E110094
  ruit icoon
Laatste revisie: 03-12-2013

E110094 - Voorstel voor een verordening betreffende de oprichting van het Europees grensbewakingssysteem Eurosur



Het Europees grensbewakingssysteem wordt opgezet met het oog op het voorkomen en bestrijden van zware criminaliteit, zoals drugs- en mensenhandel, en het verminderen van het dodental onder migranten op zee. Met het opzetten van EUROSUR wordt een gemeenschappelijk technisch kader gecreëerd dat beoogt het beheer van de Schengen-buitengrenzen te versterken. Dit zal gebeuren door middel van het stroomlijnen van operationele informatie en het versterken van de samenwerking tussen de lidstaten onderling en met Frontex.


Stand van zaken

Behandelfase Eerste Kamer: gepubliceerd in Europees publicatieblad.

nationaal

De staatssecretaris van Veiligheid en Justitie heeft op 15 november 2012 gereageerd op de brief van de commissie van 12 oktober 2012. De commissie I&A/JBZ heeft zijn brief op 20 november 2012 voor kennisgeving aangenomen.

Europees

Op 10 oktober 2013 stelde het Europees Parlement haar standpunt in eerste lezing vast. Het voorstel werd vervolgens op 22 oktober 2013 aangenomen tijdens de Raad Algemene Zaken. De verordening werd op 6 november 2013 gepubliceerd in het officiële publicatieblad van de Europese Unie. De verordening trad op 2 december 2013 in werking.


Kerngegevens

document Europese Commissie

COM(2011)873PDF-document, d.d. 12 december 2011

rechtsgrondslag

artikel 77 lid 2d van het Verdrag betreffende de Werking van de EU

commissie Eerste Kamer

beleidsterrein

verwant dossier


Implementatie

Verordening nr. 1052/2013PDF-document werd op 22 oktober 2013 ondertekend door de Raad en het Europees Parlement en werd op 6 november 2013 gepubliceerd in Pb EU L295. De verordening trad op 2 december 2013 in werking.


Behandeling Eerste Kamer

De commissie I&A/JBZ heeft de brief van de staatssecretaris van V&J op 20 november 2012 voor kennisgeving aangenomen.

De staatssecretaris van Veiligheid en Justitie (V&J) heeft op 15 november 2012 gereageerd op de brief van de commissie van 12 oktober 2012. De commissie spreekt 20 november 2012 over zijn brief.

Op 12 oktober 2012 is een brief verstuurd aan de regering met vragen van de fracties van GroenLinks, de SP en de PvdA over de onderhandelingen over het verordeningsvoorstel tot instelling van Eurosur naar aanleiding van de reactie van de Europese Commissie van 5 september 2012. De leden vragen onder meer of de regering bereid is amendement 42 uit het ontwerpverslag van de rapporteur van het Europees Parlement, dhr. Mulder, dat de uitwisseling van persoonsgegevens met derde landen verbiedt, te steunen.

Op 25 september 2012 gaf de fractie van GroenLinks, bij bespreking van de reactie van de EC, aan inbreng te willen leveren voor vragen aan de regering. Het voorstel is op 9 oktober 2012 geagendeerd voor inbreng.

De Europese Commissie heeft op 5 september 2012 gereageerd op de brief van de commissie Immigratie en Asiel/JBZ-Raad d.d. 9 maart 2012. De reactie zal naar verwachting op 25 september 2012 worden besproken.

De brief van de minister voor I&A is op 17 april 2012 voor kennisgeving aangenomen.

De minister voor Immigratie, Integratie en Asiel heeft op 11 april 2012 gereageerd op vragen van de fracties van D66 en GroenLinks over het voorstel voor een verordening tot oprichting van een Europees grensbewakingssysteem EUROSUR d.d. 7 maart 2012.

Namens de commissie voor I&A/JBZ is op 9 maart 2012 een brief aan de Europese Commissie verstuurd in het kader van de politieke dialoog. De Eerste Kamercommissie heeft een aantal vragen en opmerkingen over het voorstel voor een verordening betreffende de oprichting van een Europees grensbewakingssysteem. Er wordt onder meer gevraagd naar een exacte beschrijving van de taken van Eurosur en de reikwijdte daarvan, mede in het licht van de taken van de lidstaten en Frontex (zie dossier E100010).

Op 7 maart 2012 is de brief aan de minister voor I&A verstuurd met vragen van de leden van de fracties van GroenLinks en D66.

De commissie I&A/JBZ heeft op 6 maart 2012 een mondeling overleg gevoerd met de minister voor Immigratie, Integratie en Asiel over onder andere Eurosur. Daarnaast heeft de commissie de brieven vastgesteld aan de regering en de EC.

De commissie voor Immigratie en Asiel/ JBZ-Raad besprak op 6 maart 2012 conceptbrieven aan de regering en aan de Europese Commissie (EC) over het voorstel voor de oprichting van een Europees grensbewakingssysteem (Eurosur). Inbreng voor schriftelijk overleg werd geleverd door de fracties van VVD, PvdA, CDA, D66 en GroenLinks.

Op 21 februari 2012 levert de commissie inbreng over het voorstel voor een verordening betreffende de oprichting van het Europees grensbewakingssysteem Eurosur.

De Nederlandstalige versie van het voorstel is op 19 januari 2012 ontvangen. De commissie voor Immigratie en Asiel/ JBZ-Raad besloot op 24 januari 2012 wanneer er inbreng wordt geleverd over het voorstel voor de oprichting van een Europees grensbewakingssysteem (Eurosur).

De commissie voor Immigratie en Asiel/ JBZ-Raad heeft op 17 januari 2012 de procedure over het voorstel voor de oprichting van een Europees grensbewakingssysteem (Eurosur) besproken. De commissie wacht de Nederlandstalige versie af alvorens te beslissen op welke datum inbreng wordt geleverd. Naar verwachting spreekt de commissie volgende week, 24 januari 2012 , opnieuw over de oprichting van Eurosur.

De commissie voor Immigratie en Asiel/ JBZ-Raad (I&A/JBZ) heeft het wetgevende voorstel betreffende de oprichting van een Europees grensbewakingssysteem (Eurosur) als prioritair dossier geselecteerd.


Behandeling Tweede Kamer

Uit een verslag schriftelijk overleg van de Tweede Kamer met de regering van 23 juli 2012 blijkt dat de onderhandelingen over Eurosur op dit moment op ambtelijk niveau plaatsvinden in de Raadswerkgroep 'Grenzen'.

De commissies I&A en EUZA hebben op 16 februari 2012 een algemeen overleg gevoerd over het behandelvoorbehoud bij het voorstel voor een verordening tot oprichting van een Europees grensbewakingssysteem. Er zijn afspraken gemaakt met de minister voor I&A over de wijze waarop hij de TK zal informeren over de onderhandelingen over dit voorstel.

De Tweede Kamer heeft er op 24 januari 2012 mee ingestemd de regering te verzoeken een parlementair behandelvoorbehoud te plaatsen bij dit voorstel. De commissie voor I&A heeft op 21 december 2011 besloten de Kamer te verzoeken tot het plaatsen van een behandelvoorbehoud.

De commissie voor I&A heeft op 18 januari 2012 besloten om het BNC-fiche over Eurosur te agenderen voor een algemeen overleg over de JBZ-Raad dat naar verwachting plaats zal vinden op 6 maart 2012 .

De commissie voor Immigratie en Asiel (I&A) in de Tweede Kamer heeft eveneens het wetgevende voorstel betreffende de oprichting van een Europees grensbewakingssysteem (Eurosur) als prioritair dossier geselecteerd. De Tweede Kamer heeft al aangeven van plan te zijn om een behandelvoorbehoud te plaatsen bij dit voorstel.


Standpunt Nederlandse regering

De Nederlandse regering onderschrijft in het BNC-fiche de doelstelling om te streven naar een volledig beeld van de situatie aan de buitengrenzen van de EU en steunt dan ook de instelling en ontwikkeling van EUROSUR en de operationalisering van het systeem door middel van het instellen van Nationale Coördinatiecentra.

Met name ten aanzien van de rol en bevoegdheden die in het systeem aan Frontex (zie dossier E100010) worden toegekend heeft de regering kritische kanttekeningen. De regering wil meer duidelijkheid over de aard van de uitwisseling van gegevens, met name door Frontex aan de lidstaten. Verder is de regering van mening dat het aan de lidstaten zelf is om te beoordelen welke maatregelen moeten worden getroffen als bijbehorende reactie op de impact niveaus (impact levels) die aan het grenssegment zijn toegekend (laag, middel, hoog), waar deze rol in het voorstel nu aan Frontex is toegedeeld. Zij stelt tot slot ook vragen bij de centrale rol van Frontex als het gaat om de monitoring en evaluatie van de technische en operationele inzet van EUROSUR ten opzicht van de gestelde doelen.

De regering staat ook kritisch tegenover de toegevoegde waarde van het kunnen aanbieden van gegevens van "near to real time", met name stelt zij zich de vraag in hoeverre deze toepassing kosteneffectief is en of een verbetering van het reactievermogen niet op eenvoudiger wijze had kunnen worden gerealiseerd. Daarnaast is de regering kritisch over de kosten en baten van de mogelijke inzet van satellietwaarneming en andere hoogwaardig technische oplossingen. Zij zal daarom de Commissie verzoeken meer duidelijkheid over de kosteneffectiviteit te verschaffen.

De Nederlandse regering stelt dat zij groot belang hecht aan de instelling en inzet van EUROSUR in lijn met de verschillende rechten als neergelegd in het EU Handvest van de Grondrechten.

Het voorstel voor EUROSUR maakt voor wat betreft de financiële aspecten integraal onderdeel uit van de onderhandelingen over het MFK (zie dossier E110035a). De regering geeft aan eraan te hechten dat besprekingen over EUROSUR niet vooruitlopen op de integrale besluitvorming betreffende het MFK.


Samenvatting voorstel Europese Commissie

Op 12 december 2011 heeft de Europese Commissie het voorstel voor verordening COM(2011)873 betreffende de oprichting van het Europees grensbewakingssysteem (EUROSUR) gepubliceerd.

Het Europees grensbewakingssysteem wordt opgezet met het oog op het voorkomen en bestrijden van zware criminaliteit, zoals drugs- en mensenhandel, en het verminderen van het dodental onder migranten op zee. Met het opzetten van EUROSUR wordt een gemeenschappelijk technisch kader gecreëerd dat beoogt het beheer van de Schengen-buitengrenzen te versterken. Dit zal gebeuren door middel van het stroomlijnen van operationele informatie en het versterken van de samenwerking tussen de lidstaten onderling en met Frontex.

Ten behoeve van de uitwisseling van de gegevens over buitengrenzen zal elke lidstaat een nationaal coördinatiecentrum voor grensbewaking opstellen. Deze centra zullen informatie uitwisselen door middel van 'situatiebeelden', die kunnen worden omschreven als grafische interfaces die gegevens, informatie en inlichtingen weergeven. In beginsel worden enkel operationele data uitgewisseld. Men kan daarbij denken aan het detecteren en volgen van boten. Het uitwisselen van persoonsgegevens is volgens de Commissie uitzonderlijk en zal slechts gebeuren onder de voorwaarden van de EU-regelgeving over dataprotectie.

Zoals in 2008 reeds uitvoerig uiteengezet in de mededeling COM(2008)68 zal EUROSUR in 3 fasen worden uitgevoerd. Het systeem zal in 2013 worden opgezet in de lidstaten met (maritieme) buitengrenzen in het zuiden en oosten. Ook de met Schengen geassocieerde landen, waaronder Noorwegen en IJsland maken deel uit van de operatie. Vanaf 2014 gaat het systeem van start in de resterende lidstaten met land- en maritieme buitengrenzen, dit zijn Nederland, België, Duitsland en Zweden.

De verordening maakt deel uit van het geïntegreerd beheer van de buitengrenzen en de interne veiligheidsstrategie van de EU. Ter verbetering van de bewaking van de buitengrenzen is door de Europese Commissie reeds het Schengenpakket voorgesteld met betrekking tot het Schengen-bestuur (Schengen governance zie dossier E110049) en is voorgesteld de reizigersstromen aan de buitengrenzen moderner en doeltreffender te beheren (initiatief Slimme Grenzen).


Behandeling Raad

Het voorstel werd op 22 oktober 2013 aangenomen tijdens de Raad Algemene Zaken.

Op 14 juni 2013 heeft het Comité van Permanente Vertegenwoordigers van de Lidstaten (COREPER) ingestemd met een compromis dat bereikt is met het Europees Parlement op 29 mei 2013 over het voorstel.

JBZ-Raad van 6 en 7 juni 2013

Het voorzitterschap meldde tijdens de Raad dat er tijdens de zesde trioloog op 29 mei 2013 overeenstemming werd bereikt met het Europees Parlement.

JBZ-Raad van 7 en 8 maart 2013

Tijdens de Raad deelde het Voorzitterschap mede dat het er vertrouwen in heeft dat de komende maanden een akkoord zal worden bereikt, zodat Eurosur voor het einde van 2013 operationeel kan worden.

Statewatch heeft in februari een Raadsdocument gepubliceerd over Eurosur van 14 januari 2013.

JBZ-Raad 6 en 7 december 2012 (agendapunt I.5)

Het Cypriotisch voorzitterschap gaf aan belang te hechten aan het voorstel voor Eurosur in verband met het versterken van de buitengrenscontrole. Er vindt momenteel discussie plaats met het Europees Parlement (EP) over de technische aspecten van het voorstel. Het voorzitterschap zal de resterende weken blijven spreken met het EP. De eerste formele triloog vindt plaats op 17 december. Het voorzitterschap gaf aan te verwachten dat het mogelijk moet zijn om overeenstemming te bereiken in eerste lezing vroeg in 2013 onder Iers voorzitterschap. Als dat lukt zal het ook mogelijk zijn om Eurosur nog in 2013 operationeel te krijgen.

JBZ-raad 25 en 26 oktober 2012 (agendapunt I. 8)

Het voorzitterschap gaf aan dat de onderhandelingen in de Raad voorspoedig verlopen. Naar verwachting zal in de LIBE-commissie van het Europees Parlement op 27 november een oriënterende stemming plaatsvinden. Het voorzitterschap gaf aan contact te houden met het EP om zo spoedig mogelijk na de oriënterende stemming de triloog te kunnen starten. Uit de geannoteerde agenda bleek dat Nederland tekstvoorstellen heeft gedaan over de rol van de lidstaten, de bescherming van de privacy en de grondrechten van migranten die overwegend positief zijn ontvangen. Over een aantal punten wordt nog gesproken, zoals over doelstellingen, gegevensbescherming, kosten en de samenwerking met het Verenigd Koninkrijk en Ierland. Nederland vindt het van belang dat Eurosur niet slechts dient om illegale immigratie en grensoverschrijdende criminaliteit tegen te gaan, maar ook bijdraagt aan de bescherming van levens van migranten.

Statewatch heeft een raadsdocument van 1 augustus 2012 gepubliceerd met een ontwerptekst voor het verordeningsvoorstel tot oprichting van Eurosur met in de voetnoten commentaar van lidstaten op de tekst. Vervolgens heeft het Voorzitterschap op 1 augustus 2012, met in achtneming van de opmerkingen van de lidstaten, een nieuwe compromistekst voorgelegd aan de lidstaten. Dit document is ook door Statewatch gepubliceerd.

Statewatch heeft een raadsdocument van 13 juli 2012 gepubliceerd met een compromistekst voor het verordeningsvoorstel tot oprichting van Eurosur.

Statewatch heeft een raadsdocument van 20 juni 2012 gepubliceerd met een door het voorzitterschap voorgestelde compromistekst voor het verordeningsvoorstel betreffende de oprichting van Eurosur.

In de databank EUR-Lex wordt de laatste stand van zaken in de Europese behandeling van het voorstel weergegeven.


Behandeling Europees Parlement

Op 10 oktober 2013 stelde het Europees Parlement haar standpunt in eerste lezing vast met 479 stemmen voor, 101 tegen en 20 onthoudingen. Het voorstel dient nu nog officieel te worden aangenomen door de Raad.

Op 19 juni 2013 heeft de commissie voor Burgerlijke Vrijheden, Justitie en Binnenlandse Zaken (LIBE) ingestemd met het compromis dat bereikt is met de Raad op 29 mei 2013. Het Europees Parlement zal op 10 oktober 2013 plenair stemmen over het voorstel.

Op 27 november 2012 heeft de LIBE commissie het ontwerprapport en de amendementen aangenomen over het verordeningsvoorstel Eurosur met 37 stemmen voor, 5 tegen en 9 onthoudingen. De commissie heeft nu een commissiestandpunt dat als basis dient voor de triloog onderhandelingen met de EC en de Raad.

De LIBE commissie sprak op 11 oktober 2012 over de amendementen (48- 281) die op 27 september 2012 zijn gepubliceerd. De rapporteur gaf aan dat hij de meeste amendemten steunt. 26 of 27 november 2012 stemt de commissie in een oriënterende stemming over het rapport en de amendementen.

Op 3 juli 2012 is het ontwerpverslag van rapporteur Jan Mulder van de commisie voor burgerlijke vrijheid, justitie en binnenlandse zaken (LIBE) over het verordeningsvoorstel Eurosur gepresenteerd.

In de databank OEIL van het Europees Parlement wordt de laatste stand van zaken in de behandeling van het voorstel weergegeven.


Standpunten andere lidstaten (IPEX)

De Zweedse Riksdag heeft op 16 maart 2012 een met redenen omkleed advies aangenomen. De Riksdag is van mening dat artikel 15 van de verordening niet voldoet aan het subsidiariteitsprincipe en vindt het voorstel op veel onderdelen onduidelijk.

In de databank IPEX wordt de behandeling van het voorstel in de diverse (kandidaat) lidstaatparlementen weergegeven.


Reacties Derden

De Commissie Meijers heeft op 12 september 2012 een notitie over het verordeningsvoorstel betreffende de oprichting van Eurosur aan de commissie voor Burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken van het Europees Parlement (LIBE commissie) gestuurd. De Eerste Kamer heeft deze notitie in afschrift ontvangen.

De European Data Protection Supervisor (EDPS) heeft op 8 februari 2012 een commentaar gepubliceerd op het voorstel voor een verordening betreffende de oprichting van Eurosur. De EDPS dringt erop aan dat het duidelijk moet zijn in welke gevallen persoonsgegevens verwerkt zouden kunnen worden. Daarnaast vraagt de EDPS om duidelijke overeenkomsten met derde landen en de doorgifte van persoonsgegevens aan deze landen.


Alle bronnen