dit Groenboek lanceert de Europese Commissie een consultatie over de toekomst van EU-begrotingssteun aan derde landen. Het doel van het Groenboek is om de opvattingen van belanghebbenden betreffende de doelstellingen en het gebruik van EU-begrotingssteun te vergaren, voortbouwend op de gezamenlijke ervaring van de afgelopen tien jaar en tegelijk rekening houdend met de verschillen in de context en de aard van de EU-samenwerking met diverse regio's en landen.

Concreet hebben de vragen van de Commissie betrekking op:

  • Politiek goed bestuur en de rol van de politieke dialoog
  • Rol van de beleidsdialoog, de voorwaardelijkheid en het verband met prestatie

     en resultaten

  • Verantwoordingsplicht
  • Programmering van begrotingssteun en de samenhang ervan met andere

     Instrumenten

  • Versterking van de risico-evaluatie en de bestrijding van fraude en corruptie
  • Begrotingssteun in kwetsbare situaties
  • Groei, fiscaal beleid en de vrijmaking van binnenlandse inkomsten

De specifieke doelstellingen van het Groenboek zijn: mogelijkheden en problemen te

identificeren, het aankaarten over de manier waarop deze mogelijkheden kunnen worden aangegrepen en deze problemen aangepakt, en ideeën en bewijsmateriaal te vergaren om de aanpak van de EU van begrotingssteun te verbeteren.

De consultatie loopt tot en met 31 december 2010.


Behandeling Raad

Tijdens de informele Raad voor Ontwikkelingssamenwerking (OS) van 21 en 22 oktober 2010 zal van gedachten worden gewisseld over begrotingssteun aan ontwikkelingslanden.

De staatssecretaris van Buitenlandse Zaken heeft op 28 oktober 2010 een brief gestuurd met een verslag van de informele OS-Raad. De Commissaris voor Ontwikkeling heeft een presentatie gegeven over het Groenboek. Het initiatief werd toegejuicht.

In de databank EUR-Lex wordt de laatste stand van zaken in de Europese behandeling van het voorstel weergegeven.


Behandeling Europees Parlement

In de databank OEIL van het Europees Parlement wordt de laatste stand van zaken in de behandeling van het voorstel weergegeven.


Standpunten andere lidstaten (IPEX)

In de databank IPEX wordt de behandeling van het voorstel in de diverse (kandidaat) lidstaatparlementen weergegeven.


Achtergrondartikelen


Alle bronnen