E190008 - Commissiemededeling: Het uitbreidingsbeleid van de EU voor 2019

Behandelfase Eerste Kamer: behandeling in Eerste Kamer afgerond.

nationaal

Op 18 juni 2019 besloot de commissie de mededeling in behandeling te nemen en te betrekken bij een informeel kennismakingsgesprek met de minister van Buitenlandse Zaken dat werd gehouden op 2 juli 2019.

Europees

De Raad Algemene Zaken sprak op 10 december 2019 over uitbreiding. De nieuwe Commissaris Uitbreiding en Nabuurschap, Olivér Várhelyi, gaf aan de aankomende periode in te zetten op positieve signalen richting de Westelijke Balkan met als doel het bevorderen van de EU-geloofwaardigheid in de regio en het behoud van de stabiliserende werking die toetreding op de regio heeft.

volledige titel

Mededeling van de commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's 2019 Mededeling over het EU-uitbreidingsbeleid

document Europese Commissie

COM(2019)260, d.d. 29 mei 2019

commissie Eerste Kamer

beleidsterrein

verwante dossiers

Op 18 juni 2019 besloot de commissie de mededeling in behandeling te nemen en te betrekken bij een informeel kennismakingsgesprek met de minister van Buitenlandse Zaken dat werd gehouden op 2 juli 2019.

Op 2 december 2019 stuurde de commissie EUZA een brief aan de minister van Buitenlandse Zaken met onder andere vragen over het uitbreidingsbeleid van de EU. Op 6 december 2019 stuurde de minister van Buitenlandse Zaken een antwoord.

Op 12 juni 2019 nam de Tweede Kamer tijdens een VAO over de Raad Algemene Zaken d.d. 18 juni 2019 een motie aan waarin de regering wordt verzocht niet in te stemmen met het Commissievoorstel om te starten met onderhandelingen met Albanië over toetreding tot de EU.

Op 6 juni 2019 hebben de commissies Europese Zaken en Buitenlandse Zaken een algemeen overleg gevoerd met de minister van Buitenlandse Zaken over de Raad Algemene Zaken d.d. 18 juni 2019 waarin de Mededeling werd besproken.

Op 6 juni 2019 stuurde de minister van Buitenlandse Zaken een 2019 een aanvullende kabinetsappreciatie over het EU-uitbreidingspakket aan de Tweede Kamer, naar aanleiding van een verzoek van de commissie EUZA om een aanvullende Kamerbrief te ontvangen met betrekking tot de kabinetspositie ten aanzien van de aanbevelingen van de Europese Commissie om de toetredingsonderhandelingen te openen met Noord-Macedonië en Albanië (COM(2019)261).

Op 5 juni 2019 stuurde de regering een kabinetsappreciatie naar de Kamer over het uitbreidingspakket 2019. De appreciatie gaat in op de uitbreidingsstrategie van 2015 tot 2019, de individuele landenrapportages en het advies van de Commissie over de EU-lidmaatschapsaanvraag van Bosnië-Herzegovina. Deze appreciatie vormt eveneens de basis voor de Nederlandse inzet bij de voorbereidingen voor de conclusies over de mededeling en de landenrapportages die de Raad Algemene Zaken op 18 juni 2019 heeft aangenomen en de Raadsconclusies over het avis voor Bosnië-Herzegovina die op een later tijdstip zullen worden aangenomen.

De regering heeft een positieve grondhouding ten aanzien van de subsidiariteit van de mededeling. Het uitbreidingsbeleid is volgens de regering per definitie een beleidsterrein dat alleen op EU-niveau uitgevoerd kan worden. Ten aanzien van het proportionaliteitsoordeel heeft de regering eveneens een positieve grondhouding. De Commissie-mededeling geeft volgens de regering namelijk uitvoering aan het door de Europese Raad vastgestelde uitbreidingsbeleid uit 2006.

In deze Commissiemededeling maakt de Europese Commissie een stand van zaken op ten aanzien van de implementatie van haar beleid uit 2015 voor de uitbreiding van de Europese Unie. Het document bevat een evaluatie van de vooruitgang die kandidaat-lidstaten en de potentiële kandidaten de afgelopen twaalf maanden hebben gemaakt en aanbevelingen van de Commissie. De mededeling en voortgangsrapportages betreffen Montenegro, Servië, Noord-Macedonië, Albanië, Kosovo en Turkije. Een advies over de kandidaatstelling van Bosnië en Herzegovina is eveneens gepresenteerd.

In het bijzonder beveelt de Commissie de Raad aan met de kandidaat-lidstaten Albanië en Noord-Macedonië de toetredingsonderhandelingen te openen, nu beide landen volgens de Commissie, met name op de gebieden die door de Raad in juni 2018 als cruciaal zijn aangewezen hervormingen hebben doorgevoerd en aanzienlijke voortgang hebben geboekt. De Commissie presenteert daarnaast een analytische verslag over de kandidaatstelling van Bosnië en Herzegovina en adviseert de onderhandelingen voor toetreding te openen, zodra het land in voldoende mate voldoet aan de Kopenhagen politieke criteria voor lidmaatschap, waaronder de stabiliteit van de instellingen en het garanderen van democratie en rechtsstaat. Het advies is tevens een routekaart voor ingrijpende hervormingen op cruciale gebieden. Ten aanzien van Turkije stelt de Europese Commissie vast dat de feiten, die in juni 2018 ertoe hebben geleid dat de Raad unaniem heeft vastgesteld dat de toetredingsonderhandelingen met Turkije feitelijk tot stilstand zijn gekomen en dat het openen of sluiten van verdere hoofdstukken niet in overweging kan worden genomen, nog steeds gelden.

De Raad Algemene Zaken sprak op 10 december 2019 over uitbreiding. De nieuwe Commissaris Uitbreiding en Nabuurschap, Olivér Várhelyi, gaf aan de aankomende periode in te zetten op positieve signalen richting de Westelijke Balkan met als doel het bevorderen van de EU-geloofwaardigheid in de regio en het behoud van de stabiliserende werking die toetreding op de regio heeft.

Tijdens de Raad Algemene Zaken op 19 november 2019 is er op verzoek van een aantal lidstaten gesproken over uitbreiding. EU-lidstaten herbevestigden het EU-perspectief van de Westelijke Balkan-landen en riepen deze landen op de hervormingen onverkort voort te zetten.

De Europese Raad sprak op 17 en 18 oktober 2019 over de aanbevelingen van de Europese Commissie om de toetredingsonderhandelingen met Noord-Macedonië en Albanië te openen. De voorzitter van de Europese Raad moest aan het eind concluderen dat er geen overeenstemming kon worden gevonden over het voorstel toetredingsonderhandelingen te openen met beide landen. Afgesproken is dat de Europese Raad hierop terugkomt voorafgaand aan de Westelijke Balkantop die in mei 2020 in Zagreb zal plaatsvinden.

Op 15 oktober 2019 besprak de Raad Algemene Zaken de aanbevelingen van de Europese Commissie om de toetredingsonderhandelingen met Noord-Macedonië respectievelijk Albanië te openen.

Op 18 juni 2019 besprak de Raad Algemene Zaken het jaarlijkse uitbreidingspakket. De discussie van de Raad richtte zich met name op de aanbevelingen van de Commissie om de toetredingsonderhandelingen met Noord-Macedonië en Albanië te openen, en op Turkije.

In de databank EUR-Lex wordt de laatste stand van zaken in de Europese behandeling van het voorstel weergegeven.

Op 22 oktober 2019 nam het Europees Parlement een resolutie aan over de opening van toetredingsonderhandelingen met Noord-Macedonië en Albanië.

De Mededeling wordt behandeld door de commissie voor Buitenlandse Zaken (AFET) van het Europees Parlement. De commissie voor Burgerlijke Vrijheden, Justitie en Binnenlandse Zaken (LIBE) is ingesteld als adviescommissie.

Op 29 oktober 2019 stuurde de Hongaarse Nationale Assemblee een opinie aan de Europese Commissie over het voorstel.

Op 2 oktober 2019 startte de Roemeense Senaat een politiek dialoog met de Europese Commissie over het advies betreffende het verzoek van Bosnië en Herzegovina om toetreding tot de Europese Unie (COM(2019)261).

In de databank IPEX wordt de behandeling van het voorstel in de diverse (kandidaat) lidstaatparlementen weergegeven.