Behandelfase Eerste Kamer: behandeling in Eerste Kamer afgerond.

nationaal

De commissie voor Buitenlandse Zaken, Defensie en Ontwikkelingssamenwerking (BDO) besloot op 13 december 2011 om de mededeling voor kennisgeving aan te nemen. De commissie gaf aan het wetgevende voorstel met belangstelling af te wachten.

Europees

Op 7 december 2011 heeft de Europese Commissie de mededeling over de voorbereiding van het meerjarig financieel kader inzake het 11e Europees Ontwikkelingsfonds gepubliceerd.

volledige titel

Mededeling Opstelling van het meerjarig financieel kader betreffende de financiering van de EU-samenwerking met de landen van Afrika, het Caribisch gebied en de Stille Oceaan en de landen en gebieden overzee voor de periode 2014-2020 (Elfde Europees Ontwikkelingsfonds)

document Europese Commissie

COM(2011)837, d.d. 7 december 2011

commissie Eerste Kamer

beleidsterreinen

verwante dossiers

De commissie voor Buitenlandse Zaken, Defensie en Ontwikkelingssamenwerking (BDO) besloot op 13 december 2011 om de mededeling voor kennisgeving aan te nemen. De commissie gaf aan het wetgevende voorstel met belangstelling af te wachten.

De commissie voor Buitenlandse Zaken, Defensie en Ontwikkelingssamenwerking (BDO) bespreekt naar verwachting op 13 december 2011 de procedure.

De commissies voor Buitenlandse Zaken en Europese Zaken hebben op 9 november 2011 een algemeen overleg gevoerd met de staatssecretaris van Buitenlandse Zaken over het ontwikkelingsbeleid van de EU. Het EOF kwam in dit overleg ter sprake. De Kamerleden vroegen onder meer of de staatssecretaris een suggestie had voor een manier waarop de Kamer de parlementaire controle over de EOF-middelen kan verbeteren.

De staatssecretaris gaf aan dat zijn collega's en hij op dit moment bezig zijn met de bespreking over het nieuwe EOF. "We moeten proberen onze wensen zo veel mogelijk naar voren te brengen om vast te stellen wat we redelijke uitgaven vinden. Als het eenmaal is vastgesteld, komt het bij de Kamer terug en kan zij een eindoordeel vellen."

Uit het BNC-fiche van 23 december 2011 blijkt dat het kabinet positief is over het EOF, maar ook kritisch blijft:

• - 

  EOF 11 stelt de EU in staat om met 78 ACS-landen (en Zuid-Sudan dat binnenkort maar verwachting toetreedt tot het Verdrag van Cotonou) te werken aan gezamenlijke mondiale uitdagingen als armoedebestrijding, klimaatverandering, milieubescherming, goed bestuur, mensenrechten, migratie, vrede en veiligheid.
• - 

  Lidstaten en Europese Commissie tezamen zijn goed voor bijna 60% van de wereldwijde 'Official Development Assistance' . Daarmee is Europa veruit de grootste donor wereldwijd. De laatste jaren is ook de EU-coördinatie op ontwikkelingsrelevante beleidsterreinen sterk toegenomen. Het belang van EU-coördinatie is alleen maar vergroot doordat er steeds meer andere actoren actief worden in ontwikkelingslanden. Een voorbeeld hiervan is de opkomst van China in Afrika.
• - 

  Het EOF heeft een duidelijke toegevoegde waarde. Omdat programma's in nauwe samenspraak met de ACS-landen worden opgesteld, sluiten ze goed aan bij de behoeften van de ACS-landen. Met de regionale programma's van het EOF bevordert de EU de regionale integratie: een terrein waar de EU per definitie toegevoegde waarde heeft (referte antwoord op de Motie Smaling over regionale inzet van het EOF, uw kamerstuk 21 501-02 nr B ).
• - 

  De EU is als gevolg van het EOF goed in staat in te spelen op snel veranderende omstandigheden in de ACS landen. Het Kabinet verwelkomt dan ook het voorstel om dergelijk schok absorberende mechanismen te verankeren in EOF11.
• - 

  Het EOF kent ook een sterke politieke voorwaardelijkheid. Via artikel 96 van het Verdrag van Cotonou is de Unie in staat om de hulp op te schorten zodra een ACS-land zich schuldig maakt aan ernstige mensenrechtenschendingen of niet langer voldoet aan fundamentele principes van democratie, rechtsstaat en goed bestuur. De hulprelatie wordt pas genormaliseerd zodra het betreffende land aan deze genoemde principes voldoet.
• - 

  Tenslotte, ook de kwaliteit van de hulp uit het EOF kent sterke verbeteringen. Dit wordt duidelijk in de Multilateral Aid Review uitgevoerd door het Britse ministerie voor Ontwikkelingssamenwerking (DFID) in 2011, waaruit blijkt dat het EOF zeer goed scoort, zowel op beheersmatige criteria als op armoedebestrijdingscriteria. Volgens de niet gouvernementele ontwikkelingsorganisatie OXFAM is het EOF "een van de beste multilaterale hulporganisaties ter wereld" en in een vergelijkende studie van 30 donoren door het Centre for Global Development uit 2010 en 2011 behoort de Commissie grofweg tot de tien beste donoren, met een uitschieter naar een tweede plaats op het gebied van transparantie. Zelfs de zeer eurokritische Britse denktank Open Europe stelde in april 2011 dat er voor wat betreft het EOF sprake is van "significante verbeteringen sinds 2000 zowel op het gebied van verminderde bureaucratie als beter management".

Deze positieve elementen laten echter onverlet dat de omvang van EOF11 en de Nederlandse bijdrage niet goed aansluit bij de door Nederland gewenste substantiële vermindering van de Nederlandse afdrachten aan de EU. Het definitieve oordeel ten aanzien van de hoogte van de Nederlandse bijdrage aan EOF 11 zal het Kabinet, in overleg met de Kamer, mede laten afhangen van het onafhankelijke rapport van de Inspectie Ontwikkelingssamenwerking en Beleidsevaluatie (IOB) over de effectiviteit van Europese Ontwikkelingssamenwerking en zal een integraal onderdeel moeten zijn van de MFK-onderhandelingen. Dit rapport zal in het voorjaar 2012 beschikbaar komen. In het voorjaar van 2012 verschijnt ook de rapportage van de OESO-DAC over de kwaliteit van de Europese OS.

Het Kabinet vindt het een gemiste kans dat de Commissie nalaat om een voorstel te doen om het EOF11 te integreren in de EU begroting. Budgetteren van het EOF versterkt de democratische controle van het Europese Parlement, biedt meer flexibiliteit en moderniseert de relatie met de ACS-landen.

Het voorstel laat vooralsnog geen wijzigingen zien ten aanzien van een sterkere rol van het Europees Parlement, terwijl de Commissie in haar mededeling over de begroting 2014 - 2020 (COM (2011) 500) van 29 juni 2011 wel had aangekondigd dat zij met voorstellen zou komen om "de democratische controle op het EOF te verbeteren".

Het Europees Ontwikkelingsfonds (EOF) is het belangrijkste financiële instrument voor de uitvoering van EU ontwikkelingssamenwerking met de Afrikaanse en Caribische landen en landen in de Stille Oceaan (ACP-landen) en voor de financiering van EU samenwerking met de 25 landen en gebieden overzee (LGO) die constitutioneel verbonden zijn aan de EU lidstaten. Het huidige EOF loopt in 2013 af en momenteel bediscussiëren de Lidstaten de invulling van een 11e termijn voor het EOF (2014-2020). Gelijktijdig met deze mededeling heeft de Commissie een reeks andere voorstellen gepresenteerd die gerelateerd zijn aan de EU betrekkingen met de ACP-landen alsook met de landen en gebieden overzee.

In de mededeling COM(2011)837 doet de Europese Commissie een eerste aanzet om tot een gezamenlijk akkoord te komen voor de invulling van het 11e EOF. De Commissie heeft daartoe een in haar ogen ideaal intern akkoord opgesteld. De Commissie stelt bijvoorbeeld voor dat de verdeelsleutel voor contributies voor het 11e EOF in lijn zou moeten worden gebracht met die gebruikt voor het algehele EU-budget en dat er een verhoogde bijdrage zou moeten komen via de Europese Investment Bank. De Commissie presenteert, als bijlage bij deze mededeling, een concept intern akkoord, inclusief een aangepaste verdeelsleutel en een uitgewerkt voorstel tot oprichting van het 11e EOF. De Commissie geeft de nationale regeringen vervolgens de mogelijkheid dit interne akkoord aan te passen en stelt voor om het daarna als basis te laten dienen voor het aannemen van reguleringen ter implementatie en financiering van het EOF voor de periode 2014-2020.

In de databank EUR-Lex wordt de laatste stand van zaken in de Europese behandeling van het voorstel weergegeven.

In de databank OEIL van het Europees Parlement wordt de laatste stand van zaken in de behandeling van het voorstel weergegeven.

In de databank IPEX wordt de behandeling van het voorstel in de diverse (kandidaat) lidstaatparlementen weergegeven.